اگروتروریسم و راه های پیشگیری و مقابله با آن

چکیده

اگروتروریسم زیر مجموعه بیوتروریسم است که در آن، فرد یا گروهی از افراد با وارد نمودن عمدی انواعی از باکتریها، ویروس ها و یا قارچها به زمین های کشاورزی و یا محل پرورش و نگهداری دام و طیور باعث آلودگی و بیماری دام و طیور و محصولات کشاورزی می گردند. با توجه به میزان کشاورزی در ایران، در این مقاله سعی شده است تا با استفاده از منابع علمی جدید به تعریف، روش ها، عوامل بیماری زا و راه های پیشگیری و مقابله با اگروتروریسم در حوزه کشاورزی بپردازیم.

در تعاریف لغت نامه ای، اگروتروریسم بدین صورت تعریف شده است، استفاده تروریست از تهدید و خشونت برای ایجاد ترس یا اجبار، با اهداف سیاسی. تعریف دقیق تری نیز از اگروتروریسم در منابع علمی ذکر شده بدین صورت است که انتشار عمدی ویروس ها، باکتری ها، میکروب ها یا مواد شیمیایی دیگر برای ایجاد بیماری یا مرگ در گیاهان و دام را اگروتروریسم می نامند. اگروتروریسم یا تروریسم ضد زراعی به عنوان یک عمل جنایتکارانه عمدی که در برخی از بخش های صنعت کشاورزی / سیستم غذایی انجام می شود، تعریف شده است که قصد دارد به آنها آسیب برساند (با هدف ایجاد بحران بهداشت عمومی یا اختلال اقتصادی) و دستیابی به اهداف تروریست.

روش های حمله مستقیم به صنعت کشاورزی

سه راه ساده برای ایجاد حمله مستقیم به صنعت کشاورزی عبارتند از استفاده از مواد شیمیایی (استفاده از سموم دفع هوایی یا ماده نگهدارنده ای که برای مصرف مواد غذایی در یک محصول استفاده می شود)، بیولوژیکی (معرفی ویروس یا باکتری به زنجیره غذایی که اجازه می دهد یک آلوده کننده به مواد غذایی وارد شود)، مواد منفجره (انتشار گازی كه می تواند محصول را از بین ببرد، یا در منطقه ای از محصولات كشاورزی مشکل ایجاد نماید).

در پاسخ به اینکه چرا اگرو تروریسم برای تروریست ها جذاب است؟ می توان این گونه پاسخ داد که، به راحتی قابل اجرا است، تروریست امکان موفقیت بیشتری دارد، در برابر کشاورزی آسیب پذیر قابلیت اجرای بالایی دارد و می تواند خسارت شدید اقتصادی ایجاد نماید. در اگروتروریسم نیروی انسانی زیادی لازم نیست. حتی یک نفر می تواند عامل ایجاد آلودگی باشد. این گونه حملات هزینه کمی دارند و به راحتی از طریق واردات و صادرات پخش می گردند.

اثرات حملات اگروتروریسم

اثرات حملات اگروتروریسم عبارتند از احتمال از بین رفتن کل محصولات زراعی، کاهش اعتماد مصرف کننده به محصولات کشاورزی تولید شده، کمبود منابع غذایی به علت ار بین رفتن محصولات کشاورزی، بالا رفتن قیمت های محصولات و مواد غذایی، کاهش صادرات، بالا رفتن هزینه های مستقیم و غیرمستقیم و در نهایت تاثیر روانی بر احاد جامعه.

عوامل بیماری زای زراعی در اگروتروریسم

بیشتر عوامل بیماری زای زراعی که در اگروتروریسم مورد استفاده قرار می گیرند عبارتند از: ویروس ها، باکتری ها، قارچ ها و آفات حشرات. برخی از بیماریهای رایج در گیاهان می توانند هدف آسانی برای حمله تروریستی باشند. موارد قارچی و باکتریایی می تواند باعث کاهش چشمگیر تولید محصولات زراعی شود. بنابراین، اعتماد بین کشورهایی که با آنها صادرات و واردات داریم حائز اهمیت است. برخی عوامل و بیماری های ایجاد شده در گیاهان در جدول زیر آورده شده است:

بررسی وضعیت کشاورزی در ایران نشان می دهد که، گندم، برنج و جو عمده محصولات زراعی ایران هستند. همچنین ایران دوازدهمین تولیدکننده برتر گندم در جهان است که میانگین تولید آن در سال ۱۴ میلیون تن در سال ۲۰۱۱ (FAO) بوده است. ایران بزرگترین تولید کننده زعفران با تولید ۹۳.۷٪ از کل تولید زعفران جهان است. ایران بزرگترین تولید کننده انواع توت ها در جهان است. همچنین ایران رتبه بزرگترین تولید کننده پسته جهان را به خود اختصاص داده است.

در آمریکا شبکه ملی تشخیص گیاهان به آزمایشگاه های هماهنگ ملی تشخیصی مجهز بوده و با سیستم ارتباطی و پاسخ سریع و همچنین تجزیه و تحلیل پایگاه داده برای کشف رویداد و آموزش اولین آشکارسازها به شناسایی و مقابله به اگروتروریسم می پردازد. به طور کلی برای پیگیری و مقابله با اگروتروریسم می توان در سطح ارگانیسم، مزرعه و زمین کشاورزی و در سطح ملی اقدامات مربوطه را انجام داد.

پیشگیری و مقابله با اگروتروریسم

ارتقای آموزش و اطلاع رسانی از سطح سیاست گذاران تا کشاورزان و عرضه کنندگان محصولات، پیگیری و اجرای مصوبات و قوانین مرتبط با صادرات و واردات محصولات کشاورزی به ایران، قرنطینه سازی بذرها و محصولات کشاورزی در زمان ورود به کشور، شناسایی مولفه ها و ابعاد اصلی اگروتروریسم و سطح آمادگی کشور در مقابله با آن، شناسایی ظرفیت ها و توانمندی های کشور در صنعت کشاورزی جهت مقابله با اگروتروریسم، دنبال کردن محصولات کشاورزی در مزرعه تا سفره، شناسایی سریع و به موقع حملات و اجرای اقدامات از پیش طراحی شده، به کارگیری روش های علمی جهت ارائه پاسخ موثر در زمان رخداد اگروتروریسم از جمله مواردی است که می تواند در پیشگیری و مقابله با اگروتروریسم مفید واقع گردد.

نویسنده مقاله: دکتر شاندیز مصلحی

منابع:

1. Revision of the EUFMD strategy paper for 2009-2013: changes compared to 2005-2009, EuFMD Secretary , FAO, 2009.
2. Blancou J, Pearson J. Bioterrorism and infectious animal diseases. Comparative Immunology, Microbiology, 2003.
3.  Azizi B, Azami ZL, Kikar MA. Agroterorrism, Pathology and crisis management. The First Inational conference of agriculture, Environment and Food security. Tehran, Iran, 2014. (In presian)
4.  Nicholas A Linacre, Bonwoo K, Mark W. Rosegrant, SiwaMsangi, Jose Falck-Zepeda, Joanne Gaskell, John Komen, Marc J Cohen, Regina Birner. Security Analysis for Agroterrorism: Applying the Threat, Vulnerability, Consequence Framework to Developing Countries. International Food Policy Research Institute, 2005.
5. Monke J, Ollington JT. Agro-terrorism. Nova Science Publishers. 2008. 20. Rahiminejhad M. Investigating Factors Affecting Food Security and Bioterrorism. The First National Congress of Agriculture and sustainable natural resources. Tehran, Iran, 2013. (In presian)
6. Monke J. Agroterrorism: Threats and Preparedness, CRS Report for Congress,2004.
7. http://www.cidrap.umn.edu/cidrap/content/biosecurity/ag-biosec/anim-disease/vs.htm
8. http://www.maricopa.gov/emerg_mgt/pdf/weapons.pdf
9. http://www.fas.org/biosecurity/education/dualuse-agriculture/1.-agroterrorism-and-foodsafety/index.html
10. http://en.wikipedia.org/wiki/Agro-terrorism
11. http://www.in.gov/dhs/files/Agroterrorism.pdf
12. http://en.wikipedia.org/wiki/Agriculture_in_Iran