بازدید زمین کشاورزی ملون، پیاز، گوجه‌فرنگی [تاکستان، قزوین]
گزارش بازدید زمین کشاورزی تاریخ بازدید: ۱۳۹۹/۰۵/۰۷ نوع محصول کشت شده: ملون، پیاز، گوجه فرنگی محل مورد بازدید: استان قزوین، شهرستان تاکستان طی بازدید از مزرعه تاکستان که مورد کشت پیاز، ملون و گوجه فرنگی قرار گرفته بود، تیم مشاوره آبان متوجه عدم تغذیه اصولی، آبیاری کم و عدم مبارزه با علف‌های هرز و طی […]
- گزارش بازدید زمین کشاورزی
- تاریخ بازدید: ۱۳۹۹/۰۵/۰۷
- نوع محصول کشت شده: ملون، پیاز، گوجه فرنگی
- محل مورد بازدید: استان قزوین، شهرستان تاکستان
طی بازدید از مزرعه تاکستان که مورد کشت پیاز، ملون و گوجه فرنگی قرار گرفته بود، تیم مشاوره آبان متوجه عدم تغذیه اصولی، آبیاری کم و عدم مبارزه با علف‌های هرز و طی برآیند همه این اتفاقات وجود و رشد گیاهان ضعیف در مزرعه شد. در هر بوته یک الی دو ملون وجود داشت در حالی که در مزارع تحقیقاتی تجارت سبز آبان، در هر بوته ۴ الی ۶ ملون در هر زمان وجود دارد که این به دلیل تغذیه و سم پاشی مناسب و اصولی می‌باشد.
تغذیه و آبیاری اصولی و مناسب از عوامل بسیار مهم در راندمان و باردهی منظم و بالای ملون‌ها و گیاهان است. وجود علف‌های هرز چند ماهه در زمین‌های کشاورزی، نشان دهنده عدم رسیدگی مناسب به گیاهان زراعی بوده زیرا بوته‌های گوجه‌فرنگی بسیار کوچک مانده و عدم رشد مناسب کاملا مشهود بود. در بازدید قبل به مجموعه پیشنهاد استفاده از برخی مواد تغذیه‌ای داده شده بود که متاسفانه هیچ کدام از این موارد رعایت نشده و هیچ تغذیه و همچنین جواب مثبتی از بازدید قبلی تیم مشاوره شرکت دیده نشده است.
عدم گل دهی مناسب بوته‌ها، عدم تبدیل گل‌ها به میوه، رنگ گیری نامناسب و همچنین ریز ماندن میوه‌ها از دیگر موارد قابل ذکر می‌باشد. از مواردی که برای کاشت گیاهان در دوران داشت مورد توجه قرار می‌گیرد، کنترل و مبارزه با علف‌های هرز می‌باشد. تمرکز بر روی مبارزه با علف هرز در این گزارش خواهد بود، چون برخی از کشاورزان مبارزه با علف‌های هرز را مهم به شمار نمی‌آورند.
کنترل و مدیریت علف‌های هرز
کنترل علف‌های هرز یک چالش بزرگ و مهم در تولید محصولات باغی و کشاورزی می‌باشد. کنترل و مدیریت علف‌های هرز برای کشاورز، بیش از هزینه کنترل افات و بیماری‌ها هزینه بر است. در صورت عدم کنترل و مدیریت علف‌های هرز در باغ و مزرعه موجب از بین رفتن کل محصول و یا کاهش شدید عملکرد محصول در واحد سطح می‌گردد.
علف‌های هرز به دو دلیل عمده رقابتی و اثر آللوپاتی نسبت به گیاهان زراعی می‌توانند رشد و بازدهی محصول را کاهش دهند. علف‌های هرز برای استفاده از منابع محدود و دلایل اصلی و اساسی رشد مانند نور، آب و مواد غذایی با محصولات کشاورزی و باغی همواره در رقابت هستند.
مزیت رقابتی تنوع زیستی علف‌های هرز (گیاهان وحشی) در مقایسه با گونه و رقم‌های بسیار محدود گیاهان زراعی در مزرعه یا باغ، به نفع علف هرز محسوب می‌گردد. ماندگاری بیولوژیکی بذر علف‌های هرز در خاک منجر به قابلیت تداوم در رشد و تولید مثل گونه‌های مختلف آن می‌شود. حتی با کنترل مداوم گونه‌های علف هرز، کاهش مقدار بذر داخل بانک بذر علف‌های هرز طولانی‌مدت خواهد بود.
یکی از نکات بسیار مهم در کنترل و مدیریت علف‌های هرز به‌شرطی موفق می‌باشد که علف‌های هرز قبل از رفتن به مرحله گل‌دهی حذف شود (شیمیایی یا فیزیکی)، در غیر این صورت براثر بذر ریزی دوباره علف هرز داخل خاک باعث احیای بیشتری از بانک بذری در خاک می‌شود. بسیاری از عوامل می‌توانند طول عمر بذر علف‌های هرز را تحت تأثیر دهند، ازجمله عوامل محیطی مانند رطوبت خاک، نور و دما ، عوامل کشاورزی مانند خاک‌ورزی، تناوب زراعی، علف‌کش و عوامل زیست‌شناسی تجزیه، اثر آللوپاتی گیاهان بر روی هم می‌باشند.
آللوپاتی یک عامل بیوشیمیایی و مهارکننده و یا تحریک‌کننده رشد بین یک‌گونه گیاهی با گونه‌های گیاهی دیگر می‌باشد. برخی از علف‌های هرز و محصولات زراعی می‌توانند مواد شیمیایی خود را با ترشح، شستشو، تبخیر و از بین بردن بافت گیاهان (برگ‌ها، ساقه‌ها، ریشه‌ها، گل‌ها) به محیط آزاد کنند.
در صورت آزاد شدن این مواد بیوشیمیایی (آللوشیمیایی) در محیط و در معرض قرار گرفتن گیاه دیگر با این مواد بیو شیمیایی، می‌توانند روی رشد گیاه تأثیرات فراوانی بگذارند. توسعه اولیه و جوانه‌زنی و در نتیجه رشد رویشی ممکن است آسیب‌پذیرترین قسمت چرخه زندگی گیاه باشد که ممکن است در معرض مواد شیمیایی آللوپاتی قرار می‌گیرند.
تأثیر آللوپاتی یک‌گونه بر گونه دیگر زمانی آشکار می‌شود که مواد آللو شیمیایی مانع جوانه‌زنی و ایجاد تأثیر منفی بر گونه‌های آسیب‌پذیر می‌شود. این مواد بیوشیمیایی می‌توانند با محدود کردن رشد مطلوب موجب مرگ گیاه یا عدم رشد گیاهان مجاور شوند. مواد آللوشیمیایی می‌توانند در خاک بمانند و بر رشد محصولات و گیاهان بعدی نیز تأثیر بگذارد. مواد آللوشیمیایی همچنین می‌توانند در رقابت با نور، آب و مواد غذایی بین علف‌های هرز و گیاهان زراعی تأثیر گذار باشد.
گیاهان اعضای خانواده Solanaceae یکی از خانواده‌های وسیع زراعی هستند که این امر مشکلات دیگری در کنترل و مدیریت علف‌های هرز باغ و مزرعه برای کشاورز ایجاد می‌کند. زیرا روش‌هایی که برای کنترل علف‌های هرز خانواده Solanace استفاده می‌شود روی گیاهان زراعی این خانواده نیز تأثیر می‌گذارد. علف‌های هرز به‌ویژه علف‌های هرز خانواده Solanacea گستردگی بسیاز زیادی دارند که باید کنترل شوند. زیرا می‌توانند به‌عنوان میزبان آفات و بیماری‌ها (باکتری‌ها و ویروس‌ها) مشترک با گیاهان زراعی باشند که می‌توانند باعث ایجاد آسیب و آلوده شدن گیاهان زراعی و باغی شوند. علف‌های هرز، به‌ویژه علف‌های هرز خانواده Solanaceo ، در نزدیکی یا در مجاورت مزرعه می‌توانند به‌عنوان میزبان برای بیماری‌ها و آفات رشد گرده و مستقر شوند.
بقایای گیاهی آلوده به جا مانده از گیاهان Solanace کشت شده سال گذشته (به‌عنوان‌مثال گوجه‌فرنگی، بادمجان، سیب‌زمینی) و علف‌های هرز هم‌خانواده می‌توانند به‌شدت خسارت زا باشند. مثل علف هرز تاجریزی سیاه Solanum nigrum L و تاتوره imsonweed . تناوب زراعی در تولید گیاهان خانواده سولاناسه با محصولات غیر سولانی باعث کاهش احتمال آلودگی و کاهش احتمال رشد علف‌های هرز Solanaceous در مزرعه می‌شود. کنترل علف‌های هرز Solanaceous در انتهای رشد محصول قبلی و تناوب گیاهان زراعی در کنترل علف‌های هرز دور بعد کاشت نقش بسیار مهمی دارد.
کنترل و مدیریت علف‌های هرز یک عامل اصلی در کنترل تولید موفق و اقتصادی محصولات زراعی و باغی محسوب می‌گردد. تعیین گونه‌های علف هرز و مکان رشد آن‌ها در زمین زراعی، دارای اهمیت بسیارزیادی می‌باشد.
نظارت بر علف‌های هرز نباید محدود به فصل رشد رویشی، بلکه باید شامل نظارت علف‌های هرز در طول سال باشد تا روند و سرعت رشد علف‌های هرز شناخته شود. نتایج این نظارت اطلاعات مهمی را در مورد کنترل و مدیریت علف‌های هرز در هر دوره کاشت، تقویم رشد علف‌های هرز، راه‌های مؤثر و درست مدیریتی و کنترلی را در اختیار کشاورز قرار می‌دهد. نظارت بر علف‌های هرز در طول سال به کشاورز کمک می‌کند تا از روش‌های مناسب کنترل و مدیریت علف‌های هرز در طول سال استفاده کند. به‌عنوان‌مثال یکی از گونه علف‌های هرز که در صورت کنترل نکردن می‌تواند باعث از بین رفتن عملکرد کامل برخی از محصولات سولاناسه شود، علف هرز تاج‌خروس (آمارانتوس) Amaranthus retroflexus L. می‌باشد.
دانشمندان و محققان گزارش داده‌اند که یک بوته آمارانتوس معمولاً از ۹۲۵۴ تا ۱۱۷٫۴۰۰ عدد بذر تولید در یک دوره تولید می‌کند و به بانک بذر خاک اضافه می‌کند. این بذرها ۳۰ الی ۴۰ سال در خاک می‌توانند قوه نامیه خود را حفظ کنند. نظارت و مدیریت علف‌های هرز همچنین به کشاورزان و باغداران در تصمیم‌گیری‌های درست و مهم در مورد تناوب محصولات زراعی، علف‌کش‌ها و اقدامات کشاورزی بسیار حایز اهمیت می‌باشد.
کنترل علف‌های هرز بامالچ را می‌توان به‌عنوان مصالحی تعریف کرد که خاک را برای استفاده‌های زیاد مورد پوشش می‌دهد. این اصطلاح در زمانی برای تعریف آلودگی بقایای گیاهی مورد استفاده بوده، اما با گذشت زمان اصطلاح مالچ به معنی و مفهوم کنونی تغییر کرده است. برای کنترل موثر بر روی دمای خاک می‌توان از مالچ‌های رنگی استفاده کرد.
مالچ پلاستیکی را می‌توان به‌وسیله تراکتور و یا دست بر روی خاک پهن کرد. تیپ‌های سیستم آبیاری قطره‌ای را می‌توان هم‌زمان و یا قبل از پهن کردن مالچ پلاستیکی انجام داد. پلاستیک‌های مختلف از چندین رنگ درکشت گیاهان صیفی مورد استفاده قرار گرفته و مشخص‌شد که این مالچ‌ها بر رشد و عملکرد گیاه تأثیرات مختلفی می‌گذارند.
مالچ‌های پلاستیکی که با سیستم آبیاری قطره ای در زیر پلاستیک مورد استفاده قرار می‌گیرند، این خاصیت طبیعی را دارند که درجه حرارت خاک را به‌طورکلی افزایش می‌دهد و همچنین موجب حفظ رطوبت خاک می‌شود و همچنین از رشد علف‌های هرز نیز در بهار جلوگیری می‌کند. بیشتر علف‌های هرز در زیر مالچ پلاستیکی جوانه می‌زنند اما به دلیل کمبود نور آفتاب و یا دمای بیش از حد خشک می‌شوند. با این‌حال، اویارسلام و اویارسلام ارغوانی Cyperus esculentus L. و Cyperus rotundus L ممکن است، مالچ‌های پلاستیکی نازک را سوراخ کرده و به رقابت خود با محصولات دیگر ادامه دهد.
گزینه‌های دیگر برای کنترل علف‌های هرز عبارت‌اند از: علف تراشی مکرر، استفاده از گرما به‌صورت شعله، بخار، مایکروویو و استفاده از برق و… می‌باشد که همۀ این روش‌ها به جهت اثربخشی بهتر باید به صورت مکرر مورد استفاده قرار گیرد.
جمع بندی
عدم کنترل علف‌های هرز موجب کاهش شدید باردهی و بازدهی گیاهان در واحد سطح می‌شود و همچنین در صورت طغیان شدید می‌تواند موجب از بین رفتن کلی گیاهان باغی و زراعی گردد. کنترل و مدیریت علف‌های هرز به صورت تلفیقی فیزیکی، کشاورزی و شیمیایی باید انجام گیرد تا بهترین کنترل و نتیجه حاصل گردد. باید توجه داشت در مدیریت و کنترل علف‌های هرز، حتما در زمان دو تا چهار برگی گیاه علف هرز انجام گیرد، زیرا اگر علف هرز به گل دهی برود از چند صد تا چندین هزار بذر به داخل خاک اضافه می‌کند و در سالیان بعد، با مساعد شدن شرایط محیطی به سرعت رشد می‌کند و موجب صدمات شدید به گیاهن باغی و زراعی می‌گردد.
