مقایسه کشت هیدروپونیک با کشت خاکی
در این مقاله به مقایسه کشت هیدروپونیک با کشت خاکی پرداختیم. در انتهای مقاله به سوالات متداول شما نیز پاسخ داده شده است.
فهرست محتوا این مقاله
مقدمه
در مورد پرورش گیاهان گزینه‌های زیادی وجود دارد. دانستن تفاوت بین استفاده از کشت هیدروپونیک در مقابل کشت خاکی مفید است. هر روش رشد دارای مزایایی است. به‌عنوان‌مثال، گیاهان درحال‌رشد با روش هیدروپونیک نسبت به کشت‌های خاکی آب کمتری مصرف می‌کنند. در مقایسه با کشت خاکی به طور معمول شما می‌توانید در فضای کمتری یک کشت هیدروپونیک احداث کنید. برای دانستن اینکه بهترین انتخاب برای شما خاک است یا هیدروپونیک؟ در این مقاله مزایای دو روش کشت را به طور خلاصه ذکر می‌کنیم.
هیدروپونیک چیست؟
کشت هیدروپونیک به پرورش گیاهان بدون خاک گفته می‌شود. به‌جای خاک، ریشه‌ها در محلول‌های غذایی معدنی حلال در آب رشد می‌کنند. کلمه “هیدروپونیک” به معنای “آب‌کشت” و در لاتین “آب‌کار” گفته می‌شود. انواع مختلفی از سیستم‌های هیدروپونیک وجود دارد. بسته به سیستمی که استفاده می‌کنید، از مواد مختلفی جهت نگهداری ریشه استفاده می‌شود که به آنها محیط رشد گفته می‌شود. محیط رشد می‌تواند شامل کوکوپیت (الیاف نارگیل) و … باشد.
گیاهان در یک محلول غذایی هیدروپونیک رشد می‌کنند و تغذیه می‌شوند. این محلول غذایی مایعی است که ریشه‌ها را با مخلوطی از ویتامین‌ها و مواد معدنی تغذیه می‌کند. محلول غذایی شامل کلسیم، فسفر، نیتروژن، پتاسیم و… است. محلول غذایی شامل همان کودهایی است که در خاک برای تغذیه گیاه استفاده می‌شود.
بسته به گیاه درحال‌رشد مواد مغذی مختلفی وجود دارد. کشاورزان محلول‌های غذایی را خریداری می‌کنند یا محلول غذایی خانگی خود را درست می‌کنند.
برخی از بهترین گیاهان برای کشت هیدروپونیک شامل خیار، توت‌فرنگی، کاهو، اسفناج و گوجه‌فرنگی و بسیاری از گیاهان دیگر است.
مقایسه کشت هیدروپونیک با کشت خاکی
رشد گیاهان در آب به‌جای خاک، کشاورزان را قادر می‌سازد محیط را دست‌کاری کنند تا رشد سریع‌تر و اغلب بازده بهتری داشته باشند. Hydroponics برای کمک به پرورش گیاهان و تولید مواد غذایی با آب کمتر طراحی شده است. بسیاری از افراد هیدروپونیک را به‌جای خاک انتخاب می‌کنند زیرا گیاهان برای رشد به آب کمتری نیاز دارند. در مناطقی با دسترسی محدود به آب‌کشت هیدروپونیک انتخاب خوبی است.
علاوه بر این، با استفاده از هیدروپونیک، لازم نیست در زمینی که خاک ضعیف دارد اقدام به کشاورزی کنید. یکی دیگر از مزایای هیدروپونیک به‌جای خاک این است که می‌توانید در آب‌وهوای غیرقابل‌پیش‌بینی یا آب‌وهوای سرد گیاهانتان را پرورش دهید. اگر در آب‌وهوای معتدل زندگی می‌کنید، می‌توانید در خارج از فصل و به‌صورت هیدروپونیک در طول سال گیاهانتان را پرورش دهید.
هیدروپونیک (Hydroponics) به شما این فرصت را می‌دهد تا کشت به‌صورت عمودی داشته باشید. به این کار کشاورزی عمودی می‌گویند و به‌طورکلی، شما می‌توانید در فضای کوچک‌تر، گیاهان بیشتری پرورش دهید.
خاک یا هیدروپونیک؟ کدام روش بهتر است؟
اگرچه روش‌های متداول و سنتی رشد می‌تواند برای برخی کشاورزان آسان‌تر باشد، اما مزایای قابل‌توجهی برای کشت هیدروپونیک وجود دارد. در اینجا چند دلیل وجود دارد که چرا استفاده از هیدروپونیک به‌جای خاک یک انتخاب عالی برای پرورش گیاهان است.
۱. فضای موردنیاز
کشت خاکی و سنتی، فضای زیادی را اشغال می‌کند. پرورش گل و گیاهان چه در فضای باز چه در گلخانه نسبت به کشت هیدروپونیک فضای بیشتری را اشغال می‌کند تا عملکرد یکسانی به دست آید.
با کشت هیدروپونیک می‌توانید گیاهان را در فضای کمتری پرورش دهید، به این دلیل که گیاه برای دریافت مواد مغذی موردنیاز خود به خاک نیاز ندارد. در عوض، محلول ایجاد شده برای گیاه مستقیماً به آن داده می‌شود. این کار نیاز گیاه به داشتن ریشه‌های طولانی جهت جذب مواد غذایی (مانند رشد ریشه در خاک) را از بین می‌برد و ازآنجاکه گیاهان برای انتقال مواد مغذی به ریشه‌هایشان به خاک احتیاج ندارند، شما فضای زیادی لازم ندارید. تا زمانی که به‌اندازه کافی محلول غذایی داشته باشید، گیاه می‌تواند با موفقیت رشد کند.
هیدروپونیک را غالباً کشاورزی عمودی می‌نامند. این بدان دلیل است که سیستم‌های هیدروپونیک معمولاً به‌صورت عمودی تنظیم می‌شوند. شما می‌توانید فضا و رشد گیاهان را با کشاورزی عمودی بهینه کنید زیرا می‌توانید به‌جای رشد افقی، گیاهان را به‌صورت عمودی پرورش دهید و از فضای موجود حداکثر استفاده را ببرید.
هنگام ساخت سیستم‌های PVC هیدروپونیک خانگی، بیشتر تنظیمات به‌صورت عمودی انجام می‌شوند. این بدان معناست که شما به‌جای اینکه فضای افقی در زمین را اشغال کنید، ردیف‌هایی از ظروف را به‌صورت عمودی کنار هم قرار می‌دهید. سایر روش‌های کشاورزی عمودی علاوه بر هیدروپونیک شامل آکواپونیک و ایروپونیک است.
در کشت هیدروپونیک به چه مقدار فضا نیاز دارید؟
فضای موردنیاز بستگی به گیاه دارد. به‌عنوان‌مثال برای پرورش کاهو به‌صورت هیدروپونیک، حداقل به چند فوت خاک بلااستفاده نیاز دارید.
به‌عبارت‌دیگر، در کشت هیدروپونیک، به چند ردیف لوله‌کشی برای نگه‌داشتن محلول غذایی نیاز خواهید داشت. این به شما این امکان را می‌دهد که چندین ردیف کاهو در فضای یک فوت داشته باشید و به همین ترتیب، می‌توانید برای هر گیاه که می‌روید چند فوت فضا صرفه‌جویی کنید. همچنین می‌توانید فاصله گیاهان را به هم نزدیک کنید. به نوبه خود، در فضای کمتری گیاهان بیشتری خواهید داشت.
۲. مصرف آب
آب همیشه به‌راحتی در دسترس نیست. به‌علاوه، آب یک منبع طبیعی است که در صورت پرورش گیاهان زیاد می‌تواند هزینه زیادی داشته باشد. اگر سیستم جمع‌آوری آب باران ندارید، انتخاب کشت هیدروپونیک به‌جای کشت خاکی ممکن است گزینه بهتری باشد. Hydroponics اساساً برای پرورش گیاهان با مصرف آب کمتر طراحی شده است. با این کار در مصرف آب صرفه‌جویی می‌شود و صورت‌حساب آب شما نیز کمتر می‌شود. در کشت‌های هیدروپونیک نسبت به کشت‌های خاکی ۱۰ برابر کمتر آب مصرف می‌شود. همچنین کشت هیدروپونیک باعث می‌شود که گیاهان بیش از مقدار موردنیاز خود آب دریافت نکنند.
مصرف کمتر آب به دلیل مخزنی است که مواد مغذی در آن نگهداری می‌شود. وقتی گیاه به‌اندازه کافی مواد غذایی دریافت کرد، بقیه مواد غذایی در مخزن ذخیره می‌شوند تا زمانی که گیاه دوباره به آنها احتیاج پیدا کند. به‌علاوه، مخزن نگهداری مواد غذایی بسته است (رو به خورشید باز نیست)، بنابراین هیچ‌گونه تبخیری رخ نمی‌دهد.
در کشت خاکی، شما باید نگران آبیاری بیش از حد یا آبیاری کم گیاهان خود باشید.
۳. وجین علف‌های هرز
یکی دیگر از مزایای کشت هیدروپونیک این است که هیچ‌گونه علف هرزی در آن نخواهید داشت. به دلیل وجود بذر علف‌های هرز در خاک، علف‌های هرز در خاک و در کنار گیاهان شما رشد می‌کنند. علف‌های هرز علاوه بر مزاحمت و رقابت برای فضا و نور، جهت دریافت مواد مغذی با گیاهان رقابت می‌کنند و مواد غذایی موردنیاز گیاهان را مصرف می‌کنند. با استفاده از سیستم هیدروپونیک، دیگر نیازی به وجین علف‌های هرز نخواهید داشت. همچنین، بدون وجود رقابت علف‌های هرز بر سر منابع با گیاهان زراعی، گیاهان شما رشد بهتری خواهند داشت.
۴. آفات و حشرات
اغلب اوقات، حشرات آفت به گیاهانی که در خاک رشد می‌کنند حمله خواهند کرد. بسته به خاک و آنچه درحال‌رشد است، کشت خاکی حشرات را به سمت خود جلب می‌کند. اگر روزانه گیاهان را چک نکنید، ممکن است حشرات به گیاهان شما حمله کرده و باعث کاهش عملکرد محصولات شما شوند و یا محصولات شما را از بین ببرند. این امر در مورد حمله شکارچیان به باغ شما نیز صادق است. خرگوش‌ها، سنجاب‌های زمینی، راکون، پرندگان و سایر حیوانات می‌توانند از گیاهان، برگ‌ها، میوه‌ها و سبزیجات خاکی شما تغذیه کنند. کنترل این آفات شکارچی اغلب دشوارتر از کنترل حشرات آفت است.
بنابراین، یک نقطه‌ضعف کشت خاکی در برابر کشت هیدروپونیک این است که رشد خاکی آفات و حشرات بیشتری را به خود جذب می‌کند.
بااین‌حال در کشت هیدروپونیک این فرصت برای ارگانیسم‌های بیماری‌زا و مخرب دیگر وجود دارد که به ریشه‌های گیاهان حمله کنند. میکروب‌های مضر و سایر عوامل بیماری‌زا می‌توانند وارد سیستم غذایی شوند و باعث پوسیدگی ریشه، پژمردگی و سایر موارد شوند.
۵. زمان
استفاده از هیدروپونیک باعث رشد سریع‌تر گیاهان می‌شود که می‌تواند بیش از یک برداشت در فصل رشد گیاه برای شما فراهم کند. بعضی از گیاهان مانند کاهو در مقایسه با کاشت خاکی می‌توانند در کشت هیدروپونیک دوبرابر سریع‌تر رشد کرده و برداشت شوند.
۶. چشم‌انداز باغ
در مقایسه چشم‌انداز کشت خاکی و هیدروپونیک ممکن است مردم تماشای یک باغ سنتی و خاکی را ترجیح دهند. گیاهانی که در خاک رشد می‌کنند می‌توانند سرسبزتر و سرزنده‌تر به نظر برسند و نگاه‌کردن به آن می‌تواند بسیار جذاب باشد. بااین‌وجود یک باغ هیدروپونیک از لحاظ اقتصادی سودمندتر است و از گیاهانی که در خاک و طبیعت رشد می‌کنند، تجاری‌تر و کاربردی‌تر به نظر می‌رسد. در کشت هیدروپونیک نسبت به کشت خاکی می‌توانید گیاهانتان را در فضای کمتری پرورش دهید.
رشد گیاهان در کشت هیدروپونیک چقدر سریع‌تر از کشت خاکی است؟
استفاده از کشت هیدروپونیک برای گیاهان باعث می‌شود که آنها با سرعت بسیار بیشتری رشد کنند. چقدر سریع‌تر؟ استفاده از کشت هیدروپونیک باعث می‌شود گیاهان شما در هر مکانی بین ۳۰٪ تا ۵۰٪ سریع‌تر رشد کنند. این تفاوت فاحشی است که به‌سرعت متوجه خواهید شد. اگر همه چیز خوب پیش برود، باید منتظر زمان کمتری برای برداشت محصول خود باشید.
اگر در کشت هیدروپونیک متوجه عملکرد بالاتر گیاهان خود نشدید، ممکن است لازم باشد محلول غذایی را تغییر دهید و محلول جدید را در مخزن جایگزین کنید.
علاوه بر این در کشت هیدروپونیک، شما نگران خورده شدن گیاهان درحال‌رشد خود توسط آفاتی مثل موش و خرگوش نخواهید بود که این باعث رشد بهتر آنها می‌شود.
اگرچه کشت هیدروپونیک مزایای زیادی دارد، اما مواردی وجود دارد که باید مرتباً مراقب آنها باشید.
- اولین مورد این است که ترکیبات محلول غذایی باید دقیق و درست باشد.
- محلول غذایی مورداستفاده خود را باید هر دوهفته یک‌بار تغییر دهید.
- اگر هوا به‌سرعت گرم شود، این می‌تواند اثربخشی محلول را تغییر دهد.
- سطح pH عامل دیگری است که می‌توانید تغییر دهید و به گیاهان اجازه دهید مواد مغذی بیشتری جذب کنند.
- بررسی تغییر محلول، دما و سطح pH به شما اطلاع می‌دهد که مشکلی پیش‌آمده است و شما باید با تنظیم صحیح آنها محیط رشد ایده آلی برای گیاهانتان فراهم کنید.
- در کشت هیدروپونیک باید اطمینان حاصل کنید که گیاهان از نور کافی برخوردار هستند.
آیا هیدروپونیک ارزان‌تر از خاک است؟
هزینه کشت هیدروپونیک در مقایسه با کشت خاکی به چند عامل مختلف بستگی دارد، اگرچه در بیشتر اوقات، هیدروپونیک در کل هزینه‌برتر و گران‌تر از کشت خاکی خواهد بود.
اندازه باغ شما یکی از عوامل اصلی است. اگر باغ هیدروپونیک بزرگ‌تری داشته باشید، به‌احتمال زیاد مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود. با داشتن یک باغ هیدروپونیک کوچک‌تر، هزینه آن نسبت به خاک گران‌تر می‌شود.
هزینه‌های راه‌اندازی اولیه
هنگام راه‌اندازی تجهیزات و سیستم هیدروپونیک هزینه‌های نصب اولیه وجود دارد، اما پس از آن، می‌توانید سال‌ها از آن استفاده کنید. اگر به چراغ‌های رشد LED نیاز دارید، این نیز جز هزینه‌های اولیه است.
هزینه‌های جاری
برای پرورش گیاهان با روش هیدروپونیک باید هزینه‌های مداوم را در نظر بگیرید. این به محیط رشدی که شما انتخاب می‌کنید بستگی دارد. علاوه بر این، شما هزینه محلول غذایی جهت تغذیه گیاهان را نیز، خواهید داشت.
سایر هزینه‌ها هنگام رشد هیدروپونیک، هزینه‌های جاری برق برای تأمین انرژی است. همچنین ممکن است برای رشد به چراغ‌های LED مخصوص نیاز داشته باشید که مصرف برق را بالا می‌برد.
گیاه در حال پرورش چیست؟
هنگام درنظرگرفتن هزینه‌های هیدروپونیک در مقابل خاک، نکته دیگری که باید در مورد آن فکر کنید این است که چه گیاهی را پرورش خواهید داد. بعضی از گیاهان نیاز به مراقبت بیشتری دارند. پرورش این گیاهان در یک باغ هیدروپونیک ممکن است مقرون‌به‌صرفه‌تر باشند.
اگر ساده‌ترین سبزیجات را برای کاشت انتخاب می‌کنید، ازآنجاکه آنها در خاک سریع رشد می‌کنند و جهت رشد به‌وقت و تلاش زیادی احتیاج ندارند، ممکن است کشت خاکی گزینه ارزان‌تری برای رشد و پرورش آنها باشد.
سؤالات متداول درباره کشت خاکی و کشت هیدروپونیک
خاک بهتر است یا هیدروپونیک؟
رشد در خاک و رشد هیدروپونیک هر دو مزایای خود را دارند. این واقعاً به شرایط شما بستگی دارد. به‌طورکلی، هیدروپونیک اغلب “بهتر” در نظر گرفته می‌شود زیرا در آن آب کمتری مصرف می‌شود. در فضای کمتری می‌توانید گیاه پرورش دهید زیرا سیستم‌های هیدروپونیک به‌صورت عمودی روی‌هم قرار گرفته‌اند. به طور معمول، گیاهان در هیدروپونیک در مقابل خاک سریع‌تر رشد می‌کنند زیرا شما می‌توانید عناصر غذایی را که به گیاهان می‌دهید کنترل کنید.
بااین‌وجود، شما برای تأمین انرژی باغ هیدروپونیک برق لازم دارید. در صورت نیاز به چراغ‌های رشد، نیز هزینه‌های انرژی اضافه خواهد شد. همچنین، بهتر است برخی گیاهان را به‌جای هیدروپونیک در خاک پرورش دهیم. درباره گیاهی که می‌خواهید پرورش دهید تصمیم بگیرید و مطمئن شوید که پرورش آن به روش هیدروپونیک امکان‌پذیر و مقرون‌به‌صرفه است.
چرا کشت هیدروپونیک بهتر از کشت در خاک است؟
در کشت هیدروپونیک، می‌توانید گیاهان را سریع‌تر، با مصرف آب کمتر و در فضای کوچک‌تری نسبت به خاک پرورش دهید.
آیا گیاهان در هیدروپونیک سریع‌تر از خاک رشد می‌کنند؟
ازآنجاکه در کشت هیدروپونیک می‌توانید شرایط را برای گیاهان کنترل کنید، گیاهان در هیدروپونیک سریع‌تر از خاک رشد می‌کنند.
کشت هیدروپونیک در مقابل کشت خاکی: کدام‌یک بهتر است؟
هنگام تلاش برای تصمیم‌گیری بین پرورش گیاه در خاک یا هیدروپونیک، باید وضعیت خود را در نظر بگیرید. اگر بالکن یا منطقه کوچکی برای کشت دارید، ممکن است هیدروپونیک بهتر از خاک باشد. اگر زمین و آب کافی دارید، ممکن است کشت خاکی انتخاب بهتری برای شروع باغبانی باشد.
از نظر زیبایی چشم‌انداز یک کشت خاکی می‌تواند برتر از کشت هیدروپونیک باشد. کشت هیدروپونیک از لحاظ اقتصادی سودمندتر و کاربردی‌تر خواهد بود. هنگام انتخاب بین خاک یا هیدروپونیک، این نکته‌ای است که باید به‌خاطر بسپارید.
جمع‌بندی
به‌طورکلی، به دلایل زیادی محبوبیت کشت هیدروپونیک در حال افزایش است. در کشت هیدروپونیک (نسبت به کشت خاکی) شما می‌توانید در فضای کمتر و با سرعت بیشتری اقدام به پرورش گیاهان کنید و اغلب برای پرورش گیاهانی مانند کاهو، اسفناج، گوجه‌فرنگی و غیره انتخاب بهتری نسبت به کشت خاکی است.
کشت در خاک چندین مسئله با خود به همراه می‌آورد که پرورش گیاهان در آن را دشوار می‌کند. بسیاری از این موارد شامل مصرف بالای آب، مصرف بالای کود و سموم، نوسانات آب‌وهوا، رقابت علف‌های هرز، حشرات و آفات است. بسیاری اوقات، برای موفقیت در هنگام کاشت در خاک، کار بیشتری لازم است.
از طرف دیگر، مهم‌ترین مسائلی که در کشت هیدروپونیک وجود دارد این است که گاهی می‌تواند گزینه گران‌تری جهت کشت باشد و هزینه‌های نصب و راه‌اندازی و مصرف برق و انرژی آن بالا باشد.
در نگاهی کلی، به‌راحتی می‌توان گفت که هیدروپونیک در بیشتر موارد در این مقایسه برنده است و با کار کمتر برای داشتن یک باغ شکوفا، گزینه کارآمدتری است. هیدروپونیک می‌تواند تفاوت چشمگیری در مصرف آب و تولید غذا در مناطقی که هر دو منبع کم است ایجاد کند.
