نکات کلیدی در تولید نشای انواع سبزی

کلم سانان تیمار بذرهای کلم سانان با آب گرم برای جلوگیری از بیماری های بذرزاد به ویژه پوسیدگی سیاه ضروری است. برای رشد و مقاوم سازی نشا ها از شاسی های سرد استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که دماهای بسیار پایین باعث بولتینگ یا گلدهی قبل از بلوغ در این گونه گیاهان می‌شود، هر […]

نشاء هندوانه کریمسون

کلم سانان

تیمار بذرهای کلم سانان با آب گرم برای جلوگیری از بیماری های بذرزاد به ویژه پوسیدگی سیاه ضروری است. برای رشد و مقاوم سازی نشا ها از شاسی های سرد استفاده می‌شود. البته باید توجه داشت که دماهای بسیار پایین باعث بولتینگ یا گلدهی قبل از بلوغ در این گونه گیاهان می‌شود، هر چند سن گیاه، واریته و شرایط نوری نیز در این مورد بی تأثیر نیستند.

با افزایش سن نشای کلم سانان از یک به پنج هفته، توانایی دریافت عامل گل انگیزی توسط دمای پایین بیشتر می‌شود. چنانچه دمای پرورش نشای کلم ها بیشتر از ۱۰ درجه سانتی گراد  (دمای بهینه ۲۱ تا ۲۶ درجه سانتی گراد) باشد، بولتینگ مشکل ساز نخواهد بود. باید متذکر شد که بذر کلم چینی، کلم قمری و خردل قابلیت دریافت دمای پایین انگیزاننده به گلدهی را دارند، بنابراین قرار دادن بذر این گیاهان در یخچال توصیه نمی‌شود.

پیش از این، تشکیل قبل از بلوغ پیچ یا سر در کلم بروکلی (دکمه ای شدن) بیشتر به نشاهای مسن ربط داده می‌شد، ولی سن نشاء تنها عامل مؤثر در وزن یا قطر سر کلم بروکلی نیست، چون نتایج یک تحقیق نشان داده است که نشاهای ۳۱ هفته ای کلم بروکلی چنانچه در ظروف استاندارد نگه داشته شوند، عملکردی مشابه بانشاهای ۶ هفته ای را دارند. البته چنین داده هایی را نمی‌توان به تمامی کلم سانان ربط داد.

نشای کلم ها را می‌توان با موفقیت در بهار و پاییز پرورش داد. البته کلم دکمه ای را باید در پاییزی چون دمای زیر صفر درجه سانتیگراد باعث بهبود سفتی و طعم آن می‌شود. نشای کلم ها در تابستان در معرض دماهای بالای خاک قرار می‌گیرند، بنابراین استفاده از سایبان و تأمین رطوبت کافی برای جوانه زنی ضروری است. قبل از اینکه گیاهان کشیده یا دوکی شکل شوند باید سایبان را برداشت.

کمبود بور باعث پوکی در کلم بروکلی و کلم پیچ و تشکیل نامناسب کورد در کلم گل و سایر عوارض دیگر در کلم ها می‌شود. کاربرد کودهای کامل می‌تواند بور موردنیاز را در حد کافی تأمین نماید.

گل کلم زودرس آریزونا

جالیزی ها

جالیزی هایی مثل خیار و کدو را معمولا به صورت کاشت مستقیم بذر در مزرعه پرورش می‌دهند. با اینکه این روش نسبت به تولید نشاء هزینه کمتری دارد، ولی در مورد هندوانه و طالبی چنین نیست. برای این گیاهان استفاده از نشاء باعث کاهش زمان مورد نیاز از زمان کاشت تا بازار رسانی می‌شود.

جالیزی‌‌ها کوتاهترین زمان موردنیاز برای پرورش نشاء را به خود اختصاص داده اند. دمای بالاتری که این گیاهان برای رشد نیاز دارند اغلب منجر به عارضه کشیدگی آنها می‌شود که در زمان انتقال به مزرعه مشکلاتی را به بار می‌آورد. بنابراین توصیه می‌شود دوره پرورش نشای جالیزی ها در گلخانه کوتاه باشد.

انتقال نشای جالیزی ها به مزرعه باید زمانی باشد که نشاء حداکثر دو برگ حقیقی داشته باشد. جالیزی ها اغلب گیاهانی آبدار و گوشتی هستند که تنش های محیطی (گرما، سرما، باد و …) باعث ایجاد کشیدگی در آنها می‌شود.

پرورش نشای هندوانه تریپلویید سخت ترین مراحل را نسبت به سایرین دارد، چون این گیاهان نسبت به هندوانه معمولی ضعیف تر هستند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند. توصیه می شود از بذر با قوه نامیه بیش از ۹۰٪ استفاده شود و تنها یک بذر در هر سلول توپی قرار گیرد چون گیاهان در رقابت بر سر نور کشیده می‌شوند. بستر بذر هندوانه های تریپلویید باید مرطوب باشد نه خیس (ابتدا باید بستر را از آب اشباع نمود، سپس به مدت ۲۴ ساعت زهکشی کرد). عمق کاشت بذر ۶ تا ۱۲ میلی متر باید باشد. از آنجا که بذرهای هندوانه بدون بذر، فضای بیشتری در پوسته خود دارند که با آب پر می شود، ممکن است از آبیاری بیش از حد صدمه ببینند چون باعث خفگی بذرها خواهد شد. آبیاری بعدی بستر بذر تا زمانیکه خشک نشود یا رطوبت آن به حد پایینی نرسد نباید انجام شود. اینکار باعث کاهش کشیدگی هیپوکوتیل در مراحل جوانه زنی می‌شود. طویل شدن هیپوکوتیل باعث باریک شدن نشاء و مشکل ترشدن انتقال آن به مزرعه می‌شود. مقاومت نشاها به باد نیز در این حالت کمتر خواهد شد. پایین نگه داشتن رطوبت بستر تا باز شدن کامل لپه ها و بزرگ شدن برگ ها تا رسیدن به اندازه ۱۸-۱۲ میلی متر باید ادامه یابد. همراه با باز شدن برگهای حقیقی، کوددهی نیز باید آغاز گردد.

یکی از مشکلات هندوانه های بدون بذر، چسبیدن پوسته بذر به لپه ها در زمان جوانه زنی است که منجر به ایجاد دانهال های بدشکل می‌شود. کاشتن بذرها با زاویه ۴۵ درجه باعث ایجاد یک شکل قلاب مانند در ریشه های اولیه میشود که با کشیده تر شدن ریشه‌چه باعث جداشدن پوسته بذر می‌گردد. البته قراردادن بذرها با دست در این وضعیت هزینه و وقت اضافی می‌طلبد.

یکی دیگر از مشکلات مربوط به هندوانه، ایجاد عارضه دم موشی است که در اثر کاشت بسیار کم عمق بذرها اتفاق می افتد. در این حالت ریشه چه از خاک در آمده و در هوا قرار می گیرد و گیاهان حاصله بسیار ضعیف خواهند شد. کاشت بذر با عمق مناسب از این عارضه جلوگیری می نماید.

بسیاری از هندوانه های هیبرید در طول چهار هفته در گلخانه وارد مرحله گلدهی می شوند. این مشکل زمانی بیشتر خود را نشان می دهد که برای برنامه های اصلاحی، بخواهیم از بذرهای هیبرید استفاده کنیم. پژوهش های اولیه نشان داده اند که گل های نر این دانهال‌ها تأثیری بر عملکرد بعدی گیاهان در مزرعه ندارند.

تولید نشاء

گیاهان خانواده سیب زمینی

روشهای تولید نشای گیاهان این خانواده شبیه به هم است. اما یاد آوری برخی از تفاوت های جزئی می‌تواند بسیار سودمند باشد. بذر فلفل و بادمجان گندتر از بذر گوجه فرنگی جوانه می زنند، بنابراین استفاده از تیمار پیش جوانه زنی برای بذر این گیاهان بسیار سودمند است. بذرهای پیش جوانه زده فلفل و بادمجان در ۴-۲ روز جوانه می زنند ولی برای بذرهای پیش جوانه نزده حتی در شرایط بهینه حدود ۱۰-۷ روز طول می کشد تا جوانه بزنند. به این دلیل باید برنامه ریزی کاشت، یک هفته جلوتر باشد. تفاوت های بذر فلفل با گوجه فرنگی و بادمجان از نظر نحوه و زمان جوانه زنی به دلیل وجود انواع واریته ها و کولتیوارها بیشتر است. .

هیچکدام از گیاهان این خانواده دماهای پایین را تحمل نمی کنند. دماهای کمتر از C°۱۰   به مدت زیاد باعث سرمازدگی این محصولات می‌شود. از آنجا که فلفل و بادمجان کندتر از گوجه فرنگی رشد می کنند، دماهای شبانه کمی بالاتر را ترجیح میدهند. هر چه نشاهای فلفل در زمان انتقال بزرگتر باشند محصول زودرس تری خواهند داشت ولی در عملکرد کل آنها حتی با تیمارهای تغذیه ای مختلف تأثیری دیده نمی شود.

برنامه آبیاری فلفل و بادمجان بسیار حساس تر از گوجه فرنگی است. از نظر فیزیولوژیکی واکنش فلفل و بادمجان به کمبود آب بسیار کندتر است و دیرتر هم بهبود می یابند. رشد نشای گوجه فرنگی به شدت تحت تأثیر نیتروژن است و حداقل ۲۲۵ پی پی ام نیتروژن در هفته نیاز دارد، در حالی که اثر فسفر کم و پتاسیم بی تأثیر گزارش شده است.

 کاهو

بر خلاف کاهو هایی که بذر آنها مستقیما در مزرعه کشت می شود، استفاده از نشای کاهو منجر به ایجاد مزرعه ای یکنواخت و کامل می شود که به سرعت در رقابت با علف های هزر در مزرعه مستقر می شوند و محصول زودرسی را تولید می نمایند. روزهای بلند با شدت نور بالا در بهار منجر به گلدهی کاهو می شود، بنابراین کاشت زمانبندی شده آن می تواند این مشکل را برطرف نماید. کاهوهای کریسپ هد معمولا ۲۸ روز را در گلخانه و ۲۸ روز را در مزرعه می گذرانند، ولی کاهوهای برگی زودرس تر هستند و طی ۴ هفته در گلخانه بالغ می شوند.

بذر واریته های قدیمی کاهو برای جوانه زنی نیازمند نور هستند ولی در واریته های امروزی نور ضروری نیست. واریته های نیازمند نور را باید با عمق کمتری (کمتر از ۱٫۵ میلی متر) کاشت تا اثر نور را دریافت نمایند. با اینکه در شرایط نور معمولی، جوانه زنی بذرها کافی است ولی استفاده از نور مکمل و مداوم (۳۰۰ فوت کندل نور فلئورسنت)، استقرار گیاه را تسریع می نماید. نور مکمل، کیفیت و میزان تولید نشای کاهو را افزایش میدهد ولی تاثیری بر افزایش عملکرد آن در مزرعه ندارد.

به دلیل اینکه تعداد بسیار زیادی نشاء برای مزرعه کاهو نیاز است، شاید لازم باشد تا کاشتن نشاء، در سلول های بسیار کوچک صورت گیرد. در غیر این صورت از فضای گلخانه استفاده کار آمد نخواهد شد. یکی دو هفته اول پرورش نشای کاهو، دما را در C°۱۲- ۱۰ و پس از آن برای بقیه دوره، در حدود C° ۳- ۲ کمتر تنظیم می کنند. نشای کاهو را می توان به طور همزمان با کلم سانان در گلخانه پرورش داد.

نشاء کاهو

پیاز

نشای پیاز را هم می توان در ظرف تولید نمود. به دلیل تعداد بسیار زیاد نشای مورد نیاز برای هر هکتار (بیش از صد هزار نشا )، نشای پیاز را هم باید در ظروف با سلول های بسیار کوچک پرورش داد. پیاز نیز شبیه به کرفس، مدت زیادی در گلخانه (۱۲-۱۰ هفته) باقی می ماند. چنانچه از نظر فضا محدودیت وجود دارد باید این نکته را مد نظر قرار داد. را مد نظر قرار داد.

برای تهیه نشاء ی پیاز باید پس از جوانه زنی در دمای ۲۱°C، دمای محیط را کاهش داد دمای شبانه ۱۰ و روزانه ۱۵ -۲۱° C تا بهترین نتیجه را بدهد. مقاوم سازی نشاها با کاستن دمای شبانه تا ۵/۷°C – ۴٫۵ همراه با کاهش میزان آبیاری صورت می پذیرد. پیاز را هم می توان همراه با کلم سانان پرورش داد. نوک برگهای پیرتر نشاهای پیاز، اغلب زرد رنگ است ولی این امر نشان دهنده علائم مشکل احتمالی برای آن نیست. ریشه های پیاز حتی در بهترین شرایط ضعیف هستند، بنابراین آبیاری بیش از حد می تواند مضر باشد. برگ های پیاز را می توان همانند تنباکو تا ارتفاع ۱۰ سانتی متری سرزنی نمود تا در زمان انتقال نشاء راحت تر بتوان عمل نمود. چنانچه نشاهای پیاز حامل بیماری باشند، سرزنی منجر به شیوع بیشتر بیماری می شود. بنابراین رعایت بهداشت در این مورد بسیار ضروری است. پیاز غلظت بالای نمک و کوددهی بیش از حد را تحمل نمی نماید.

کرفس

بذر کرفس برای بهترین جوانه زنی نیازمند نور است. از آنجا که جوانه زنی بذر کرفس کند است، استفاده از تکنیک پیش جوانه زنی بسیار سودمند است. عمل پیش جوانه زنی بذر کرفس باید یک هفته زودتر از برنامه اصلی تولید، برنامه ریزی شود. قوه نامیه بذر کرفس کم است ولی شرکت های تولیدی، باید بذر با قوه نامیه بالا و در حد ٪۹۰ را تأمین نمایند. پس از جوانه زنی باید محیط را مرطوب (نه خیس) نگه داشت. خیساندن اولیه بذرها قبل از کاشت به جوانه زنی بذرها کمک می نماید. استفاده از نور مکمل باعث افزایش وزن نشاها میشود ولی در عملکرد کل گیاه در مزرعه تأثیری ندارد. تغییر دادن دمای روزانه از ۲۵°C به دمای شبانه ۱۵°C طی جوانه زنی بذر کرفس، بهترین نتیجه را به دنبال دارد. دمای بالاتر از ۱۳°C بولتینگ را در کرفس کاهش می دهد. مقاوم سازی نشاهای کرفس با دمای پایین می تواند منجر به بولتینگ شود. سرزنی گیاهان بلند می تواند علاوه بر سودمندی، باعث مقاوم سازی نیز شود (البته با رعایت اصول بهداشتی).

این پست برای شما مفید بود؟

با کلیک بر روی ستاره به این مقاله امتیاز دهید! (بالاترین امتیاز ستاره سمت چپ)

میانگین امتیاز ۳.۷ / ۵. مشارکت‌کننده‌ها: ۱۱

اولین نفری باشید که به این مقاله امتیاز می‌دهد!

اگر این مقاله را دوست داشتید و مفید بود ...

این مقاله رو در شبکه های اجتماعی به اشتراک بذار!

از این که این مقاله برایتان مفید نبود متاسفیم!

چگونه این مقاله رو بهبود بدیم؟

به ما بگو چطور بهتر شیم؟

منتظر دیدگاه شما هستیم! ارسال دیدگاه

دیدگاه خود را ارسال کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*
*