۸ علت زردشدن برگ گیاهان و نحوه درمان آن

در حین قدم‌زدن در باغ یا مزرعه خود، ممکن است در بعضی مواقع برگ‌های زرد روی گیاهان خود مشاهده کنید. رنگ برگ‌ها نشان‌دهنده کمبود، بیشبود مواد کودی، بیماری و… است، به‌عنوان‌مثال هنگامی‌که برگ‌ها زرد می‌شوند، کلروفیل کافی تولید نمی‌کنند.

هنگام مشاهده زردی در برگ‌ها، از نزدیک به گیاه خود و خاک اطراف آن نگاه کنید. هرچه بیشتر جستجو کنید، راحت‌تر می‌توانید دلیل آن را پیدا کنید. به‌عنوان‌مثال ممکن است متوجه حمله آفات شوید، یا متوجه شوید که گیاه آب زیاد یا کمی دریافت می‌کند. با مشاهده دقیق، می‌توانید مشکل احتمالی را مشخص کرده و درمان کنید.

دلیل زردشدن برگ‌های گیاه چیست؟ چه چیزی می‌تواند به حل مشکل کمک کند و گیاه و باغ شما رونق بگیرد؟ در این مقاله به ۸ دلیلی که باعث زردشدن برگ گیاهان می‌شود اشاره می‌کنیم.

۱. آبیاری بیش‌ازحد

معمولاً بیشترین علت زردی برگ‌ها مربوط به آبیاری است. هنگامی‌که گیاهان شما بیش‌ازحد آبیاری می‌شوند، اکسیژن از خاک بیرون رانده می‌شود و ریشه‌ها خفه می‌شوند در نتیجه عملکرد و قدرت آن کاهش می‌یابد. آبیاری بیش‌ازحد و کمبود هوا در محیط ریشه باعث پوسیدگی ریشه و گسترش بیماری‌های مختلف قارچی می‌شود.

سطح رطوبت در زیر خاک را بررسی کنید. نزدیک ساقه گیاه یک حفره کوچک به عمق چند اینچ حفر کنید سپس یک مشت کوچک از خاک را بردارید و آن را فشار دهید. اگر موقع لمس خاک با دست، خاک مرطوب یا خنک باشد، در حال حاضر گیاه شما به آب بیشتری احتیاج ندارد.

علائم آبیاری بیش‌ازحد

برگ‌های بالغ روی گیاهان به رنگ زرد مایل به قهوه‌ای در می‌آیند و شل به نظر می‌رسند و یا حالت خمیری دارند. لکه‌ها و توده‌های سیاه ممکن است روی ساقه و برگ‌های گیاه ظاهر شود و همچنین میوه به دلیل آبیاری زیاد ممکن است ترک بخورد.

جلوگیری از آبیاری بیش‌ازحد

تعداد دفعات آبیاری را کاهش دهید اما عمق آبیاری را بیشتر کنید. همچنین برای کشت گیاهان از خاکی استفاده کنید که زهکشی مناسب داشته باشد و پس از آبیاری و بارندگی دچار آب ایستایی و در نتیجه خفگی ریشه نشود.

اگر گیاهان شما در گلدان یا ظروف کشت هستند حتماً کف آن را سوراخ کنید و مطمئن شوید که خاک به‌خوبی زهکشی می‌شود.

۲. کم‌آبی

درحالی‌که آبیاری بیش‌ازحد برای گیاهان مضر است به همان اندازه و یا حتی بیشتر، کم‌آبی نیز به گیاهان آسیب می‌رساند. کم‌آبی باعث می‌شود گیاهان شما خیلی سریع‌تر از بین بروند. گیاهان کم آب، پژمرده به نظر می‌رسند و انرژی ندارند. عملکرد گیاهان با کم‌آبی کاهش می‌یابد و ممکن است میوه به‌درستی تشکیل نگردد.

جهت پی‌بردن به اینکه گیاهان شما آب کافی دریافت می‌کنند یا نه باید آن‌ها را در صبح یا عصر بررسی کنید زیرا گیاهان معمولاً در ظهر یا گرمای روز پژمرده می‌شوند و نمی‌توانند از گرمای خورشید فرار کنند.

صبح یا عصر خاک را در چند سانتی‌متر زیرسطح بررسی کنید. اگر در اثر لمس خاک، گرما یا خشکی احساس شود، گیاه به آبیاری احتیاج دارد.

وقتی برنامه آبیاری را تنظیم می‌کنید، به‌خاطر داشته باشید که مقدار مناسب آب بر اساس آب‌وهوا، ماه و دما متفاوت است. به نظارت بر گیاهان خود و بررسی سطح رطوبت خاک در تمام طول فصل رشد ادامه دهید.

علائم کم‌آبی

اولین علامت کم‌آبی این است که جدیدترین و جوان‌ترین برگ‌ها پژمرده و زرد می‌شوند.

درمان

 به‌جای آبیاری سبک و مکرر، گیاهان را عمیق‌تر و با تکرار کمتر آبیاری کنید. درواقع، آن‌ها آبیاری خوب را در مقابل آبیاری سبک ترجیح می‌دهند. این باعث می‌شود ریشه‌ها عمیق‌تر شوند و گیاه را قادر می‌سازد به مواد مغذی بیشتری در خاک دسترسی پیدا کند و زود خشک نشود.

۳. سرمای شدید

تغییر دمای هوا – گرم یا سرد – بر سلامت و رنگ برگ‌ها نیز تأثیر می‌گذارد. هنگامی‌که در بهار هوا به مدت طولانی سرد می‌شود، برگ گیاهان شما – به‌ویژه گیاهان نرم و سبزیجات مانند گوجه‌فرنگی و خیار – زرد می‌شود.

علائم تنش سرما روی برگ

زردشدن و در بعضی موارد سوختگی لبه برگ‌ها

درمان

صبر و وقت بیشتر مسائل را حل خواهد کرد. روزهای آفتابی گیاهان شما را زنده می‌کند و کلروفیل به برگ برمی‌گردد. وقتی یخ‌زدگی و سرمای دیررس پیش‌بینی می‌شود، برای محافظت از گیاهان آن‌ها را بپوشانید و یا از سایر راهکارهای مبارزه با سرما استفاده کنید.

ویدیو مرتبط: جلوگیری و مراقبت از سرمازدگی درختان

۴. نور نامناسب

هنگامی‌که گیاه نور بسیار کم و سایه زیاد دریافت می‌کند، برگ‌های زرد ظاهر می‌شوند. برگ‌ها صفحات خورشیدی گیاه هستند، مکانی که انرژی آن‌ها تولید می‌شود.

وقتی گیاه هرس نشود و شاخ‌وبرگ‌ها روی یکدیگر سایه‌اندازی کنند مانع رسیدن نور به برگ‌های داخلی و زیرین می‌شود. این برگ‌ها نمی‌توانند فتوسنتز کنند و تولید کلروفیل متوقف می‌شود و در نتیجه برگ‌ها زرد می‌شوند.

گیاهان سایه‌دوست و محصولات فصل خنک مانند کاهو در ماه‌های گرم تابستان مستعد سوزش و زردشدن هستند. بهتر است این سبزیجات (یا گل‌ها) را در اوایل بهار یا پاییز یا در مناطقی که سایه دارند بکارید و سعی کنید در گرمای روز از نور مستقیم خورشید محافظت شوند.

علائم نور نامناسب

• برگ‌های زرد در پایین یا داخل یک گیاه پرشاخ‌وبرگ.
• همچنین استرس گرمایی باعث می‌شود برگ‌های زرد به‌صورت نقطه‌ای بسوزند.

درمان

برگ‌های زرد را حذف کنید. بهتر است گیاهانی که در مقابل نور مستقیم خورشید عملکرد خوبی ندارند در مناطقی که بیشتر ساعات روز سایه‌دار است کشت شوند و یا اگر در گلدان یا ظروف کشت هستند، هنگامی‌که درجه حرارت افزایش می‌یابد، آن‌ها را به قسمت سایه‌دارتری از حیاط منتقل کنید.

۵. کمبودهای غذایی

یکی از دلایل عمده زردشدن برگ‌های گیاه کمبود مواد مغذی ضروری در خاک است. گیاهان فاقد این مواد معدنی علائم مختلفی را نشان می‌دهند، اما به‌طورکلی، آن‌ها سبز نیستند یا رشد خوبی ندارند.

مواد معدنی ضروری از طریق خاک جذب می‌شوند و گیاهان مختلف به عناصر غذایی مختلف نیاز دارند. لازم است بدانید که هر یک از گیاهان شما به چه چیزهایی نیاز دارند و خاک خود را آزمایش کنید تا مطمئن شوید که مقدار عناصر موجود در آن کافی است.

علائم کمبود ۶ ماده مغذی ضروری

کلسیم: برگ‌ها زرد می‌شوند و حالت شکنندگی و تردی به خود می‌گیرند. در گوجه‌فرنگی، گیاهان ممکن است دچار پوسیدگی انتهای گلگاه شوند. اگر خاک اسیدی است به آن آهک و یا اگر قلیایی است سنگ گچ اضافه کنید. در صورت نیاز از کودهای حاوی کلسیم استفاده کنید. برای اطلاعات بیشتر نقش کلسیم و علائم کمبود آن را بخوانید.

آهن: برگ‌های زردرنگ با رگبرگ‌های سبز از علائم کمبود آهن است. همچنین در اثر کمبود شدید آهن رشد گیاه متوقف می‌شود. معمولاً کمبود آهن در برگ‌های جدید دیده می‌شود. سطح pH خاک را بررسی کنید و آن را به زیر ۷ کاهش دهید. در صورت نیاز از کودهای حاوی آهن استفاده کنید.

 نیتروژن: برگ‌های جدید زرد کم‌رنگ می‌شوند (معمولاً در بالای گیاه). زردشدن از رگبرگ مرکزی و نوک آن شروع می‌شود و رشد گیاه نیز معمولاً متوقف می‌شود. جهت رفع کمبود نیتروژن به خاک کود پایه یا کمپوست اضافه کنید.

منیزیم: برگ زرد با راه‌راه سفید در امتداد رگبرگی که هنوز سبز است از علائم کمبود منیزیم است. کمبود منیزیم معمولاً ابتدا در اندام‌های مسن و زیرین ظاهر می‌شود. جهت رفع کمبود به خاک کمپوست یا کود غنی از سولفات منیزیم اضافه کنید.

پتاسیم: لبه‌ها و نوک برگ‌ها به رنگ زرد و برگ‌های بالغ ممکن است دچار لکه‌های قهوه‌ای یا رگبرگ‌های زرد قهوه‌ای شوند که از علائم کمبود پتاسیم است.

جهت رفع کمبود کمپوست غنی از میوه و سبزیجات یا کودهای پتاس بالا را به خاک اضافه کنید، همچنین در مساحت‌های کم می‌توانید پوست مرکبات را پای گیاه دفن کنید.

روی: رنگ برگ‌ها در بین رگبرگ‌های اصلی روشن‌تر و کم‌رنگ‌تر به نظر می‌رسند. جهت رفع کمبود روی عصاره جلبک دریایی یا کود حاوی روی استفاده کنید.

درمان

همیشه برای بهبود سلامت خاک خود تلاش کنید. کمپوست و نرم‌کننده‌های خاک را در بهار یا پاییز با خاک مخلوط کرده و در صورت نیاز در طول سال نیز به خاک خود کود اضافه کنید.

کود را در عمق ۴-۶ اینچ با خاک مخلوط کنید. اگر در طول فصل رشد از کود استفاده می‌کنید آن را با یک چنگک ۳ شاخه بلند در عمق ۲-۳ اینچی بین ردیف‌ها با خاک مخلوط کنید تا آسیبی به ریشه گیاهان وارد نشود.

تناوب زراعی را رعایت کنید تا از بروز آفات و بیماری‌ها جلوگیری کرده و یک محیط غنی، حاصلخیز و درحال‌رشد برای گیاهان خود ایجاد کنید.

کمبود عناصر غذایی در هر گیاه ممکن است به نوع خاصی از درمان نیاز داشته باشد. به یاد داشته باشید، خاک را آزمایش کنید تا علت دقیق آن پیدا شود و راهکار مناسب را به کار ببرید.

۶. کوددهی بیش‌ازحد

در صورت کمبود مواد مغذی ضروری گیاهان عملکرد خوبی ندارند، اما گیاهان ممکن است بیش‌ازحد تغذیه شوند. به‌خاطر داشته باشید که تغذیه بیشتر همیشه به معنای تغذیه بهتر نیست. هنگامی‌که خاک بیش‌ازحد بارور شود، گیاهان در جذب نیازهای خود با مشکل مواجه می‌شوند و ممکن است سطح pH خاک نیز تغییر کند.

علائم کوددهی بیش‌ازحد

برگ‌های گیاه زرد یا قهوه‌ای می‌شوند، خشک می‌شوند و معمولاً می‌ریزند. تغذیه زیاد با نیتروژن باعث رشد زیاد شاخ‌وبرگی شود که منجر به کاهش یا توقف تولید میوه می‌شود.

درمان

برای تعیین نیاز خاک و گیاه خود می‌توانید قبل از کاشت، خاک خود را آزمایش کنید و با استفاده از برنامه غذایی مناسب به تغذیه گیاه کمک کنید.

۷. بیماری قارچی و ویروسی

اگر برگ‌های گیاهان شما به بیماری قارچی یا ویروسی آلوده شده باشد نیز ممکن است زرد شده و علائم اضافی را نشان دهد. علائم و روش‌های درمانی بسته به نوع بیماری متفاوت است. حتی ممکن است درجات مختلفی از پیشرفت را مشاهده کنید.

درمان بیماری قارچی و ویروسی

برای جلوگیری از بسیاری از بیماری‌ها، گیاهان خود را به‌خوبی تغذیه و آبیاری کنید. از سیستم‌های آبیاری که باعث خیس ماندن طولانی‌مدت شاخ‌وبرگ می‌شوند استفاده نکنید چون رطوبت بیش‌ازحد شاخ‌وبرگ باعث گسترش بیماری‌های قارچی می‌شود. همچنین عدم زهکشی مناسب خاک و آب ایستایی باعث پوسیدگی ریشه و حساسیت بیشتر آن به بیماری‌ها می‌شود.

رعایت صحیح تناوب کشت نیز جهت جلوگیری از بیماری‌ها توصیه می‌شود.

۸. آفات

آفاتی مانند شته‌ها، کنه‌ها، تریپس مگس سفید و … که به‌طورمعمول در اطراف میوه‌ها، گل‌ها و سبزیجات یافت می‌شوند با مکیدن شیره گیاهی و ضعیف شدن گیاه باعث زردشدن برگ‌ها می‌شوند.

علائم آفات

آسیب و علائم نشان داده شده توسط گیاهان ممکن است بسته به نوع آفت متفاوت باشد، اما برگ‌های زرد نشانه اصلی بیشتر آن‌ها است. پس از مشاهده مشکل، ابتدا حشره را پیدا کرده و شناسایی کنید.

هنگامی‌که گیاهان خود را از نزدیک مشاهده می‌کنید، به بالا و پایین برگ‌ها دقت کنید و به دنبال تخم و لارو آن‌ها نیز باشید. همچنین مناطق تاریک و خنک‌تری مانند زیر برگ‌ها را نیز به‌دقت بررسی کنید.

درمان

به‌طور منظم گیاهان را بررسی کرده و به‌موقع آفات را شناسایی و با آن‌ها مبارزه کنید. شستن گیاهان با یک صابون حشره‌کش یا باغبانی یکی از روش‌های مؤثر و بی‌خطر برای کمک به پیشگیری و درمان بسیاری از آفات است. همچنین بسیاری از گزینه‌های درمانی – شیمیایی و آلی – بسته به نوع آفات در دسترس هستند.

درهرصورت، همیشه علف‌های هرز موجود در باغ و مزرعه و اطراف را کنترل کنید زیرا علف‌های هرز حشرات و بیماری‌ها را به خود جلب می‌کنند و آب و مواد غذایی موردنیاز گیاهان شما را مصرف می‌کنند.

جمع‌بندی

در بعضی مواقع برگ‌های زرد روی گیاهان خود مشاهده می‌کنید که می‌تواند دلایل زیادی داشته باشد. برخی از مهم‌ترین دلایل زردی برگ‌ها عبارت‌اند از: آبیاری بیش‌ازحد، کم‌آبی و تنش خشکی، سرمای شدید، نور نامناسب، کمبود مواد غذایی، کوددهی بیش‌ازحد و بیش‌بود مواد غذایی، بیماری قارچی و ویروسی و آفات و علف‌های هرز که در این مقاله به آن پرداختیم.

مقالات مرتبط

• آموزش نمونه‌ برداری برای انجام آزمون خاک

۸ REASONS PLANT LEAVES TURN YELLOW