وضعیت تولید پسته در آمریکا و اهمیت آن
مقدمه آمریکا یکی از تولید کنندگان اصلی پسته در جهان است و رقیب اصلی ایران در تولید پسته به شمار می‌رود ازاین‌رو تلاش کردیم تا در این مقاله مطالبی را در مورد وضعیت تولید پسته در آمریکا و برنامه‌های آینده این کشور برای افزایش حضور خود در بازارهای جهانی بیان نموده و از این طریق […]
فهرست محتوا این مقاله
مقدمه
آمریکا یکی از تولید کنندگان اصلی پسته در جهان است و رقیب اصلی ایران در تولید پسته به شمار می‌رود ازاین‌رو تلاش کردیم تا در این مقاله مطالبی را در مورد وضعیت تولید پسته در آمریکا و برنامه‌های آینده این کشور برای افزایش حضور خود در بازارهای جهانی بیان نموده و از این طریق توجه دست اندرکاران این صنعت در داخل کشور را، به وضعیت پیش روی کشاورزی در این بخش جلب کنیم.
امید است که مطالب این مقاله بتواند باعث توجه بیشتر به تحقیق و توسعه در صنعت پسته کشور گردیده و توجه بیشتر مسئولان را به توسعه این صنعت معطوف نماید.
وضعیت تولید پسته در کالیفرنیا
تولیدکنندگان پسته کالیفرنیا مدت‌هاست که از یک گیاه ماده (کرمان) و یک گیاه نر (پیترز)، در باغات خود استفاده می‌کنند. علی‌رغم مزایای فراوان این ارقام، نگرانی‌های زیادی نیز برای تولید و بازاریابی محصول نهایی در این کشور وجود دارد.
برای ارزیابی کارایی ارقام جدید در این صنعت، آزمایش‌های تصادفی و با تکرار زیاد بر روی پسته در دره سن جوآکین (San Joaquin) که در آن اکثر پسته‌های ایالات متحده رشد می‌کنند، انجام شد و پس از گذشت بیش از یک دهه از ارزیابی علمی، چندین گونه جدید در کالیفرنیا (مانند کاله باغوقی) یا دیگر نقاط جهان (مانند گلدن هیلز)، پتانسیل تجاری برای صنعت پسته کالیفرنیا را نشان دادند که می‌توانند تکمیل‌کننده ویژگی‌های محصول تولید شده در کرمان باشند.
در سال‌های اخیر تولید پسته در کالیفرنیا به شدت افزایش‌یافته است البته در طول این سال‌ها تنوع ارقام مورد کشت در آمریکا تغییر چندانی نکرده است. در سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶، میانگین ارزش محصول پسته کالیفرنیا تقریباً سالی ۵۱۸ میلیون دلار بوده است. برخلاف بیشتر محصولات غذایی که در کالیفرنیا تولید می‌شوند در مورد ارقام پسته، تنوع زیادی وجود ندارد و صنعت پسته کالیفرنیا تقریباً به یک رقم ماده (کرمان) و یک رقم نر (پیترز) وابسته است، وابستگی به یک رقم ماده، مشکلات زیادی مثل آسیب‌پذیری ژنتیکی زیاد در مقابل آفات را به همراه داشته است.
سال آوری درختان پسته در آمریکا
معمولاً پس از چند سال (حدوداً از سال نهم به بعد) به دلایلی که مشخص نیست، درختان کاشته شده رقم کرمان، وارد یک چرخه متناوب تولید (سال‌های با تولید کم و سال‌های پربار) می‌شوند. برای اطلاعات بیشتر مقاله بهترین شیوه کنترل سال آوری درختان میوه را بخوانید.
اکثر زمین‌های واقع در دره San Joaquin که بیش از ۹۰ درصد محصول پسته کشور امریکا در آن تولید می‌شود، در یک سال محصول کم و یا محصول زیاد تولید می‌کنند و زمان احداث باغ و کاشت درختان، تغییری در این میزان باردهی ایجاد نمی‌کند ازاین‌رو به نظر می‌رسد وضعیت آب‌وهوا در این موضوع دخیل باشد.
ازآنجاکه صنعت پسته کالیفرنیا بخش بزرگی از محصول پسته این کشور را تولید می‌کند و تاکنون ارقام مختلف درختان ماده از کرمان در این منطقه مورد کشت قرار گرفته‌اند، در سال‌های اخیر محققین دانشگاه کالیفرنیا با انجام آزمایش‌های متعدد تلاش کرده‌اند تا با تولید ارقام جدید، میزان وابستگی به ارقام کرمان را کاهش دهند.
رقم گلدن هیلز که در ژوئن ۲۰۰۶ در ۹ سالگی معرفی شد، شباهت زیادی به رقم کرمان دارد با این تفاوت که کمی بزرگ‌تر و شاخه‌های میوه‌دار بیشتری دارد ولی این شاخه‌ها تا حدودی باریک‌تر هستند.
زمان رسیدن محصول
ازآنجاکه رقم ماده کرمان بر دیگر ارقام در کالیفرنیا برتری کامل دارد و بیشتر زمین‌های پسته‌کاری در منطقه‌ای نسبتاً محدود و با شرایط رشد مشابه واقع شده‌اند، کل محصول در یک بازه زمانی کوتاه می‌رسد، برداشت از اواسط شهریورماه آغاز می‌شود و پیش از پایان مهرماه به اتمام می‌رسد.
بیشتر درختان در این دره (San Joaquin)، در طی ۲ تا ۳ هفته به طور کامل برداشت می‌شوند در نتیجه در سال‌های پربار (باردهی زیاد درختان)، تجهیزات کافی برای برداشت محصول، نیروی کار، امکانات فرآوری و ذخیره‌سازی به‌اندازه کافی در دسترس نیست، درحالی‌که در سال‌های کم‌بار، برخی از این منابع بلااستفاده می‌مانند.
در مورد بقیه محصولات آجیلی در کالیفرنیا، ارقام زودرس و دیررس وجود دارد و در نتیجه محصول آماده برداشت در یک دوره زمانی طولانی در دسترس است، به‌عنوان‌مثال، برداشت بادام تجاری (Prunus dulcis) در دره San Joaquin به طور معمول با رقم Nonpareil از اواسط مرداد آغاز می‌شود و با ارقام Fritz و Monterey تا اواخر مهر ادامه می‌یابد. بر همین اساس در آمریکا، قیمت پسته در سال‌های پربار کاهش‌یافته و در سال‌های کم‌بار افزایش می‌یابد.
ارقام پسته تجاری در کالیفرنیا
ارقام پسته تجاری در کالیفرنیا، متعلق به جنس Pistacia vera L. هستند، این ارقام بومی مناطق وسیعی از آسیای میانه از جمله بخش‌هایی از شمال شرقی ایران، شمال افغانستان، جنوب ترکمنستان و جنوب شرقی ازبکستان، تاجیکستان و قرقیزستان هستند، این ارقام به‌خوبی با آب‌وهوای مدیترانه‌ای با تابستان‌های طولانی، گرم، خشک و زمستان‌های نسبتاً سرد سازگار شده‌اند.
در طول تاریخ، ایران در تولید پسته پیشرو بوده و این وضعیت همچنان ادامه دارد، بااین‌حال، تحمیل تحریم‌های ایالات متحده بر همه صادرات ایران به بهانه‌های واهی از سال ۱۹۷۹ تا ۱۹۸۱، تأثیر زیادی بر وضعیت بازار جهانی این محصول داشت و فرصت مناسبی را برای ایجاد صنعت پسته در سطح جهانی در کالیفرنیا ایجاد کرد. هم‌اکنون صنعت پسته در کالیفرنیا توسعه زیادی یافته است به‌گونه‌ای که علاوه بر تأمین بیش از ۹۹ درصد پسته مصرفی در ایالات متحده، توانسته است به صادرات پسته آجیلی با کیفیت بالا به سراسر جهان بپردازد.
بیشتر این پسته‌ها در خاک‌های عمیق، آهکی و بوریک، در جنوب غربی دره San Joaquin تولید می‌شود، این منطقه دارای تابستان‌های گرم، رطوبت کم، بارش کم و وزش بادهای شدید است.
وابستگی صنعت پسته آمریکا به یک رقم خاص
رقم ماده کرمان، از دانه‌های وارد شده از ایران در سال ۱۹۲۹ و از طریق برنامه ارزیابی واردات وزارت کشاورزی ایالات متحده (USDA)، در چیکو، در سال ۱۹۵۲ به تولید رسید و در سال ۱۹۵۷ به کشاورزان معرفی شد، همچنین گزارش شده که رقم نر پیترز، توسط A.B. Peters انتخاب و نام‌گذاری شده است.
تولید پسته نیاز به گرده‌افشانی دارد و هر دو درخت نر و ماده برای تولید پسته لازم هستند، دوره گلدهی رقم پیترز با رقم کرمان هم‌پوشانی دارد و در نتیجه این رقم در کنار رقم کرمان توسعه‌یافته است.
به‌خاطر مطابقت زیاد رقم کرمان با نیازهای صنعت کوچک پسته، پیش از گسترش این صنعت در امریکا، انگیزه کمی برای انجام آزمایشات و ارزیابی ارقام جدید یا ارقام موجود در دیگر نقاط دنیا (مانند دامغان و رفسنجان در ایران و سیرورا در استرالیا)، برای محققان در این کشور وجود داشته است و تولیدکنندگان نیز حاضر به پذیرش خطرات استفاده از ارقام جدید نبودند.
نقاط ضعف محصول رقم کرمان تولیدی در کالیفرنیا
اگرچه رقم کرمان بیش از ۶۰ سال است که در کالیفرنیا به‌عنوان رقم با کیفیت و برتر شناخته می‌شود اما دارای برخی خصوصیات منفی نیز هست به‌عنوان‌مثال، محصول پسته کرمان که پس از برداشت از مزارع به کارخانه فرآوری وارد می‌شود دارای درصد نسبتاً بالایی از پسته بدون مغز یا دربسته یا با پوست است. یک‌بار معمولی پسته ممکن است حاوی تقریباً ۱۰ درصد آجیل خالی و ۱۵ درصد پسته دربسته و یا دارای پوست باشد.
محققان دانشگاه کالیفرنیا با ابداع روش‌هایی توانسته‌اند تا حدودی غیر یکنواختی در باردهی درختان رقم کرمان را در سال‌های مختلف، کاهش داده و همچنین میزان پسته‌های بدون مغز و یا دربسته را کاهش دهند، مهم‌ترین این روش‌ها هرس و مدیریت آبیاری است، هرس می‌تواند از طریق کاهش سایه اندازی برگ‌ها به باردهی یکنواخت کمک کند، همچنین نشان‌داده‌شده است که کم آبیاری درختان از اوایل اردیبهشت تا اواخر خردادماه می‌تواند بدون کاهش عملکرد باعث افزایش درصد پسته‌های آجیلی شود.
برنامه‌های توسعه برای دستیابی به ارقام جدید در آینده
پسته در کالیفرنیا با آب آبیاری و کودهای فراوان و با کیفیت و در خاک‌های عالی پرورش می‌یابد، هرس و برداشت نیز به‌صورت مکانیزه انجام می‌شود، شرایط آب‌وهوایی به‌گونه‌ای است که مدت‌زمان سرمای زمستانه ممکن است برای استراحت لازم برای گلدهی یکنواخت بهاره در برخی از ارقام کافی نباشد. به‌خاطر شرایط متفاوت رشد پسته در دیگر نقاط جهان، شناسایی ارقام جدید و مناسب از سایر نقاط جهان ممکن است بسیار دشوار باشد.
از طرفی دیگر، ازآنجاکه پسته در مقایسه با سایر محصولات درختی و کشت‌های ردیفی هنوز از نظر ژنتیکی توسعه چندانی نیافته است، پتانسیل بسیار خوبی برای تولید ارقام جدید و رشد صنعت پسته در کالیفرنیا وجود دارد و کارشناسان معتقدند برنامه‌های اصلاح نژادی باید یکی از مؤلفه‌های مهم برنامه‌های تحقیقاتی در زمینه پسته باشد.
در حال حاضر پتانسیل بالایی برای دستیابی به ارقام خارجی جدید با ویژگی‌های منحصربه‌فرد و مناسب برای بازارهای مختلف وجود دارد که هنوز مورد بررسی قرار نگرفته‌اند به‌عنوان‌مثال، برخی ارقام ایتالیایی با اندازه دانه کوچک، برای پخت‌وپز بسیار مناسب‌اند و در مقایسه با رقم کرمان دارای طعم بیشتر و رنگ مغز سبزتری هستند، همچنین پسته‌های دربسته ممکن است به‌خاطر در امان بودن از حمله آفات و همچنین آلودگی آفلاتوکسین، دارای مزیت‌های خوبی برای تولید باشند.
برخی اهداف دیگر می‌تواند تولید ارقامی باشد که در مقایسه با رقم کرمان در سنین کمتری قادر به تولید محصول قابل برداشت تجاری باشند، دارای دانه‌های آجیل بزرگ‌تری باشند و یا ۳ تا ۴ هفته زودتر آماده برداشت باشند.
ارقام جدید چه از طریق برنامه‌های به نژادی در ایالات متحده و چه از طریق واردات از دیگر مناطق دنیا به دست آیند، ارزیابی‌های علمی همچنان یک مؤلفه مهم در تولید ارقام مناسب و قابل پذیرش برای صنعت پسته در کالیفرنیا خواهد بود.
جمع‌بندی
با وجود وابستگی صنعت پسته آمریکا به رقم پسته کرمان، این کشور تلاش‌های زیادی برای دستیابی به ارقام جدید نموده و باتوجه‌به توسعه ژنتیکی اندک در مورد این محصول در سراسر جهان، تحقیقات گسترده‌ای برای بهبود جنبه‌های مختلف عملکردی این محصول در آمریکا (خصوصاً در کالیفرنیا) در حال انجام است و در آینده ارقام جدید خارجی و داخلی در این کشور مورد بررسی‌های علمی قرار گرفته و به بخش کشاورزی معرفی خواهند شد.
باتوجه‌به این مطلب که امریکا رقیب اصلی ایران در تولید پسته است، لازم است که در کشور ما نیز توجه بیشتری به تحقیق و توسعه ارقام برتر صورت گیرد تا در سال‌های آینده نیز بتوانیم همچنان سهم خود را در بازار جهانی این صنعت سودآور حفظ کنیم.
مقالات مرتبط
- آموزش جامع کاشت و پرورش پسته
- بهترین شیوه کنترل سال آوری درختان میوه
- علت ریزش گل و میوه چه و میوه در درختان
خیلی عالی بود