نکات کلیدی در تولید نشای انواع سبزی

یکی از مشکلات هندوانه های بدون بذر، چسبیدن پوسته بذر به لپه ها در زمان جوانه زنی است که منجر به ایجاد دانهال های بدشکل می‌شود. کاشتن بذرها با زاویه ۴۵ درجه باعث ایجاد یک شکل قلاب مانند در ریشه های اولیه میشود که با کشیده تر شدن ریشه‌چه باعث جداشدن پوسته بذر می‌گردد. البته قراردادن بذرها با دست در این وضعیت هزینه و وقت اضافی می‌طلبد.

یکی دیگر از مشکلات مربوط به هندوانه، ایجاد عارضه دم موشی است که در اثر کاشت بسیار کم عمق بذرها اتفاق می افتد. در این حالت ریشه چه از خاک در آمده و در هوا قرار می گیرد و گیاهان حاصله بسیار ضعیف خواهند شد. کاشت بذر با عمق مناسب از این عارضه جلوگیری می نماید.

بسیاری از هندوانه های هیبرید در طول چهار هفته در گلخانه وارد مرحله گلدهی می شوند. این مشکل زمانی بیشتر خود را نشان می دهد که برای برنامه های اصلاحی، بخواهیم از بذرهای هیبرید استفاده کنیم. پژوهش های اولیه نشان داده اند که گل های نر این دانهال‌ها تأثیری بر عملکرد بعدی گیاهان در مزرعه ندارند.

گیاهان خانواده سیب زمینی

روشهای تولید نشای گیاهان این خانواده شبیه به هم است. اما یاد آوری برخی از تفاوت های جزئی می‌تواند بسیار سودمند باشد. بذر فلفل و بادمجان گندتر از بذر گوجه فرنگی جوانه می زنند، بنابراین استفاده از تیمار پیش جوانه زنی برای بذر این گیاهان بسیار سودمند است. بذرهای پیش جوانه زده فلفل و بادمجان در ۴-۲ روز جوانه می زنند ولی برای بذرهای پیش جوانه نزده حتی در شرایط بهینه حدود ۱۰-۷ روز طول می کشد تا جوانه بزنند. به این دلیل باید برنامه ریزی کاشت، یک هفته جلوتر باشد. تفاوت های بذر فلفل با گوجه فرنگی و بادمجان از نظر نحوه و زمان جوانه زنی به دلیل وجود انواع واریته ها و کولتیوارها بیشتر است. .

هیچکدام از گیاهان این خانواده دماهای پایین را تحمل نمی کنند. دماهای کمتر از C°۱۰   به مدت زیاد باعث سرمازدگی این محصولات می‌شود. از آنجا که فلفل و بادمجان کندتر از گوجه فرنگی رشد می کنند، دماهای شبانه کمی بالاتر را ترجیح میدهند. هر چه نشاهای فلفل در زمان انتقال بزرگتر باشند محصول زودرس تری خواهند داشت ولی در عملکرد کل آنها حتی با تیمارهای تغذیه ای مختلف تأثیری دیده نمی شود.

برنامه آبیاری فلفل و بادمجان بسیار حساس تر از گوجه فرنگی است. از نظر فیزیولوژیکی واکنش فلفل و بادمجان به کمبود آب بسیار کندتر است و دیرتر هم بهبود می یابند. رشد نشای گوجه فرنگی به شدت تحت تأثیر نیتروژن است و حداقل ۲۲۵ پی پی ام نیتروژن در هفته نیاز دارد، در حالی که اثر فسفر کم و پتاسیم بی تأثیر گزارش شده است.

 کاهو

بر خلاف کاهو هایی که بذر آنها مستقیما در مزرعه کشت می شود، استفاده از نشای کاهو منجر به ایجاد مزرعه ای یکنواخت و کامل می شود که به سرعت در رقابت با علف های هزر در مزرعه مستقر می شوند و محصول زودرسی را تولید می نمایند. روزهای بلند با شدت نور بالا در بهار منجر به گلدهی کاهو می شود، بنابراین کاشت زمانبندی شده آن می تواند این مشکل را برطرف نماید. کاهوهای کریسپ هد معمولا ۲۸ روز را در گلخانه و ۲۸ روز را در مزرعه می گذرانند، ولی کاهوهای برگی زودرس تر هستند و طی ۴ هفته در گلخانه بالغ می شوند.

بذر واریته های قدیمی کاهو برای جوانه زنی نیازمند نور هستند ولی در واریته های امروزی نور ضروری نیست. واریته های نیازمند نور را باید با عمق کمتری (کمتر از ۱٫۵ میلی متر) کاشت تا اثر نور را دریافت نمایند. با اینکه در شرایط نور معمولی، جوانه زنی بذرها کافی است ولی استفاده از نور مکمل و مداوم (۳۰۰ فوت کندل نور فلئورسنت)، استقرار گیاه را تسریع می نماید. نور مکمل، کیفیت و میزان تولید نشای کاهو را افزایش میدهد ولی تاثیری بر افزایش عملکرد آن در مزرعه ندارد.

به دلیل اینکه تعداد بسیار زیادی نشاء برای مزرعه کاهو نیاز است، شاید لازم باشد تا کاشتن نشاء، در سلول های بسیار کوچک صورت گیرد. در غیر این صورت از فضای گلخانه استفاده کار آمد نخواهد شد. یکی دو هفته اول پرورش نشای کاهو، دما را در C°۱۲- ۱۰ و پس از آن برای بقیه دوره، در حدود C° ۳- ۲ کمتر تنظیم می کنند. نشای کاهو را می توان به طور همزمان با کلم سانان در گلخانه پرورش داد.