معرفی سموم لارو کش

مقدمه

 مرحله لاروی یکی از مراحل مهم در زندگی حشرات است که اتفاقاً بیشترین درصد خسارت ناشی از حشرات در این مرحله زیستی اتفاق می افتد. حشرات در دوران لاروی تغذیه بالایی داشته و می‌توانند خسارت‌های فراوانی به محصولات کشاورزی وارد کنند. از همین رو دسته‌ای از سموم تحت عنوان سموم لارو کش یا کرم کش توسط شرکت های تولید کننده سموم به بازار عرضه شده است که می توان از آنها برای کاهش جمعیت و یا از بین بردن انواع لارو حشرات استفاده نمود. شناسایی سموم کمک می‌کند تا کشاورزان و باغداران با مشورت گیاه پزشکان خود بهترین انتخاب را داشته و راندمان کنترل و مدیریت جمعیت حشرات آفت را بالا ببرند. در این مقاله با این دسته از سموم آشنا خواهید شد و نحوه مصرف آنها را فرا خواهید گرفت. دقت کنید که استفاده از هر گونه سموم تنها بایستی تحت نظر گیاهپزشک و در مورد خاص خود باشد و این مقاله تنها برای آشنایی شما با این سموم تهیه شده است.

لارو چیست و چرا اهمیت دارد؟

 حشرات به طور کلی  می توانند دو مرحله مختلف قبل از بلوغ خود داشته باشد. دسته ای از حشرات قبل از بلوغ از نظر ظاهری کاملا شبیه به افراد بالغ خود هستند که به آنها اصطلاحاً پوره گفته می شود. به طور مثال انواع سوسری ها یا سوسک های حمام در مراحل ابتدایی زندگی خود و پس از خروج از تخم به شکل پوره مشاهده می شوند. پوره ها کاملا شبیه به حشرات بالغ نیستند اما بسیار به آن ها شباهت دارند. دسته بزرگی از حشرات یک مرحله دگردیسی را در زندگی خود تجربه می‌کنند و پس از خروج از تخم ها به شکل یک کرم مشاهده می شوند. این کرم ها که به آنها لارو گفته می شود به صورت فزاینده شروع به تغذیه کرده و پس از چندین بار پوست اندازی خود را در محفظه های مخفی می کنند که به آن شفیره می گوئیم. شفیره ها بعد از مدت مشخصی تبدیل به حشرات بالغ می شوند. اکثر آفات کشاورزی شامل سوسک ها، شب پره ها و پروانه ها دارای مرحله لاروی در ابتدای زندگی خود هستند. مرحله لاروی در زنبور ها و مگس ها نیز مشاهده می‌شود اما حشراتی مانند زنجره ها و یا کنه ها دارای مرحله لاروی نیستند و به جای آن در دوران قبل بلوغ به شکل پوره مشاهده می شوند.

لاروها ممکن است از نظر ظاهری کاملاً متفاوت است حشرات بالغ خود باشند. این لاروها به شکل های مختلفی در طبیعت دیده می‌شوند و هر کدام خصوصیات خاص گونه خود را دارند به نحوی که می توان حتی از روی شکل ظاهری آن ها به گونه حشره نیز پی برد.

لارو ها برای تبدیل شدن به حشرات بالغ و ادامه زندگی خود نیازمند انرژی فراوانی هستند و این انرژی را با تغذیه فراوان از مواد مختلف، از جمله گیاهان تامین می کند.

 مشکل اساسی لاروها در سیستم های کشاورزی شامل تغذیه شدید از برگ ها، ورود به میوه ها و تغذیه از بافت میوه و دانه و همچنین ایجاد خسارت بر روی تنه و ساقه  گیاهان است. دسته دیگری از لاروها نیز ممکن است در خاک فعالیت داشته و از ناحیه طوقه و ریشه درختان تغذیه کنند. در هر صورت لاروها موجوداتی بسیار خطرناک برای سیستم‌ های کشاورزی به  شمار می روند و چنانچه جمعیت آنها بیش از حد آستانه اقتصادی باشد خسارات فراوانی را متوجه این سیستم ها کرده و مدیریت آنها در این شرایط الزامی است.

گرچه راهکارهای کنترلی فراوانی برای مدیریت جمعیت لاروها در سیستم‌ های کشاورزی ارائه شده است اما استفاده اصولی و علمی از سموم کشاورزی یکی از مطمئن ترین راه ها و البته سریع ترین آن هاست.

سموم مختلفی برای کنترل لارو ها در سیستم‌های کشاورزی معرفی و تولید شده است در ادامه شما را با مهمترین این سموم آشنا خواهیم کرد.

 توجه کنید که هدف از نگارش این مقاله تنها آشنایی شما با این سموم است. بنابراین مقاله پیش رو قادر نیست تا به شما کشاورزان روش های کنترل با استفاده از این سموم را آموزش دهد.

سموم مورد استفاده برای تمامی آفات و بیماری ها در یک مزرعه تنها بایستی با نظر گیاهپزشک پس از مشاهده نوع خسارت تجویز و مصرف شود بنابراین استفاده خودسرانه از سموم کشاورزی نه تنها نتیجه مثبتی برای شما نخواهد داشت بلکه ممکن است آسیب‌های جدی به سیستم کشاورزی شما نیز وارد کند. بنابراین پیشنهاد می‌کنیم تا قبل از استفاده از سموم معرفی شده در این مقاله حتماً با گیاه پزشک خود مشورت کنید. 

 دیازینون

دیازینون یکی از سموم ارگانوفسفره پرمصرف در کشاورزی است که البته طی سالیان اخیر مصرف آن در بسیاری از کشورها با محدودیت مواجه شده و در ایران نیز بسیار محدود شده است. این سم یک حشره کش تماسی، غیر سیستمیک، گوارشی و تنفسی است و می تواند به مقدار بسیار جزئی از لایه های کوتیکولی بافت های گیاهی عبور کرده و در نتیجه برای آفاتی که در داخل برگها مستقر هستند نیز موثر واقع شود.  دیازینون روی یکی از آنزیم های مهم در انتقال پیام عصبی در حشرات موثر است و بنابراین هنگامی که حشره با آن در تماس است، شبکه های عصبی فراوانی به آن وارد شده و در نهایت فلج شده و از بین می رود. این سم روی طیف وسیعی از آفات در مرحله لاروی موثر بوده و می تواند حشرات بالغ را نیز از بین ببرد. به خصوص در مورد آفات خاکزی از اهمیت بالایی برخوردار بوده و به دو شکل مایع و گرانول استفاده می شود. بسته به نوع آفت و محصول می توان از محلول یک و نیم تا دو در هزار به شکل محلول پاشی و یا به مقدار ۱ تا ۲ لیتر در هکتار به شکل کود آبیاری از این سم استفاده کرد.

کلرپیریفوس

این سم نیز مانند دیازینون از گروه ارگانوفسفره ها بوده و بر روی دستگاه عصبی حشرات موثر است. کلرپیریفوس بر روی تمامی لاروهای حشرات موثر بوده و به خصوص برای لاروهای سوسک ها و شب پره ها بسیار کاربردی است. این سم به خصوص در سمپاشی بهاره درختان میوه از اهمیت بالایی برخوردار است. علاوه بر این ترکیب شیمیایی این سم بر روی انواع سپرداران و شپشک ها نیز بسیار موثر عمل می‌کند. از این سم می‌توان به نسبت یک و نیم تا سه در هزار به صورت محلول پاشی برای از بین بردن لاروهای حشرات مختلف استفاده نمود. کلرپیریفوس به دو شکل مایع و گرانول در بازار وجود دارد که شکل مایع آن برای محلول پاشی و شکل گرانوله آن برای مبارزه با لاروهای ساکن در خاک مورد استفاده قرار می گیرد.

سایپرمترین 

این حشره کش نیز غیر سیستمیک و تماسی بوده و می تواند به شکل گوارشی نیز باعث مرگ لاروهای حشرات مختلف شود. این حشره کش از گروه پایروتروئید ها بوده و بر روی دستگاه عصبی حشرات مختلف اثر بخش است. میزان باقی ماندن این سم در شرایط نامساعد محیطی و محیط های گوناگون بسیار بالا بوده و از این جهت می تواند در زمان طولانی تری باعث کنترل آفات گوناگون شود. از آنجایی که سایپرمترین قدرت نفوذ متوسطی به داخل بافت برگ دارد بنابراین می توان از آن ها برای آفت هایی که وارد بافت برگ می شوند نیز استفاده کرد به طور مثال سایپرمترین یک حشره کش بسیار مناسب برای کنترل لارو های مگس مینوز و یا شب پره های مینوز می باشد. بسته به نوع مصرف می توان بین دو دهم تا نیم در هزار از این سم به عنوان سمپاشی استفاده کرد.

فن والریت

فن والریت نیز نظیر سایپرمترین از گروه پایروتروئید ها بوده و به شکل غیر سیستمیک و تماسی و گوارشی عمل می کند. فن والریت به راحتی جذب کوتیکول برگ شده و همچنین می‌تواند از لایه های پوستی حشرات نیز عبور کند. این حشره کش به صورت سریع و فوری باعث از بین رفتن حشرات شده و آنها را سریعاً فلج می کند. این سم جایگزین بسیار مناسبی در مناطقی است که نمی‌ توان از سمومی نظیر کلرپیریفوس و یا سایپرمترین به خاطر آبشویی فراوان ناشی از آبیاری بارانی و بارش های شدید باران استفاده کرد در واقع میزان ماندگاری این سم بر روی اندام های گیاهی بیشتر از سایر سموم می باشد.

ایندوکساکارب 

این سم نیز به شکل غیر سیستمیک، تماسی و گوارشی عمل کرده و از گروه اکسادیازین است. ایندوکساکارب به خصوص بر روی لاروهای شب پره ها و پروانه ها اثر بسیار فوق‌العاده‌ای داشته و با راندمان بالا باعث فلج شدن آنها و تاثیر بر روی سیستم عصبی مرکزی آنها می شود. ایندوکساکارب چربی دوست بوده بنابراین می‌تواند در بافت چربی برگ حل شده و مدت زمان طولانی بر روی برگ باقی بماند. 

تیودیکارب

این سم که از گروه کاربامات ها است به شکل تماسی و گوارشی عمل کرده و سمی غیر سیستمیک اما نیمه نفوذی به شمار می‌آید. این سم موثر بر روی سیستم عصبی حشرات بوده و نیز تاثیر بسیار بالایی بر روی لاروهای انواع پروانه شب پره و مگس داشته و با اثر ابقائی خود مدت زمان نسبتا طولانی محصول را از گزند آفات اینچنینی در امان می دارد. ازطرفی دوره کارنس این سم بالا بوده و بنابراین می بایست در ابتدای فصل استفاده شود تا اثرات منفی آن هنگام برداشت محصول از بین رفته باشد.

تری کلروفن

 این سم نیز از گروه ارگانوفسفره ها بوده و به شکل تماسی و تدخینی عمل می کند. تری کلروفن یک سم بسیار مناسب برای مبارزه با انواع لارو ها به خصوص لارو مگس های مختلف است.  از این سم هم می‌توان به شکل محلول پاشی و هم در آبیاری استفاده کرد. این سم بر روی دستگاه عصبی لاروها موثر بوده و باعث فلج شدن آنها می شود. 

فوزالون

 فوزالون از دسته سموم ارگانوفسفره بوده و اثر تماسی و گوارشی بر روی لارو حشرات مختلف دارد. این سم در کوتیکول میوه و برگ تجمع پیدا کرده و بنابراین از آلودگی های ثانویه ناشی از لاروهای تازه خارج شده از تخم ها جلوگیری به عمل می آورد. فوزالون به خصوص برای کرم های سیب و به بسیار موثر گزارش شده است.

 سایر سموم

 سمومی نظیر مالاتیون، ایمیداکلوپراید، استامی پراید، پرمترین، دلتامترین و فن پروپاترین نیز می توانند اثرات لارو کشی از خودشان نشان بدهند اما از آنجایی که هدف این مقاله معرفی سموم اختصاصی برای مبارزه با لاروهای مختلف بوده از توضیح آنها جلوگیری به عمل آورده ایم.

 نتیجه گیری

 سموم لارو کش بسیار به یکدیگر شباهت داشته و نحوه عمل یکسانی دارند. هر کدام از این سموم می‌توانند بر روی لارو های مختلفی موثر باشند و یا حتی جایگزین یکدیگر شوند. توجه به پدیده مقاومت و استفاده تناوبی از این سموم تحت نظر گیاهپزشک اجازه می‌دهد تا در باغات و مزارع بهترین نتیجه از سمپاشی ها حاصل شود ضمن اینکه جمعیت حشرات به یک سم خاص مقاومت نشان ندهد. توجه به دوره کارنس سموم و نوع محصول ما نیز بسیار حائز اهمیت است و بایستی این سموم تحت نظر کارشناسان به نحوی انتخاب شود تا کمترین اثرات باقیمانده سموم بر روی محصولات مشاهده گردد. پیشنهاد می‌کنیم تا برای حاصل شدن بهترین نتیجه از گیاه پزشکان تیم آبان مشورت گرفته و سمپاشی های خود را خودسرانه انجام ندهید.