نحوه رشد و مراقبت از گیاهان مار زنگی(rattlesnake)
گیاه مار زنگی یکی از گیاهان آپارتمانی بسیار زیبا و جذاب گرمسیری است که مراقبت و نگهداری از آن کمی دشوار است و از نظر گرما، نور و رطوبت نیازهای خاصی دارد و به‌طورکلی گزینه خوبی برای نگهداری در مجموعه گیاهان آپارتمانی در افراد مبتدی محسوب نمی‌شود.
فهرست محتوا این مقاله
مقدمه
گیاه کالاتهآ (Calathea lancifolia) یک گیاه آپارتمانی با نیاز به مراقبت و نگهداری زیادی می‌باشد که اگر مراقبت‌های لازم از آن را انجام دهید، به خاطر زیبایی چشمگیر شاخ و برگ آن پاداش خود را خواهید گرفت. گونه calathea بومی جنگل‌های بارانی برزیل است و نام عمومی خود را از علائم مشخصی که بر روی برگ‌های آن وجود دارد، گرفته است.
این گیاه می‌تواند تا ارتفاع ۳۰ اینچ (۷۶ سانتیمتر) رشد کند و برگ‌های بزرگ دارای یک طرح متنوع با سایه‌های مختلف سبز (سبز روشن و سبز تیره) و یک طرح موج‌دار در لبه‌های آن است. حتی قسمت‌های زیرین شاخ و برگ آن با رنگ‌های قرمز مایل به ارغوانی زیبا و چشم‌نواز است.
گیاه مار زنگی در ناحیه بومی خود، در اواخر بهار گل‌های زرد کوچکی تولید می‌کند. به‌عنوان یک گیاه آپارتمانی، شما این گیاه را به دلیل شاخ و برگ‌های زینتی، بلند و زیبای آن پرورش می‌دهید زیرا به ندرت در داخل خانه شکوفا می‌شود. در داخل خانه با سرعت متوسط رشد می‌کند اما اگر گیاه در شرایط نامطلوب قرار گیرد رشد آن کند یا متوقف می‌شود.
مشخصات کلی گیاه
نام عمومی: گیاه مار زنگی
نام گیاه‌شناسی Calathea lancifolia
خانواده Marantaceae
نوع گیاه چندساله، همیشه‌سبز
اندازه بالغ: ارتفاع تا ۳۰ اینچ
قرار گرفتن در معرض آفتاب: سایه جزئی
نوع خاک: زهکشی خوب، مرطوب
pH خاک: اسیدی، خنثی
زمان شکوفه دهی: اواخر بهار
رنگ گل: زرد
منطقه بومی برزیل
مراقبت از گیاه مار زنگی
به‌طورکلی گیاهان مار زنگی در افراد مبتدی گزینه خوبی برای نگهداری در مجموعه گیاهان آپارتمانی محسوب نمی‌شوند زیرا مراقبت و نگهداری از آن‌ها سخت است و از نظر گرما، نور و رطوبت نیازهای خاصی دارند. بااین‌حال، وقتی می‌توانید برگ‌های زینتی زیبایی که گیاه تولید می‌کند را ببینید، متوجه می‌شوید که ارزش تلاش و مراقبت بیشتر را دارد.
ازآنجاکه این گیاه دارای برگ‌های بزرگ است، ممکن است وسوسه شوید که از محلول درخشان کننده برگ برای تقویت شاخ و برگ آن استفاده کنید. این کار می‌تواند باعث قهوه‌ای شدن نوک برگ‌ها شود، بنابراین با استفاده از یک پارچه مرطوب ساده آن را تمیز کنید تا گردوغبار نشسته روی برگ‌های آن پاک شود.
اگرچه این گیاه اغلب در چشم‌اندازهای سایه‌دار بیرونی در هاوایی و برخی از مناطق جنوبی کالیفرنیا و فلوریدا دیده می‌شود، اما بیشتر به‌عنوان گیاه آپارتمانی یا در گلخانه‌ها یا تراریومها نگهداری می‌شود. این گیاه بومی مناطق گرمسیری است و برای رشد نیاز به گرما و رطوبت زیادی دارد.
نیاز نوری
نور فیلتر شده برای نگهداری calathea بهترین گزینه است. اگر می‌خواهید گیاه کالاتهآی خود را در کنار پنجره قرار دهید، پنجره‌ای را انتخاب کنید که آفتاب بعدازظهر شدید در آن جریان نداشته باشد یا نور را با پرده پخش کنید. کالاتهآ در یک مکان روشن در یک اتاق با نور خوب و دور از نور مستقیم در کنار یک پنجره نیز می‌تواند به‌خوبی عمل کند.
خاک
جهت کشت کالاتهآ وقتی صحبت از خاک می‌شود، باید از خاکی استفاده شود که زهکش مناسبی دارد و به‌خوبی تخلیه می‌شود. اگرچه این گیاهان نمی‌توانند خاک غرقابی را تحمل کنند، اما همچنان دوست دارند مرطوب نگه داشته شوند. کالاتهآ در یک خاک شنی سبک یا مخلوط گلدانی که از دو قسمت پیت ماس و یک قسمت پرلیت تشکیل شده می‌تواند به‌خوبی عمل کند. calathea همچنین جهت رشد مطلوب به pH کمی اسیدی یا خنثی نیاز دارد، اما از کشت آن در خاک‌های قلیایی باید اجتناب کنید
آبیاری
در طول تابستان، هنگامی‌که گیاه مار زنگی شما بیشترین رشد را تجربه می‌کند، باید به‌طور مکرر آبیاری شود تا خاک یا مخلوط گلدان مرطوب بماند. در فصل زمستان، قبل از آبیاری مجدد، اجازه دهید لایه بالای خاک خشک شود.
اگرچه گیاهان calathea شرایط آب‌گرفتگی و غرقابی را تحمل نمی‌کنند و اگر برگ‌ها شروع به زرد شدن کنند، این می‌تواند نشانه آبیاری بیش‌ازحد باشد. برعکس، برگ‌ها هنگامی‌که آب کافی دریافت نمی‌کنند، شروع به پیچیش و لوله‌ای شدن می‌کنند.
به‌طورکلی در calathea آبیاری‌های مکرر و با مقدار کم به جای آبیاری عمیق مورد نیاز است. گیاه را تا زمانی که کمی آب از سوراخ‌های زهکشی شروع به بیرون آمدن کند آبیاری کنید (آن‌قدر آبیاری نکنید که آب به‌سرعت از کف گلدان خارج شود). اجازه ندهید گیاه در آب اضافی بنشیند. آب اضافی زیرگلدانی را حتماً بیرون بریزید (آن را مجدداً پای گیاه نریزید).
دما و رطوبت
جایی که گیاه مار زنگی خود را در آن قرار می‌دهید می‌تواند از نظر رشد و سلامت آن تفاوت زیادی ایجاد کند. دمای ایده آل برای نگهداری این گیاه ۶۰ تا ۷۵ درجه فارنهایت (حدود ۱۵.۵ تا ۲۴ درجه سانتی‌گراد) است. اگر در معرض دمای بالاتر از این مقدار قرار گیرد، برگ‌ها پژمرده و قهوه‌ای می‌شوند و در نهایت می‌میرند.
هوای سرد، خشک، تهویه نامناسب، بادگیرها و تغییرات ناگهانی دما همه برای گیاه calathea بسیار مضر هستند. گیاه کالاتهآ را از دستگاه‌های تهویه مطبوع و سیستم‌های گرمایشی دور نگه دارید تا در معرض هوای خشک و نامطلوب قرار نگیرید.
برای ایجاد محیط مرطوب که گیاه calathea به آن علاقه دارد، گیاه گلدانی خود را روی یک سینی پر از سنگریزه قرار دهید و اجازه دهید آبی که از طریق زهکش گلدان تخلیه می‌شود در آنجا باقی بماند و به ایجاد شرایط مرطوب موردعلاقه آن کمک کند. همچنین می‌توانید هر زمان که دوش می‌گیرید گیاه خود را مه پاشی کنید یا به حمام بیاورید. البته اگر یک گردآورنده مشتاق گیاهان آپارتمانی گرمسیری هستید، خرید یک دستگاه رطوبت ساز سرمایه‌گذاری خوبی است.
کود دهی
گیاه مار زنگی به تغذیه مناسب در طول فصل رشد (بهار و تابستان) نیاز دارد. استفاده از یک کود مایع متعادل باعث رشد چشمگیر و سالم شاخ و برگ آن می‌شود. استفاده از دز ضعیفی از انواع مختلف کودهای مخصوص شاخ و برگ با مقدار مناسب نیتروژن برای گیاهان دارای برگ‌های زیاد خوب عمل می‌کند.
تکثیر گیاه مار زنگی
تکثیر این گیاهان به‌راحتی پس از تثبیت امکان‌پذیر است، اما تکثیر از طریق بذر بسیار دشوار است. شما می‌توانید فرایند تقسیم را در بهار هنگامی‌که قصد تعویض گلدان گیاه را دارید انجام دهید. مراحل زیر را برای تکثیر calathea انجام دهید:
۱. گیاه خود را یک روز قبل از برنامه‌ریزی برای تکثیر آبیاری کنید. این کار باعث کاهش تنش واردشده به گیاه می‌شود.
۲. گلدانی را انتخاب کنید که به اندازه کافی برای توپ ریشه جدیدی که هنگام تقسیم ریشه گیاه ایجاد می‌کنید بزرگ باشد. یک گلدان از جنس پلاستیک، فلز یا سرامیک لعاب‌دار با سوراخ‌های زهکشی بهتر است زیرا گیاه مار زنگی شما تا حدودی به محیط مرطوب نیاز دارد. چند سنگ کوچک در انتهای گلدان اضافه کنید تا خاک از سوراخ زهکشی خارج نشود و زهکشی بهتری ایجاد شود.
۳. حدود یک‌سوم گلدان را با پیت ماسی که با مقداری پرلیت مخلوط شده پر کنید.
۴. گلدان قدیمی را با گیاه داخل آن بردارید و آن را در کنار خود قرار دهید تا بتوانید به‌راحتی توپ ریشه را از گلدان بیرون بکشید.
۵. به آرامی خاک را از ریشه جدا کنید و با انگشتان خود به دقت ریشه‌ها را از هم جدا کنید. به‌آرامی ریشه‌هایی را جدا کنید که به نظر می‌رسد به‌طور طبیعی می‌خواهند از هم جدا شوند (هیچ ریشه‌ای را به زور از هم جدا نکنید). قسمت‌های آسیب‌دیده یا بیمار ریشه را با قیچی باغبانی تمیز و استریل برش دهید.
۶. توپ ریشه تقسیم شده را در گلدان جدید خود قرار داده و با خاک پر کنید، مقداری از خاک گلدان اصلی را برای کاهش تنش به گیاه در گلدان جدید استفاده کنید.
۷. گلدان‌های تازه را تا زمانی که آب از ته ظرف تخلیه شود آبیاری کنید.
۸. اگرچه اختیاری است، اما می‌توانید با قرار دادن یک کیسه پلاستیکی شفاف روی گیاه و گلدان تا زمانی که مشاهده کنید که گیاه در حال رشد است، از اثر گلخانه‌ای تقلید کنید. سپس می‌توانید پلاستیک را برداشته و به‌طورمعمول از گیاه مراقبت کنید.
آفات رایج calathea
برگ‌های ضخیم گیاه مار زنگی شما ممکن است آفات را جذب کند. مراقب آفات شایع ازجمله شته‌ها، شپشکها و کنه‌های عنکبوتی باشید. در صورت مشاهده این آفات به‌سرعت با یک صابون ملایم حشره‌کش یا روغن چریش گیاه را اسپری کنید یا حشرات را با یک پارچه نرم آغشته به آب صابون از برگ‌ها بشویید.
مشکلات رایج گیاه مار زنگی
اگر مشکلی وجود داشته باشد، برگ‌ها و ساقه‌های گیاه مار زنگی به شما اطلاع می‌دهند. بیشتر اوقات مشکلات ایجاد شده در calathea به دلیل آبیاری غیراصولی است؛ اما در اینجا مسائل متداولی وجود دارد که می‌توانید سعی کنید آن‌ها را برای یک گیاه سالم اصلاح کنید.
تغییر رنگ برگ یا کم‌رنگ شدن الگوی گیاه مار زنگی
نکته مهم در مورد همه ارقام calathea نور مناسب است و مار زنگی نیز از این قاعده مستثنی نیست. این گیاه اگر بیش‌ازحد نور مستقیم خورشید دریافت کند یا نور محیط کافی نباشد، علائم خالدار و لکه‌ها در این گیاه شروع به محو شدن می‌کنند.
ساقه‌های نرم یا پوسیده
دو احتمال وجود دارد: آبیاری بیش‌ازحد یا تهویه نامناسب. رفع مشکل ساقه‌های نرم کار سختی است. دادن آب زیاد به گیاه در هنگام کاهش دما می‌تواند باعث نرم شدن ساقه‌ها شود که می‌تواند گیاه را از بین ببرد؛ اما می‌توانید گیاه را به فضایی گرم‌تر که هیچ نوسان شدید دمایی در آن وجود ندارد منتقل کنید تا نحوه عملکرد گیاه را ببینید.
قهوه‌ای شدن لبه‌های برگ
این نشان می‌دهد که گیاه به رطوبت بیشتری در محیط خود نیاز دارد. علاوه بر نوک برگ‌های قهوه‌ای، هوای بیش‌ازحد خشک می‌تواند منجر به جمع شدن شاخ و برگ شود. برای افزودن رطوبت به منطقه‌ای که گیاه در آن زندگی می‌کند، اقدامات لازم را انجام دهید.
سؤالات متداول
چه چیزی به رشد گیاه مار زنگی کمک می‌کند؟
رطوبت، گرما و نور خورشید فیلتر شده به این گیاه بدهید تا علائم برجسته روی شاخ و برگ گیاهان مار زنگی هر بازدیدکننده‌ای را تحت تأثیر قرار دهد. مار زنگی یک گیاه ارزشمند برای کلکسیون گیاهان گرمسیری است و به‌عنوان یک نمونه مستقل نیز عالی به نظر می‌رسد.
آیا می‌توان گیاه مار زنگی را هرس کرد؟
تنها کاری که باید انجام دهید این است که از یک ابزار هرس استریل و تیز برای بریدن برگ‌های ناخواسته در نزدیک ساقه و دور انداختن آن استفاده کنید.
چرا گیاهان مار زنگی در شب بسته می‌شوند؟
برگ‌های برخی از گیاهان آپارتمانی مار زنگی در شب تمایل دارند به سمت بالا حرکت کرده و در طول روز به سمت پایین می‌آیند، به همین دلیل است که گاهی آن‌ها را گیاهان دعای مار زنگی نیز می‌نامند. این حرکت نه چندان ظریف برای این نوع گیاهان کاملاً طبیعی است و به‌عنوان راهی برای مدیریت منابع نور و آب است.
آیا گیاهان مار زنگی و گیاهان دعا یکسان هستند؟
گیاهان مار زنگی (Calathea) با گیاهان دعا (Maranta) متفاوت هستند هرچند که هر دو بخشی از خانواده Marantaceae هستند و دارای برگ‌های طرح دار روشن با حرکت قابل‌مشاهده در شب هستند. گیاهان مار زنگی به صورت راست رشد می‌کنند درحالی‌که گیاهان دعا می‌توانند از گلدان آویزان شوند و شکل برگ‌های آن‌ها متفاوت است.
گیاه مارانتا
گیاه مار زنگی
جمع‌بندی
گیاه کالاتهآ یکی از زیباترین گیاهان گرمسیری است که برگ‌های کشیده و طرح دار خیره‌کننده‌ای دارد. این گیاه شرایط نگهداری خاصی دارد. نور فیلتر شده برای نگهداری calathea بهترین گزینه است. اگر می‌خواهید گیاه کالاتهآی خود را در کنار پنجره قرار دهید، پنجره‌ای را انتخاب کنید که آفتاب بعدازظهر شدید در آن جریان نداشته باشد یا نور را با پرده پخش کنید. کالاتهآ در یک خاک شنی سبک یا مخلوط گلدانی که از دو قسمت پیت ماس و یک قسمت پرلیت تشکیل شده می‌تواند به‌خوبی عمل کند. calathea همچنین جهت رشد مطلوب به pH کمی اسیدی یا خنثی نیاز دارد، اما از کشت آن در خاک‌های قلیایی باید اجتناب کنید. در طول تابستان، هنگامی‌که گیاه مار زنگی شما بیشترین رشد را تجربه می‌کند، باید به‌طور مکرر آبیاری شود تا خاک یا مخلوط گلدان مرطوب بماند. در فصل زمستان، قبل از آبیاری مجدد، اجازه دهید لایه بالای خاک خشک شود. اگرچه گیاهان calathea شرایط آب‌گرفتگی و غرقابی را تحمل نمی‌کنند و اگر برگ‌ها شروع به زرد شدن کنند، این می‌تواند نشانه آبیاری بیش‌ازحد باشد. برعکس، برگ‌ها هنگامی‌که آب کافی دریافت نمی‌کنند، شروع به لوله‌ای شدن می‌کنند.