معرفی سموم علف کش

مقدمه

 سیستم های کشاورزی برای آنکه بتوانند بهترین نتیجه و راندمان را در انتهای فصل به جای بگذارند بایستی از جهات مختلفی مورد بررسی قرار بگیرند. یکی از این موارد مهم که یکی از عوامل محدود کننده کشت در مزارع و باغات نیز به شمار می آید رویش علف های هرز است. این گیاهان در واقع رقیب جدی برای محصولات اصلی در مزرعه به شمار می آیند و چنان که با آنها مبارزه نشود ممکن است که علاوه بر کاهش راندمان چشمگیر محصولات کشاورزی سبب از بین رفتن کلی آنها نیز بشوند. بنابراین مبارزه با علف های هرز یکی از اصولی ترین کارهایی که در سیستم های کشاورزی بایستی انجام شود. چنانچه مبارزه با علف های هرز به صورت اصولی و به موقع انجام گردد می توان به راحتی جمعیت این گیاهان موذی را مدیریت کرد. یکی از مهمترین راه هایی که برای کنترل علف های هرز در مزارع استفاده می گردد استفاده از علف کش های مختلف است. در این مقاله شما را با مهمترین علف کش هایی که در بازار وجود دارد و همچنین نحوه استفاده از آنها آشنا خواهیم کرد.

 علف هرز چیست؟

به هر گونه گیاهی به جز گونه مورد نظر برای کشت در مزارع و باغات علف هرز گفته می شود. بنا بر این تعریف منظور از علف هرز فقط گیاهانی نیستند که به صورت خودرو در مزارع رشد می کنند و حتی ممکن است گیاهی مثل زعفران در یک مزرعه گندم علف هرز به شمار بیاید. در واقع علف هرز گیاهی است که غیر از گیاه هدف به عنوان محصول در مزارع رشد می کند.

علف های هرز چه ضررهایی به محصول کشاورزی می زنند؟

خسارت علف های هرز به شکل مستقیم و غیرمستقیم بر روی محصولات کشاورزی نمایان است. خسارت مستقیم آنها شامل رقابت با گیاه اصلی برای جذب آب، مواد معدنی و مغذی از خاک است. همچنین یک علف هرز بخشی از فضای خاک را توسط ریشه های خود اشغال کرده و اجازه رشد و نمو گیاهان دیگر را در آن ناحیه نمی دهد. علف های هرز باعث افزایش رطوبت موجود در هوای اطراف مزرعه شده و احتمال بروز آلودگی های قارچی و بیماری های باکتریایی را نیز افزایش می دهند. بسیاری از علف های هرز میزبان آفات گوناگون هستند در نتیجه می‌تواند به عنوان یک مرکز رشد و نمو آفات و افزایش دهنده جمعیت آنها عمل کنند. برخی از علف های هرز نیز به صورت مستقیم از شیره گیاهان تغذیه کرده و آن‌ها را ضعیف می‌کند و در واقع نوعی پارازیت گیاهی محسوب می شوند.

 در برخی از بیمارگر ها ممکن است علف های هرز به عنوان میزبان واسط شناخته شوند و عامل بیمار گر بخشی از زندگی خود را بر روی این علف ها سپری کند. علف های هرز ممکن است به تاسیسات کشاورزی نیز صدمه بزنند به طور مثال رویش آن ها در کانال های بتن ریزی شده و یا استخرهای کشاورزی مشکلات عدیده ایجاد می کند. در هنگام برداشت نیز علف های هرز ممکن است مشکل ساز شده و خساراتی به ماشین آلات وارد کنند.

در هر صورت علف های هرز بایستی در مزارع به نحوی مدیریت شوند تا ضمن عدم ایجاد خسارت به محصول اصلی، خطرات زیست محیطی برای انسان نیز وجود نداشته باشد.

 یکی از راهکارهای مبارزه با علف های هرز استفاده از سموم علف کش می باشد که در ادامه با آنها آشنا خواهید شد:

 به طور کلی علف کش ها را می توان به دو دسته اختصاصی و غیر اختصاصی تقسیم کرد. علف کش های اختصاصی سمومی هستند که بر روی دسته خاصی از گیاهان و یا بر علیه علف های هرز یک محصول خاص استفاده می‌شوند اما علف کش های عمومی یا غیر اختصاصی طیف وسیعی از گیاهان را کنترل کرده و حتی ممکن است به محصول اصلی نیز صدمه بزند.

بر این اساس ابتدا با علف کش های عمومی آشنا خواهید شد:

۱- گلایفوزیت 

شاید معروف ترین علف کش عمومی که در سیستم های کشاورزی مورد استفاده قرار می گیرد گلایفوزیت باشد.  این علف کش با تاثیر بر روی سنتز اسید آمینه های ضروری برای گیاه می‌تواند طی ۱۰ تا ۲۰ روز گیاهان را از بین ببرد. این علف کش یک سم سیستمیک بوده و از همه اندام های سبز گیاه قابلیت جذب دارد.  بسته به میزان علف های هرز می توان از مخلوط ۵ تا ۱۰ در هزار این علف کش به شکل محلول پاشی استفاده کرد. گلایفوزیت بر روی ریشه علف های هرز نیز موثر است و به خصوص در گیاهانی که دارای ریزوم و یا ساقه زیرزمینی هستند بسیار موثر عمل می‌کند اما اثرات ابقایی آن ممکن است بر روی محصول اصلی نیز اثرات سو داشته باشد و این موضوع به خصوص در مورد درختان میوه بسیار حائز اهمیت است.

۲-  پاراگوات

 این علف کش نیز یک علف کش عمومی بوده و تنها به اندام هوای گیاهان حمله می کند و با اختلال در سنتز مواد آلی داخل گیاه باعث از بین رفتن آنها می شود. پاراکوات نسبت به گلایفوزیت سریعتر عمل کرده اما برخلاف گلایفوزیت به محض برخورد با خاک غیر فعال می شود که البته این موضوع در مورد باغات میوه بسیار مناسب است. پاراگوات نیز به میزان ۵ تا ۱۰ در هزار به شکل محلول پاشی استفاده می گردد.

۳-تری فلورالین

این علف کش در واقع یک بذر کش بسیار قوی است. پاشیدن ۲ تا ۳ لیتر از این سم در یک هکتار و مخلوط کردن آن با عمق حدود ۱۰ سانتی متری  خاک باعث می‌شود که بذور علف های هرزی که تازه جوانه زده اند در نطفه خفه شده و از بین برود. در واقع می‌توان گفت که تری فلورالین باعث عدم توسعه سلولی و تقسیمات سلولی در بذر های تازه جوانه زده می شود و بنابراین برای سایر گیاهانی که رشد کردند و یا در خاک مستقر هستند کاملاً بی خطر است در نتیجه می توان از این محصول به راحتی برای کنترل علف های هرز باغات استفاده نمود. همچنین در صیفی جاتی که به شیوه نشاکاری کشت می‌شوند نیز این علف کش بسیار موثر است.

همان طور که گفته شد دسته دیگری از سوم علف کش، ترکیباتی هستند که به صورت اختصاصی و نیمه اختصاصی بر روی محصولات خاص اثر گذاشته و یا اینکه دسته خاصی از علف های هرز را از بین می برد که در ادامه با آنها آشنا خواهیم شد.

۱-  2-4D+MCPA

این علف کش نیز یکی از ترکیبات معروف در کنترل علف های هرز مزارع گندم است. این ترکیب یک علف کش هورمونی بوده که باعث کنترل تمامی علف های پهن برگ می شود و در نتیجه روی محصولات باریک برگ از جمله گندم کاملاً بی اثر است و می توان از آن برای کنترل علف های هرز پهن برگ مزارع گندم استفاده نمود. این علف کش طی دو هفته کاملاً بی اثر می شود اما می تواند از طریق اندام های هوایی و همچنین زمینی جذب گیاه شود و به خاطر قدرت سیستمیکی بالای خود به سرعت در گیاهان پخش می شوند.

۲- هالوکسی فوپ آرمتیل

 این علف کش یک کنترل کننده بسیار قوی برای علف های هرز باریک برگ در مزارع محصولات پهن برگ و یا پیازی شکل است. هالوکسی فوپ آرمتیل باعث عدم تقسیم سلولی در مریستم های انتهایی گیاهان باریک شده و آنها را از بین می‌برد و از آن ها می توان برای کنترل علف های باریک برگ مزارع چغندر پیاز و سویا استفاده کرد.

۳-سولفوسولفورون

 این علف کش یک ترکیب اختصاصی برای از بین بردن علف های هرز پهن برگ و باریک برگ در مزارع گندم است که با جلوگیری از تولید اسید آمینه باعث عدم تقسیم سلولی و مرگ گیاه جوان می شود. این ترکیب چنانچه در اوایل کشت و هنگام چهار تا شش برگی شدن گندم استفاده شود هیچگونه خسارتی به محصول گندم وارد نمی کند.

۴- پرتیلاکلر و بوتاکلر

این دو علف کش اختصاصی مزارع برنج هستند و عملکرد تقریباً مشابه دارند و می توانند دسته وسیعی از علف های هرز پهن برگ و باریک برگ را در مزارع برنج کنترل کنند. همچنین از این محصول می توان در نشاخانه های برنج یا به اصطلاح خزانه های برنج استفاده نمود.

۵- اکسی فلورفن

 این علف کش اختصاصی محصول پیاز است و می تواند طیف وسیعی از علف های باریک برگ و پهن برگ مزارع پیاز را از بین ببرد. این علف کش با اکسید کردن رنگدانه های مختلف در گیاهان باعث از بین رفتن کلروفیل و سایر رنگدانه ها می گردد در نتیجه تولید غذا در داخل علف های هرز کاهش یافته و آنها از بین می روند. این علف کش هم در اندام های هوایی و هم از طریق ریشه جذب می شود.

۶- كلودينافوپ پروپارژيل

این علف کش نیز اختصاصی علف های هرز کشیده در مزارع گندم است و راندمان بسیار بالا باعث از بین رفتن آنها میشود. البته باید توجه داشت که بروز مقاومت بر اثر استفاده مداوم از این علف کش بسیار محتمل است و بهتر است که این ترکیب در تناوب با سایر ترکیبات علف کش استفاده گردد.

۷-استوکلر

  این علف کش نیز اختصاصی علف های هرز مزارع ذرت به شکل پیش رویشی و یا پس رویشی است و می تواند طیف وسیعی از علف های هرز مزارع ذرت را با راندمان بسیار بالا را کنترل کند. این علف کش تماسی بوده و خاصیت سیستمیک ندارد. مخلوط کردن این سم با ۵ سانتی متر ابتدایی خاک قبل از کاشت ذرت نیز توصیه می گردد.

 جمع بندی

طیف وسیعی از سموم علف کش به بازار ارائه شده اند که هر کدام تاثیرات مختلفی بر روی علف های هرز دارد. در این مقاله تنها به معرفی معروف ترین سوم علفکشی که در بازار حضور دارند اشاره کرد اما قطعاً تنوع ترکیبات علفکش بسیار بالاتر از مطالب این مقاله است . از آنجایی که استفاده از علف کش ها به صورت ذاتی کاری پر ریسک و بسیار حرفه‌ای است پیشنهاد میکنیم تا قبل از انجام سمپاشی بر علیه علف های هرزه مزارع خود حتماً با متخصصین کشاورزی مشورت کرده تا بر اساس نوع علف هرزی که در مزارع خود دارد و همچنین با توجه به کشت خود بهترین علف کش را انتخاب کرده و در زمان مناسب استعمال فرمایید.