مهمترین آفات برگ درختان

درختان در اندام های مختلف خود در طول فصل رویش دچار آفات گوناگونی می شوند که در این مقاله با مهمترین آفاتی که به برگ درختان حمله می کند آشنا خواهید شد.

مهمترین آفات برگ درختان

 مقدمه

 همزمان با شروع فصل رویش در مناطق سردسیری و نیمه گرمسیری، شکوفه و برگ ها بر روی بسیاری از درختان ظاهر می شود که در واقع با گرم شدن تدریجی هوا مصادف است. این برگ ها تا زمانی که بر روی درختان حضور دارند می توانند دچار آفات گوناگونی شوند. از آنجایی که برگ کارخانه غذاسازی گیاه است هرگونه آسیب به آن ممکن است باعث خسارت سنگین به درخت بشود. دسته بزرگی از آفات وجود دارند که می تواند به صورت اختصاصی و یا غیر اختصاصی از برگ های درخت تغذیه کنند. این تغذیه یا به شکل مستقیم از بافت خود برگ بوده و یا شیره سلولی و گیاهی برگ نقطه هدف این آفات است.  معمولا آفاتی که به برگ درختان حمله می کنند با  روش های ساده قابل مدیریت هستند اما در مواردی که این آفات باعث تغییر شکل در برگ ها و پیچیده شدن آنها شوند مبارزه با آنها نیز سخت می گردد. در این مقاله مهمترین آفاتی که به برگ درختان حمله می کند را به شما معرفی کرده و راه های مدیریت آن ها را به شما خواهیم گفت.

اهمیت برگ درختان

برگ، کارخانه عظیمی است که تمامی مواد مورد نیاز گیاه در آن مونتاژ و تولید می شود. در واقع ریشه وظیفه جذب آب، املاح و مواد معدنی را به عهده داشته و این مواد خام برای این که تبدیل به انرژی و غذای کامل شوند به کارخانه تولید غذای گیاه یعنی برگها منتقل می شوند. سطح گسترده برگ ها این اجازه را می دهد تا نور خورشید را دریافت کرده و عملیات فتوسنتز جهت تولید قند را انجام دهند. همچنین برگها مهمترین اندام تنفس کننده گیاه به شمار می آیند و روزنه های متعددی که در سطح رویی و زیرین برگها دارد که باعث ایجاد تبادلات گازی می گردند. تعریق و تعرق نیز با استفاده از برگ ها صورت گرفته و در نتیجه اگر برگی وجود نداشته باشد جریان شیره خام و پرورده در گیاه و جذب آب نیز توسط ریشه ها با راندمان کمتری انجام خواهد شد.  برگ ها در برخی موارد نقش حفاظتی نیز دارند و بخصوص از میوه های تازه تشکیل شده در مقابل بادهای شدید و یا آفتاب سوزان محافظت می کنند. در علوم باغداری، برگ به نوعی زبان گیاه محسوب می شود و بسیاری از باغداران و کارشناسان باتوجه به علائمی که روی برگ ها وجود دارد متوجه کمبود های احتمالی درخت شده و آن را مدیریت می کنند. در واقع اولین اندامی که علائم آشکار کمبود مواد غذایی را از خود نشان می دهد، برگ ها هستند.

حال که با اهمیت برگ درختان آشنا شدیم به مهمترین آفاتی که می توانند این اندام بسیار مهم را تهدید کنند اشاره خواهیم کرد:

۱- لاروهای برگخوار

 این دسته مهمترین و بزرگترین آفاتی هستند که می توانند بر روی برگ ها فعالیت داشته باشند. انواع گونه‌های پروانه، شب پره و سوسک های مختلف می توانند در دوران لاروی خود یعنی هنگامی که به شکل کرم های کوچک و بزرگ دیده می‌شوند از برگ ها تغذیه کرده و مراحل لاروی خود را طی کنند. خسارت این دسته از آفات فقط محدود به تغذیه مستقیم از برگ ها نیست و برخی از آنها هنگام ایجاد پیله و شفیره نیز باعث لوله شدن برگ ها می شوند. این دسته از آفات گاها در جمعیت های بسیار بزرگ به درختان حمله کرده و آنقدر از برگ ها تغذیه می کنند که ممکن است تنها رگبرگ اصلی برگ بر روی درخت باقی بماند. الگوی تغذیه این حشرات نیز بسته به گونه آنها متفاوت است و برخی از آنها از حاشیه های برگ ایجاد خسارت می کنند و در واقع تغذیه آنها از بخش های کناری برگ به سمت بخش های داخلی آن است و از طرفی برخی پس از تغذیه به برگ چهره سوراخ سوراخ و غربالی می‌دهند. 

 در هر صورت تغذیه این دسته از آفات بر روی برگ ها می تواند سطح فتوسنتز کننده درخت را به شدت کاهش داده و خسارات فراوانی را به آنها وارد کنند. به خصوص هنگامی که تغذیه از برگ های جوان و تازه در حال تشکیل باشد این خسارت بیشتر نیز خواهد شد.

برای مدیریت این آفات هر عاملی که سبب کاهش تخم ریزی و یا تفریخ تخم ها شود، باعث می شود تا جمعیت لاروها کمتر شده و در نتیجه خسارت وارد شده به برگها کمتر گردد. استفاده از سمپاشی های زمستانه و هرس سرشاخه های آلوده به تخم این حشرات و همچنین جمع آوری بقایای گیاهی آلوده باعث می‌شود تا در سال آتی میزان جمعیت این آفات کمتر شود. تله های فرومونی و نوری نیز در جمع آوری حشرات بالغ و اختلال در تخم گذاری آن ها بسیار موثر است. در کنترل شیمیایی نیز می‌توان از انواع سموم لاروکش نظیر سایپرمترین، دیازینون، دلتامترین، فن والریت، کلرپیرفوس و …  استفاده نمود. باید توجه شود که سمپاشی حتماً بایستی تحت نظر کارشناسان و توصیه ایشان انجام شود.

۲-  شته ها

 شته ها حشرات ریز مکنده ای هستند که از شیره سلولی و گیاهی تغذیه کرده و باعث ضعف عمومی در گیاهان می‌شود، همچنین این آفات مواد دفعی شیرینی از خودشان ایجاد می کنند که به آن عسلک میگوییم. شته ها می توانند به اندام های مختلف گیاهی حمله و با نرخ زاد و ولد بسیار بالای خود آنها را آلوده بکنند که برگها نیز از این قاعده مستثنی نیستند. شته ها علاقه بیشتری به بافت های جوان گیاهی دارند و بنابراین بر روی سر شاخه ها و برگ های در حال تشکیل و جوان بیشتر از برگ های پایینی و پیر دیده می‌شوند. گرچه تمامی برگ ها می تواند آلودگی به شته را از خود نشان بدهند. گونه های مختلفی  از شته ها می توانند روی برگ های گیاهان حضور داشته باشد. برخی از این گونه ها می توانند در آلودگی های شدید باعث پیچ خوردن برگ ها و اختلال در فتوسنتز آنها شوند. عسلک شته ها نیز می توانند بستر مناسبی برای حمله مورچه ها به درخت و استفاده آنها از میوه ها باشد. این مایع شیرین همچنین می‌تواند برخی از قارچ ها را بر روی خود پرورش داده و به طور مثال بیماری دوده ای را روی مرکبات ایجاد کند که خود باعث کاهش فتوسنتز می شود. 

 از آنجایی که شته‌ها نرخ رشد بالایی دارند، بایستی در اوایل مشاهده این آفت در باغات نسبت به مبارزه با آنها اقدام نمود.  شستشوی درختان با محلول آب و صابون محلول پاشی یکی از روش های ایمن و بدون سم برای کنترل آن ها است. شکارگر های طبیعی نظیر کفشدوزک و زنبورهای پارازیتوئید نیز می توانند به صورت کاملاً ارگانیک و طبیعی سبب کاهش جمعیت شته ها در باغات شوند. 

از آنجایی که این دسته از حشرات از شیره گیاهی تغذیه می کنند سمومی که باعث آلوده شدن شیره گیاهی به مواد موثره شود، با راندمان بالاتری سبب کاهش جمعیت شته‌ها می شود. سمومی نظیر استامی پراید و ایمیداکلوپراید می توانند با راندمان بالا و با دوز کم باعث کاهش جمعیت شته ها شود. علاوه بر این سمومی نظیر مالاتیون و دیکلرووس نیز در کنترل شته ها بسیار موفق عمل کرده اند.

۳-  کنه ها

 کنه ها موجودات بسیار ریز و میکروسکوپی هستند که می توانند از سلول های برگ تغذیه کرده و سبب ایجاد اختلال در فیزیولوژی آنها شوند.  کنه ها یا به طور مستقیم از شیره سلولی تغذیه می کنند و باعث از بین رفتن سلولهای اپیدرمی برگ می‌شوند و یا اینکه با ایجاد اختلال در فیزیولوژی طبیعی برگ ساختار آن را تغییر می دهند به طور مثال برخی از کنه ها ممکن است اندام غده و یا گال مانند روی برگ ها ایجاد کرده و یا سبب پیچ خوردن آنها شوند. در هر صورت این دسته از آفات باعث ایجاد ضعف عمومی در گیاه و در اکثر مواقع باعث  ایجاد ظاهری خاک گرفته و سوخته بر روی برگ ها می شوند.  مبارزه با کنه ها به سادگی مبارزه با سایر آفات نیست و چنانچه دیر هنگام با آنها مبارزه شود و سبب ایجاد خسارات بسیار شدید بر روی درختان باغ می گردد. برای کنترل این دسته از آفات می توان از دشمنان طبیعی شامل کنه های شکارگر استفاده نمود. همچنین شستشوی برگ ها با ترکیبات روغن تابستانه و یا صابون های مخصوص محلول پاشی باغات می تواند جزو روش های ایمن برای کنترل این دسته از حشرات باشد. اما سمومی نظیر آبامکتین، بروموپروپیلات، فن پروپاترین، پروپارژیت و … نیز می‌توانند به صورت اختصاصی سبب کاهش جمعیت این دسته از آفات بر روی درختان شود.

۴-  مینوز ها

 این دسته از آفات، مگس ها و یا شب پره هایی هستند که در دوران لاروی خود وارد بافت برگ شده و از فضای بین دو اپیدرم تغذیه می کنند. این آفات پس از تغذیه ردی شبیه به امضا و یا یک جای خالی حاوی فضولات خود در لای اپیدرم بالایی و پایینی برگ ایجاد می کنند. مینوز ها جزء آفاتی هستند که به صورت اختصاصی برای استفاده از برگ ها تکامل یافته اند. گاهاً خسارت این دسته از آفات به قدری بالا است که سبب از بین رفتن بیش از ۴۰ درصد محصول نیز می‌شود و از آنجایی که محل تغذیه این آفات در فضای بین دو اپیدرم برگ است بنابراین دسترسی به آنها دشوار بوده و سموم شیمیایی نیز روی آنها اثر اندکی دارد. بهترین راهکار مبارزه با این حشرات کنترل افراد بالغ با استفاده از فرومون های جنسی و ممانعت از تخم گذاری آنها است. سموم عمومی نظیر فن والریت کلرپیرفوس و دیازینون نیز می‌تواند در کاهش جمعیت افراد بالغ بسیار موثر عمل کند. برای مبارزه با مراحل لاروی می‌توان از ترکیبات سیستمیک و یا نیمه سیستمیک نظیر آبامکتین، امامکتین، استامی پراید، کنفیدور و یا فن والریت استفاده نمود.

۵- تریپس ها

 حشرات کوچکی هستند که می‌توانند از اندام های مختلف گیاهی از جمله برگ ها تغذیه کنند. این حشرات در واقع با مکیدن شیره سلولی و گیاهی باعث ایجاد خسارت بر روی آنها می شود. تریپس ها معمولاً با چشم غیر مسلح دیده نمی شود اما علائم آن ها بر روی برگ ها کاملا مشخص بوده و به شکل لکه های پراکنده قهوه ای رنگ و یا نقره ای رنگ دیده می شوند.  تریپس ها نرخ زاد و ولد بالایی داشته و بنابراین مبارزه با آنها اندکی دشوار است اما سموم سیستمیک نظیر کنفیدور و استامی پراید و همچنین ترکیباتی نظیر دیکلرووس می تواند در کاهش خسارت آنها موثر عمل کند.

۶-  سنک ها و زنجرک ها

هر دوی این حشرات جزو آفات مکنده بوده و در دوران بلوغ و یا پورگی خود می توانند از شیره گیاهی تغذیه کنند. این حشرات بخش زیرین برگ را پسندیده و آن را برای تغذیه انتخاب می‌کنند. این دسته از آفات همچنین می توانند بیماری های ویروسی مختلف نیز باشند. علائم این دسته از آفات نیز بر روی برگ ها به شکل لکه های پراکنده نکروز شده مشاهده می شود به نحوی که احساس می‌شود گیاه کمبود مواد غذایی دارد اما حشرات آفت در پشت برگ به وضوح دیده می شوند. طیف وسیعی از سموم شیمیایی بر روی این دسته از آفات موثر است و می توان از سموم عمومی نظیر مالاتیون، کلرپیریفوس و یا انواع صابون های محلول پاشی برای مبارزه با آنها استفاده کرد.

۷- ملخ ها

 این حشرات به خصوص در نواحی خشک و بیابانی جز آفات مهم محسوب می شوند و به ویژه هنگامی که به صورت طغیانی و در گله های عظیم به باغات هجوم می آورند می توانند به سرعت از برگها تغذیه کرده و گاهاً باعث لخت شدن درخت نیز شوند. مبارزه با ملخ ها در باغات تقریباً کار بیهوده ای است و از آنجایی که این آفات در دسته های بسیار وسیع و در مناطق بسیار گسترده ایجاد خسارت می کنند بنابراین بایستی روشهای کنترل نیز به صورت منطقه‌ای انجام شود گرچه سمومی نظیر مالاتیون، پرمترین، سایپرمترین و دلتامترین  بر روی آنها بسیار موثر است.

۸- مگس سفید

 یکی از معروف ترین آفات برگ مگس سفید است. با اینکه این دسته از آفات خسارت چندان زیادی به درختان وارد نمی‌کند اما ممکن است در جمعیتهای بالا علاوه بر خسارتی که در اثر مکیدن شیره گیاهی به درختان وارد می‌کنند و سبب ایجاد برخی از بیماری های ویروسی در درختان نیز شوند. مگس سفید نرخ رشد بسیار بالایی در جمعیت خود دارد و بنابراین به سرعت به سموم شیمیایی مقاوم می شود. استفاده از ترکیبات کلسیمی و سیلیسیومی، باعث می‌شود تا دیواره سلولی بافت برگ ضخیم تر شده و این حشرات علاقه‌ای به تغذیه از آنها نداشته باشند گرچه سموم شیمیایی نظیر دیکلرووس نیز بر روی این آفت موثر گزارش شده است.

۹- پسیل ها

پسیل ها  به خصوص در درختانی نظیر گلابی و پسته بسیار با اهمیت هستند و می توانند خسارات سنگینی به آنها وارد کنند. این حشرات به شدت از شیره پرورده گیاهی تغذیه کرده و ضمن ایجاد ضعف عمومی درختان با باعث تولید فراوان ماده چسبناکی به نام عسلک میشوند که خود این ماده چسبناک باعث اختلال در تنفس طبیعی برگ ها و تبادلات گازی آنها شود. مبارزه با پسیل ها بایستی زمانی انجام شود که پوره ها به تازگی سر از تخم بیرون آورده اند. مخلوط دو سم کلرپیریفوس و استامی پراید به همراه صابون محلول پاشی یکی از روش های مناسب شیمیایی برای کنترل این آفت است. توجه به تغذیه گیاهی از اهمیت بسیار بالایی برخوردار بوده استفاده از ترکیباتی نظیر سیلیکات پتاسیم می‌تواند جمعیت اولیه این آفت را بر روی درختان مختلف کاهش دهد.

۱۰-سپرداران و شپشک ها

گرچه این دسته از آفات، بیشتر تمایل به حمله به سرشاخه های جوان و یا تنه درختان را دارند ممکن است بر روی برگ ها نیز دیده شود.  این آفات نیز با مکیدن شیره گیاهی خسارت خود را به درختان وارد می کند و برای مبارزه با آنها می توان از روش هایی که برای کنترل شته ها ذکر شده استفاده نمود.

جمع بندی

برگ یک اندام بسیار جذاب برای طیف وسیعی از آفات است از همان ابتدای رویش در فصل بهار مورد حمله آنها قرار می‌گیرد. وظیفه یک باغدار به عنوان سرپرست درختان، رصد دائمی برگ ها از نظر ابتلا به آفات مختلف است. چنانچه این آفات در مراحل ابتدایی خود و زمانی که هنوز به جمعیت بالایی نرسیدند شناسایی و با روش های مدیریتی کنترل شوند، می توان با صرف کمترین هزینه و حتی بدون استفاده از سموم شیمیایی پرخطر نسبت به مبارزه با این آفات اقدام نمود. پیشنهاد می‌شود تا برای تصمیم گیری در خصوص نحوه مبارزه با این آفات در باغات خود قبل از انجام هر اقدامی  با کارشناس گیاه پزشکی خود مشورت کنید. بسیاری از این آفات می توانند با سموم ترکیبی و یا روش های کنترلی جدید به راحتی کنترل شوند و نیازی به مبارزه با تک تک آنها در باغات نیست. در واقع کارشناسان گیاه پزشکی به شما خواهند گفت که چگونه با صرف کمترین هزینه تمامی این آفات را در باغ خود مدیریت کنید. تیم گیاهپزشکی آبان مفتخر است که به باغداران سراسر ایران این خدمات مشاوره ای را ارائه دهد.

این پست برای شما مفید بود؟

با کلیک بر روی ستاره به این مقاله امتیاز دهید! (بالاترین امتیاز ستاره سمت چپ)

میانگین امتیاز ۴ / ۵. مشارکت‌کننده‌ها: ۲۰

اولین نفری باشید که به این مقاله امتیاز می‌دهد!

اگر این مقاله را دوست داشتید و مفید بود ...

این مقاله رو در شبکه های اجتماعی به اشتراک بذار!

از این که این مقاله برایتان مفید نبود متاسفیم!

چگونه این مقاله رو بهبود بدیم؟

به ما بگو چطور بهتر شیم؟

منتظر دیدگاه شما هستیم! ارسال دیدگاه
۸ دیدگاه پرسش و پاسخ خود را درباره این مطلب ارسال کنید!
  1. معصومه لطفی
    ۱۴۰۱/۰۵/۰۵

    بسیار مفید جامع و عالی بود ممنون

    • آبان
      ۱۴۰۱/۰۵/۱۱

      ممنون از نگاه شما

  2. محمد مهدی باکری
    ۱۴۰۱/۰۱/۲۰

    با سلام مطالب بسیار خوب وعالی وتخصصی وکاربردی می باشد با تشکر از زحمات شما

    • آبان
      ۱۴۰۱/۰۱/۲۳

      ممنون از نگاه شما

  3. محمد مهدی باکری
    ۱۴۰۱/۰۱/۲۰

    با سلام ،مطا لب بسیار کاربردی وتخصصی می باشد با تشکر از شما

    • آبان
      ۱۴۰۱/۰۱/۲۳

      ممنون از نگاه شما

  4. پرهامی
    ۱۴۰۰/۱۲/۱۷

    سلام بسیار خوب وکاربردی است

    • آبان
      ۱۴۰۰/۱۲/۲۳

      ممنون از نگاه شما

دیدگاه خود را ارسال کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*
*