کاشت و پرورش پالونیا برای تولید چوب

مقدمه

پالونیا درختی بسیار سریع الرشد است (سریع الرشد ترین درخت دنیا) که می‌تواند در مدتی کوتاه میزان قابل توجهی چوب تولید نماید. البته از آنجا که این درخت بومی ایران نیست (این درخت متعلق به چین است) و توانایی زیادی برای رقابت با گونه های بومی دارد برخی معتقدند که نباید این گیاه را در ایران کشت نمود، چون گونه ای مهاجم است و ممکن است به اکوسیستم ما آسیب وارد کند. از طرفی برخی بر این عقیده اند که به خاطر نیاز کشور به تولید چوب و کاهش تخریب جنگل ها لازم است هرچه سریع تر کشت این گیاه را در کشور توسعه داد.

در این مقاله ما قصد داریم با حفظ بی طرفی فقط این گیاه را بیشتر به شما معرفی کرده و اطلاعاتی را در مورد پرورش آن در اختیار شما قرار دهیم.

اگرچه این گیاه مصارف متعددی دارد و به عنوان مثال از برگهای آن می‌شود برای تعلیف دام و همچنین از شکوفه های آن می‌توان برای پرورش زنبورعسل استفاده نمود ولی در این مقاله ما فقط در مورد تولید چوب که با ارزش ترین توانایی این درخت است صحبت خواهیم نمود.

شرایط مورد نیاز برای رشد پالونیا

شرایط آب و هوایی

دما و ارتفاع

این گیاه می‌تواند با طیف گسترده ای از دما سازگار باشد و به طور کلی گونه های پالونیا قادرند تا ارتفاع ۲۰۰۰ متر از سطح دریا رشد کنند و در بهار، از زمانی که دمای خاک به ۱۵ تا ۱۶ درجه سانتیگراد رسید شروع به رشد و توسعه کنند. اما حداکثر تولید را زمانی خواهند داشت که ارتفاع محل کشت آنها حداکثر ۷۰۰ تا ۸۰۰ متر از سطح دریا باشد همچنین دمای مطلوب برای رشد حداکثر پالونیا در محدوده ۲۴-۳۳ درجه سانتیگراد است.

خاک

پالونیا در بسیاری از انواع خاک ها به خوبی رشد می‌کند و از گونه های بسیار سازگار است، ولی مناسب ترین خاک برای پرورش این گیاه، خاک های سبک، ماسه ای و با زهکشی خوب و عمیق است. همچنین pH از ۵ تا ۸٫۹ مناسب است.

خاک های رسی و سنگلاخی برای کشت پالونیا مناسب نیست و در کل خاکهایی که بیش از ۲۵٪ رس دارند و میزان تخلخل آنها کمتر از ۵۰٪ است، برای پالونیا توصیه نمی‌شود. این گیاه همچنین شوری بیش از ۱٪ را تحمل نمی‌کند. گیاهان جوان پالونیا، هنگامی که عمق خاک حداقل ۱٫۵ تا ۲ متر باشد، به خوبی توسعه می‌یابند.

کاشت بذر نیاز به یک بستر مناسب دارد، برای تهیه بستر مناسب کشت برای بذر می‌توانید از ترکیب زیر استفاده کنید:

• پرلیت ریز حدود ۲۰ درصد
• کوکوپیت ریز حدود ۲۰ درصد
• پیت ماس حدود ۳۰ درصد
• کمپوست و ماسه شسته شده حدود ۳۰ درصد

آب

رطوبت خاک و هوا برای رشد پالونیا بسیار مهم است. به طوری که بارندگی سالانه نباید کمتر از ۱۰۰ میلی متر در هر ماه باشد و در غیر این صورت باید این کمبود با آبیاری اضافه جبران شود. برای این کار می‌توان بجای هر ۱۰ میلی متر باران ۱۰ لیتر آب اضافه تأمین نمود.

در آغاز کشت اگر میزان بارندگی ماهانه زیر ۵۰ میلی متر باشد، در سالهای بعد آبیاری لازم است. اگر آبیاری در حداقل ممکن صورت گیرد اگرچه گیاه زنده می‌ماند ولی باعث کند شدن رشد می‌شود.

برای رشد بهینه در ماه های اول توسعه، آب دادن به هر یک از بوته ها به مقدار ۲۰ لیتر در هفته لازم است. بهتر است که این آب با روش قطره ای و در دو قسمت با فاصله زمانی مساوی در اختیار گیاه قرار گیرد.

معمولاً اگر در هر ۷ تا ۲۱ روز در اولین تابستان بتوانید رطوبت کافی را در عمق خاک تامین کنید این کار تاثیر زیادی در تشویق سیستم ریشه ای خواهد داشت، البته اگر خاک شما کم عمق باشد و یا سطح آب زیرزمینی بالا باشد باید با آبیاری مکرر و تا عمق کم از نفوذ ریشه به عمق زیاد جلوگیری کنید و به این ترتیب از پوسیدگی ریشه ها جلوگیری کنید.

بهتر است سیستم آبیاری به صورت قطره ای باشد و براساس بافت خاک مقدار آبیاری متفاوت خواهد بود به عنوان مثال خاک های ماسه ای نسبت به خاک های رسی به دفعات بیشتر آبیاری نیاز دارند ولی اگر این آبیاری طولانی شود مواد مغذی خاک شسته خواهند شد.

به طور کلی، در آب و هوایی با تابستان گرم و خشک، برای دستیابی به رشد زیاد، در صورت عدم بارندگی (همراه با کود صحیح) می‌توانید از آبیاری زیر استفاده کنید:

اگر به هر دلیلی نتوان آبیاری را ادامه داد، پالونیا از خشکسالی جان سالم به در می‌برد، اما برگهای آن ریخته و تا زمان بارندگی مجدد در حالت خواب به سر خواهد برد و شاید بتوان گفت که خطر بیشبود آب برای پالونیا بیشتر از کمبود آب است.

باد

در مناطقی که سرعت باد به بیش از ۲۸ کیلومتر در ساعت می‌رسد نمی‌توان انتظار عملکرد مناسب داشت. گیاهان جوان حساسیت بیشتری به باد دارند و سرعت بیش از ۴۵ کیلومتر برای آنها خطرناک است.

شرایط لازم برای استقرار گیاهان پس از کاشت

آماده سازی بستر

معمولاً پالونیا در فصل بهار و پس از برطرف شدن سرما تا اواسط تابستان کاشته می‌شود و دامنه های جنوبی یا سطوح افقی را ترجیح می‌دهد. بخاطر کوچک بودن بذرهای پالونیا و همچنین وزن کم آنها باید در هنگام کاشت با دقت و احتیاط کار کنید. البته بذور پالونیا قبل از کاشت نیاز به سرمادهی دارند. حفاظت از گیاهان و کنترل علفهای هرز در سالهای اول از اهمیت بالایی برخوردار است مانند تمام درختان جوان، در ابتدای رشد باید در مقابل جانوران علف خوار از این گیاه محافظت شود.

عملیات آماده سازی محل کاشت به میزان ناهمواری بستر و پوشش گیاهی محل کاشت بستگی دارد. مزارع و مراتع قدیمی به طور معمول برای کنترل علفهای هرز به علف کش نیاز دارند. اگر تراکم علفهای هرز در خاک سطحی خیلی زیاد باشد بهترین کار کاشت درختان در زیر مالچ است. به هر حال بهتر است تا شعاع ۶۰ سانتی متر اطراف تنه درخت را از علف هرز پاک کنید.

اگر قبلا در زمین کشاورزی نشده است، لازم است که آن را به صورت عمیق (حداقل ۴۰-۶۰ سانتی متر) شخم بزنید تا علاوه بر خرد کردن خاک به قطعات کوچک، علف ها و بوته های قدیمی را نیز ریشه کن کنید و اگر خاک سنگین تر است و میزان رس آن زیاد است لازم است شخم را تا عمق ۸۰ سانتی متر افزایش دهید.

پس از شخم زدن خاک باید آن را تقویت نمود و بر اساس نیاز خاک که در آزمایش خاک مشخص شده است به آن کود اضافه می‌کنید. برای جلوگیری از سوزش گیاه، بهتر است کود در فاصله حدود ۳۰ سانتیمتری گیاه قرار گیرد و فاصله آن از ساقه کمتر از ۱۵ سانتی متر نشود.

طرح های کاشت و تراکم پالونیا

پرورش پالونیا با هدف زراعت چوب

اگر هدف از کاشت درختان تولید چوب باشد فاصله بین درختان ۴*۴، ۴*۵ یا ۵*۵ توصیه می‌شود که به معنی ۵۰۰ یا ۶۰۰ درخت در هکتار است.

تراکم بیشتر باعث رقابت بین درختان با افزایش حجم آنها در سالهای بعد می‌شود و سرعت رشد آنها کاهش خواهد یافت و در نتیجه تولید اقتصادی نخواهد بود. البته تراکم کشت خیلی کم نیز اگرچه رشد اولیه گیاه را افزایش خواهد داد ولی در عوض کیفیت چوب را پایین می‌آورد. ساقه های ۳-۴ ساله دارای حجم کافی برای استفاده برای چوب نمی‌باشند.

هرس پالونیا

به دلیل تعداد زیاد جوانه های خفته حتی روی چوب‌های نسبتاً قدیمی که قادر به فعال شدن هستند، هرس برای پالونیا به خوبی قابل اجراست.

در سال اول، گیاه جوان با تولید برگ‌های بسیار بزرگ اقدام به جذب انرژی خورشید می‌کند. با توسعه ساقه در سال دوم، گیاه با تولید شاخه های جانبی و افزایش تعداد برگ‌ها (برگ ها در سال دوم کوچکتر می‌شوند) برگها نور کافی را از خورشید جذب می‌نماید.

از سال دوم و با از سرگیری رشد ساقه، لازم است به تدریج شاخه های ناخواسته از بین برود، باید توجه داشته باشید که همیشه یک سوم ارتفاع درخت باید دارای شاخه های پوشیده از برگ باشد. هرس بیش از حد می‌تواند باعث آفتاب سوختگی تنه شود و از شکل گیری طبیعی تاج جلوگیری کند و از این طریق رشد قطری ساقه را نیز کندتر کند. برای اطلاعات بیشتر می‌توانید مقاله روش های درمان آفتاب سوختگی را مطالعه کنید.

در صورت لزوم هرس اضافی در سالهای بعدی باید هرس را به تدریج انجام دهید و مطمئن شوید که حداقل یک سوم از ارتفاع درخت با شاخه ها و برگ ها پوشانده شده است. معمولاً پایین ترین شاخه ها از اواخر تابستان تا اوایل زمستان با رسیدن به قطر۲ تا ۳ سانتیمتر حذف می‌شوند. این امر از ایجاد گره های بزرگ در چوب جلوگیری می‌کند.

برداشتن قسمت بالای شاخه ها یا ساقه باعث رشد جوانه های زیرین شده و باعث افزایش تراکم درخت و کوچک ماندن آن می‌شود. برای رسیدن به علوفه، درختان را می‌توان به طور دائم هرس نمود.

مقاله مرتبط: زمان و نحوه هرس درختان میوه

هرس برای تولید چوب

هدف از این فعالیت افزایش ارزش چوب و تولید چوب بدون گره و یا با گره های کوچک است.

شاخه های جانبی

در آغاز سال دوم، لازم است ساقه های هر یک از درختان در طی چند هفته پس از شروع مجدد رشد مورد بررسی قرار گیرند، تا رشد مجدد از بالای ساقه به صورت صحیح انجام شود.

معمولاً لازم است رشد شاخه های جانبی کنترل شود. هنگامی که شاخه های جانبی فوقانی به ۱۰تا۲۰ سانتی متر می‌رسند، قوی ترین و مستقیم ترین آنها برای ادامه رشد انتخاب می‌شوند و بقیه شاخه ها حذف می‌شوند.

گاهی اوقات بهترین نتیجه از جوانه های جانبی انتهایی بدست نمی‌آید، در این حالت باید تمام شاخه های جدید بالاتر از شاخه مناسب را حذف کنید. بخشی از قسمت بالای ساقه انتخاب شده جدید، به تدریج می‌میرد و بهترین کار این است که چند ماه بعد هنگامی که ساقه جدید محکم شد، برای حذف باقی مانده ساقه اقدام نمود.

تصحیح ساقه آسیب دیده

در مواردی که ساقه شکسته یا آسیب دیده است، باید آن را با برش کمی بالاتر از نزدیکترین جوانه خفته در زیر محل آسیب  قطع کنید و بعد از رشد جوانه های جانبی به پرورش یکی از آنها بپردازید.

نکته:
در هنگامی که می‌خواهید شاخه های جانبی را حذف کنید نباید آنها را از سطح تنه ببرید و بهتر است با کمی‌ فاصله ساقه را قطع کنید. هنگامی که برش خیلی نزدیک به تنه باشد بهبودی ساقه با تاخیر همراه خواهد بود و همچنین شکاف بزرگتری در تنه ایجاد خواهد شد.

فاکتورهای کلیدی

1. آزمایش خاک برای تعیین بافت خاک و میزان رس برای رشد مناسب پالونیا بسیار مهم است.
2. کشت آزمایشی در محل و برای اطمینان از رشد کافی درخت بسیار مهم است.
3. کنترل علف‌های هرز مهمترین کار در آماده سازی زمین برای کاشت است.
4. اگر بارندگی در تابستان کافی نباشد، آبیاری برای رشد سریع پالونیا بسیار مهم است.

پالونیا مهاجم است؟ بکاریم یا نه؟

جمع بندی

با توجه به فاکتورهای کلیدی که در بالا ذکر شده است و مطالب گفته شده می‌توان نتیجه گرفت که اگر چه این درخت دارای توانایی فوق العاده ای برای تولید چوب است و می‌تواند منبع مناسبی برای کسب درآمد و برطرف کردن نیاز کشور به چوب باشد

اما بررسی اولیه شرایط محل کشت و منابع موجود در منطقه برای آغاز کار ضروری است و اگر این امکانات (خصوصا آب و خاک دارای زهکش مناسب) در دسترس نباشد نمی‌توانید انتظار موفقیت چشمگیری را داشته باشید، اما در نقاطی که شرایط ایده آل این درخت محیا است برتری این درخت بر دیگر گونه ها غیر قابل انکار است.