۱۰ اقدام بهاره در باغات

 مقدمه

 بهار، فصل رویش و جوانه زنی بسیاری از گیاهان است که در این بین درختان میوه از نظر اقتصادی دارای اهمیت بالاتری بوده و باغداران زیادی را مشغول به خود کرده است. بدون شک بهار که همزمان با شکوفه زنی درختان و ایجاد برگ های جدید بر روی آنها است یکی از مراحل بسیار مهم در حیات اقتصادی گیاه است و بنابراین رسیدگی مناسب به درختان در این مرحله مهم می تواند تضمین کننده یک فصل پر بار و پول ساز برای کشاورزان باشد. اقدامات گسترده ای در فصل بهار در باغات میوه انجام می شود که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.

 اهمیت فصل بهار برای درختان

 بسیاری از درختان میوه قبل از ظهور برگها اندام های زایشی خود یعنی گل ها را باز می کنند. به طور مثال انواع درختان هسته دار از این دست هستند. اندام زایشی گیاه یعنی گل ها مهمترین بخش گیاه برای تولید میوه است و چنانچه هرگونه آسیبی به آن وارد شود به طور مستقیم در تولید میوه درختان موثر خواهد بود و یا ممکن است باعث عدم تشکیل میوه بر روی آنها شود. برگ ها نیز در بهار مجددا از جوانه های برگ ایجاد شده و در واقع به عنوان کارخانجات غذاسازی گیاه عمل می کند. با رشد برگ ها، انشعابات جانبی ساقه و شاخه ایجاد شده و درخت فرم مناسب‌تر و شاخ و برگ بیشتری به خود می گیرد. همزمان با گرم شدن هوا و به تبع آن افزایش دمای خاک، گیاه تحریک به ایجاد ریشه های مویین شده و سیستم ریشه ای خود را گسترش می دهد. با این تفاسیر می‌توان گفت که فصل بهار فصل آغاز مجدد حیات گیاهان است. باغداران می‌توانند از این فرصت برای بهبود شرایط باغ خود استفاده کنند. اقدامات فراوانی در این فصل وجود دارد که می‌تواند در باغات انجام شود که در این مقاله به آنها خواهیم پرداخت.

۱-کاشت و واکاری نهال

 بهترین زمان برای کاشت نهال در باغات فصل زمستان است اما در بسیاری از موارد ممکن است بنا به دلایل مختلف این زمان طلایی از دست باغدار برود و کاشت واکاری نهال موکول به اوایل بهار شود. کاشت نهال در باغات در نیمه اول فروردین ماه به صورت ریشه لخت و پس از آن به صورت گلدانی تا اواسط خرداد ماه امکان پذیر است. بنابراین یکی از اقداماتی که ممکن است در بهار توسط باغداران انجام شود کاشت درختان جدید در باغ است. 

۲- شخم و بیل زنی

 اوایل فصل رویش و بهار بهترین زمان برای شخم باغات است. شخم و یا بیل زنی باغات باعث می شود تا لوله های مویین ایجاد شده در خاک شکسته شده و راندمان آبیاری در داخل خاک افزایش یابد. زیر و رو کردن خاک همچنین باعث می‌شود تا بقایای گیاهی به زیر خاک رفته و آنجا از بین برود و اگر احتمالاً دچار آلودگی های قارچی و یا باکتریایی هستند نیز نابود شوند. مبارزه با علفهای هرز یکی دیگر از مواردی است که هنگام شخم انجام می شود. شخم و بیل زنی باغات همچنین باعث می‌شود تا تهویه لایه‌های خاک بهتر انجام شده و گرما سریعتر به ریشه‌های درختان رسیده و جوانه زنی آنها را آغاز کند. در باغات پیشنهاد می شود که بین ردیف ها به صورت کامل و عمیق شخم خورده و پای درختان نیز با استفاده از بیل پابیل شود. این عمل همچنین در کاهش جمعیت برخی از آفات خاکزی مانند کرم های سفید ریشه بسیار موثر است.

۳-استفاده از فروت ست

فروت ست یک اصطلاح برای کودهای حاوی سه عنصر ازت و روی است که سبب بهبود گلدهی، گرده افشانی و همچنین تشکیل میوه های اولیه بر روی درختان می شود. استفاده از این محلول که به صورت پاششی بر روی جوانه های در حال تشکیل گل انجام می گردد باعث می شود تا گل ها با راندمان بیشتری تبدیل به میوه شده و همچنین میزان گرده‌افشانی بین آنها افزایش یابد. فروت ست همچنین گل ریزی را کمتر کرده و درصد گل هایی که تبدیل به میوه می شوند را افزایش چشمگیری می دهد. زمان استفاده از این محصول درست قبل از باز شدن شکوفه ها و زمانی است که جوانه ها به حد کافی متورم شده اند. استفاده همزمان این محصول با آمینو اسید اجازه می دهد تا یک خودتنظیمی بر روی گیاه ایجاد شده و بازهم راندمان تولید گل افزایش یابد.

۴-عملیات گرده افشانی

 درختان مختلف بر اساس نوع و ژنتیک خود روش های مختلفی برای گرده افشانی دارند که ممکن است به صورت طبیعی و بدون دخالت انسان انجام شود. اما گاهی در مناطق خاص به طور مثال مناطقی که دارای وزش باد اندکی هستند و یا حشرات گرده افشان در آنها جمعیت پایین دارد ممکن است عملیات گرده افشانی با مشکل مواجه شود و در نتیجه میزان گل هایی که تبدیل به میوه می‌شوند کاهش چشمگیر داشته باشد. در مورد این دسته از باغات پیشنهاد می شود که از روش های فیزیکی و بیولوژیک گرده افشانی استفاده شود. پخش کردن و پاشیدن دانه های گرده بر روی گل های ماده و یا استفاده از حشرات گرده افشان مانند زنبور عسل به وسیله کندو گذاری در باغات یکی از اقداماتی است که در فصل بهار توسط باغداران حرفه ای انجام میشود. این موضوع تضمین کننده میزان برداشت مناسب از باغ در فصل برداشت است.

۵-برنامه ریزی جهت آبیاری

 بسته به نوع و سیستم آبیاری موجود در باغات لازم است که باغداران قبل از انجام اولین آبیاری که به آبیاری استارت معروف است ساز و کارهای آن را تامین کند. در آبیاری های غرقابی لازم است که مسیر جوی ها پاکسازی شده، شخم خورده و مسیر گردش آب در بین درختان تعیین شود. دور کردن جوی ها از تنه درختان نیز یکی از کارهایی است که در بهار بایستی انجام شود. در مورد آبیاری های تحت فشار مانند آبیاری های بارانی و قطره ای نیز لازم است تا لوله های جمع آوری شده و ادوات خارج شده از باغ در زمستان مجدداً مورد بازرسی قرار گیرد و پس از تعمیر یا تعویض احتمالی آن ها به صورت درست روی سیستم آبیاری سوار شود. در این مورد توجه به سلامت پمپ ها و سیستم آبرسانی و برق رسانی بسیار اهمیت دارد. 

۶-آب استارت

 آب استارت اصطلاحاً به اولین آبی گفته می‌شود که پس از ریزش گلبرگ ها به درختان میوه داده می‌شود که ممکن است از نظر زمانی وابسته به شرایط متعددی از جمله دمای محیط و یا دسترسی به منابع آبی در باغ داشته باشد. اولین آبی که به درختان میوه داده می شود، چنانچه حاوی عنصر فسفر باشد باعث رشد انفجاری ریشه های مویین در اول فصل شده و در واقع تضمین کننده یک رشد رویشی خوب نیز هست. بنابراین پیشنهاد می‌شود که در باغات میوه با اولین آب آبیاری از کودهای حاوی فسفر بالا مانند ۱۰-۵۲-۱۰ به همراه ترکیبات آلی نظیر هیومیک اسید استفاده شود.

۷- مبارزه با علفهای هرز

 همانطور که درختان در فصل بهار شروع به جوانه زنی و رشد می کنند، سایر گیاهان نیز از این قاعده پیروی می کنند. بنابراین واضح است که جمعیت علف های هرز در باغات میوه به صورت تصاعدی افزایش می یابد. به طور کلی مرحله گلدهی علف های هرز حساس ترین مرحله ای است که می توان با آنها مبارزه کرد. در واقع هنگامی که علفهای هرز شروع به گل دهی می کنند با راندمان بیشتری نسبت به روش‌های مدیریتی از جمله استفاده از علف کش ها واکنش نشان می دهند.

 علاوه بر استفاده از علف کش های عمومی و اختصاصی می توان از روش های مکانیکی مانند وجین دستی و یا شخم زدن زمین ها برای کاهش جمعیت علف های هرز در باغات میوه استفاده نمود. باید توجه داشت که علف های هرز همیشه برای باغات مضر نیستند و پیشنهاد می شود که حداقل میزان علف هرز در باغات وجود داشته باشد تا راندمان آبیاری نیز افزایش یابد اما چنانچه جمعیت این علف ها بیش از حد قابل تحمل باغ باشد علاوه بر افزایش انواع بیماریها و آفات، مواد مغذی و آب نیز به جای اینکه سهم درختان شود به علفهای هرز خواهد رسید.

۸-مبارزه با آفات و بیماریها

 تقریبا می توان گفت که پس از ریزش گلبرگها و تشکیل میوه های کوچک، زمان مبارزه با آفات فرا می رسد. در واقع تشکیل میوه در بسیاری از نقاط هم زمان با طغیان لارو های حشرات و بیرون آمدن آنها از تخم ها است. روشهای مدیریتی مختلفی برای هرگونه از حشرات آفت ارائه شده است که می توان به طرق مختلف از آنها استفاده کرد. نکته مهم در مبارزه با آفات و بیماریها شروع به مبارزه مناسب با آنها است به عبارت دیگر چنانچه زمان طلایی مبارزه با آفات و بیماریها در باغات از دست برود معمولاً تمامی روشهای مدیریت بی اثر خواهد شد. در بسیاری از موارد با انجام راهکارهای بسیار ساده می تواند بروز آفات و بیماریها در باغات جلوگیری کرد. روش های فیزیکی، بیولوژیکی و شیمیایی از جمله روش‌های هستند که می‌توان برای آفات و بیماری های گوناگون استفاده نمود.  که در بخش های مختلف وب سایت با جزئیات به آنها پرداختیم.

۹- تغذیه پس از تشکیل میوه ها

 یکی از عمده مشکلاتی که در باغات میوه مشاهده می شود عدم توانایی درخت در حفظ میوه های تشکیل شده در ابتدای فصل است.

بلافاصله بعد از ریزش گلبرگها در اردیبهشت ماه و خرداد ماه بهترین زمان شروع تغذیه گیاهی است. عناصر مختلفی در بهبود کیفیت و ماندگاری میوه ها موثر است که با جزئیات بیشتر در سایر بخش‌های وب سایت به آنها پرداخته ایم اما به طور کلی می توان گفت که توجه به تامین عناصر ماکرو و میکرو بسته به نوع درخت و نوع خاک از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است که بایستی در فصل بهار توسط باغداران انجام شود.

۱۰- پیوند زنی

در باغات و نهالستان هایی که قصد انجام پیوند بر روی پایه و یا درختان مختلف را دارند اواخر بهار زمان بسیار مساعدی برای انجام این کار است. در واقع خرداد ماه زمانی است که گیاهان به حد کافی رشد کرده و همچنین جوانه های بسیار مناسبی برای انجام عمل پیوند بر روی سایر گیاهان را دارند بنابراین با رعایت اصول پیوند زنی می توان این عملیات را در اواخر بهار انجام داد.

نتیجه گیری

 فصل بهار به عنوان یکی از فصول بسیار پر اهمیت در باغداری و کشاورزی نیازمند توجه ویژه توسط باغداران است و چنانچه در این فصل مهم به درختان رسیدگی مناسبی شود می توان تضمین کرد تا در فصل برداشت عایدی خوبی حاصل باغدار شود. اقداماتی که در بهار انجام می‌شود زمینه‌ ساز وجود میوه های با کیفیت بر روی درختان است. گرچه عملیاتی که در بهار انجام میشود سخت و زمان گیر هستند اما قطعاً اجرای کامل آن ها می تواند کیفیت میوه را در فصل برداشت بسیار افزایش دهد ضمن اینکه این اقدامات سلامت عمومی و سالیانه درختان شما را نیز تضمین می کند پیشنهاد می کنیم که برای هر یک از مراحل ذکر شده در این مقاله با کارشناسان تیم آبان جهت اخذ بهترین نتیجه در تماس و مشورت باشید.