بیماری و مشکلات فیزیولوژیکی و ترک خوردگی انار

مقدمه در مقاله قبل به آفات و تغذیه درخت انار اشاره کردیم، در این مقاله به بیماری‌های انار، فواید این میوه پرخاصیت و همچنین دلایل ترک ‌خوردگی میوه انار که مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکل باغداران انار و راه های جلوگیری از ترکیدگی‌ انار خواهیم پرداخت. یکی دیگر از موارد بسیار مهم که شاید در ایران […]

ترک خوردگی میوه انار

مقدمه

در مقاله قبل به آفات و تغذیه درخت انار اشاره کردیم، در این مقاله به بیماری‌های انار، فواید این میوه پرخاصیت و همچنین دلایل ترک ‌خوردگی میوه انار که مهم‌ترین و بزرگ‌ترین مشکل باغداران انار و راه های جلوگیری از ترکیدگی‌ انار خواهیم پرداخت. یکی دیگر از موارد بسیار مهم که شاید در ایران خیلی کمتر به آن پرداخته‌شده است روش انبارداری صحیح انار جهت به حداقل رساندن آسیب و کاهش کیفیت میوه می‌باشد که امری بسیار مهم برای تمام باغ داران و بازاریابان می‌باشد.

لکه‌های میوه‌ای

دلایل لکه‌های میوه انار می‌تواند Alternaria Alternate (لکه میوه‌ای آلترناریا) یا Cercospora punicae (لکه میوه سرکوسپورا) باشد. اسکب انار(C. punicae) همچنین ممکن است باعث ایجاد لکه‌های مشابه روی برگ شود.

علائم

لکه‌های میوه آلترناریا به‌صورت لکه‌های مدور قهوه‌ای مایل به قرمز ظاهر می‌شوند. افزایش آلودگی موجب تشکیل لکه‌های بزرگ‌تر شده و درنهایت موجب پوسیدگی میوه‌ها می‌شوند.

لکه میوه سرکوسپورا
لکه میوه سرکوسپورا

لکه میوه سرکوسپورا به‌صورت لکه‌های قهوه‌ای روشن روی میوه‌ها ظاهر می‌شوند (و همچنین همان لکه‌ها بر روی برگ‌ها ظاهر می‌شوند) لکه‌های روی برگ‌ها ممکن است سیاه و بیضی باشند. آلودگی بر روی برگ‌ها ممکن است باعث خشک شدن برگ شود.

کنترل به‌صورت به زراعی

منبع اصلی بیماری قطعات گیاهی آلوده است. به همین دلیل، از بین بردن بافت‌های گیاهی آلوده برای کنترل لکه‌های میوه بسیار مهم است. منبع ثانویه تلقیح این قارچ، کونیدیا می‌باشد که با باد جا به جا می‌شود.

کنترل شیمیایی

استفاده از قارچ‌کش‌هایی مانند مانکوزب و پنکونازول در کنترل بیماری لکه میوه‌ای مؤثر می‌باشد. توصیه می‌شود که در صورت بروز اولین علائم روی میوه‌ها، برنامه انجام شود.

پوسیدگی سیاه داخلی آلترناریایی

شاید مهم‌ترین مشکل و بیماری انار این بیماری یاد می‌شود. مطالعات زیادی برای تعیین عامل ایجاد پوسیدگی سیاه داخلی انجام‌شده است. قارچ Alternaria spp. به‌عنوان منبع اصلی بیماری شناخته می‌شود. این قارچ وارد شکوفه می‌شود و سپس در میوه بالغ شروع به رشد می‌کند. روند آلودگی کاملاً مشخص نیست و هنوز هم نوع قارچ آلترناریا منجر به آلودگی می‌شود.

خسارت‌ها

قارچ باعث پوسیدگی میوه انار می‌شود که دارای شیوع نسبتاً سریع به‌کل باغ، بدون علائم ظاهری خارجی به‌جز، رنگ پوست میوه خیلی کم غیرطبیعی و یا تغییر شکل می‌شود. قارچ در داخل میوه رشد می‌کند و باعث پوسیدگی میوه می‌شود. وقتی یک انار دچار پوسیدگی داخلی شود، دیگر قابل‌فروش نیست و تولیدکننده خطر از دست دادن درآمد محصول را دارد. بااین‌حال، Aspergillus niger و Penicillum sp. ممکن است خسارات مشابه نیز ایجاد کند.

مدیریت

حذف میوه‌های قدیمی و بیمار از درخت برای از بین بردن منبع احتمالی قارچ پیشنهاد می‌شود.

ازآنجایی‌که این بیماری در طول شکوفه به مرکز میوه‌ها منتقل می‌شود، پوشاندن درختان با یک توری ۱۲۵ میکرونی باعث از بین رفتن آلودگی میوه‌ها با گیاهان Alternaria می‌شود. اما این عمل منجر به کاهش تعداد میوه‌ها می‌شود و عملاً قابل‌قبول نیست.

انتقال قارچ ممکن است به‌جای باد و باران توسط حشرات مختلف (بزرگ‌تر از ۱۲۰ میکرومتر) باشد و احتمالاً این آفت می‌تواند اشکالات مختلفی از جنس Leptoglossus باشد. بنابراین، کنترل مشکلات در دوره شکوفه دهی به کنترل این بیماری کمک می‌کند. برای كنترل مؤثر پاتوژن، استفاده از فرمولاسیون‌های مبتنی بر مس پیشنهاد می‌شود که بلافاصله پس از هرس در دوره پاییز استفاده شود.

تجویز یکی از قارچ‌کش‌هایی نظیر Difenoconazole، Propiconazole ، Boscalid حداقل دو بار در طی دوره شکوفه می‌تواند یک اقدام مؤثر برای کنترل این آلودگی باشد. اولین کار باید هنگام شروع گل انجام شود و تقریباً ۳۰٪ گل‌ها کاملاً باز باشند.

بلایت باکتریایی

Xanthomonas axonopodis عامل اصلی بیماری بروز باکتریای در میوه‌ها و برگ‌های انار می‌باشد. پاتوژن در زمستان‌ها در برگ‌های آلوده می‌گذراند و سال‌ها افزایش می‌یابد.

علائم

بلایت باکتریایی باعث ایجاد لکه‌هایی با شکل نامنظم به رنگ تیره در برگ‌ها و میوه‌ها می‌شود. پاتوژن همچنین ممکن است ساقه و شاخه‌ها را نیز آلوده کند و علائم ترک را ایجاد می‌کند. لکه‌های روی میوه‌ها به رنگ قهوه‌ای تیره می‌باشند. بارندگی مداوم، دمای بین ۲۰-۳۵ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی بین ۶۰-۹۰٪ از شرایط مطلوب برای پیشرفت و شیوع بیماری هستند.

کنترل به روش باغبانی

فاصله ردیف زیاد یک اقدام مهم کنترل باغبانی است. این فاصله کاشت موجب ایجاد جریان هوا در بین تاج درخت می‌باشد و رطوبت نسبی را کاهش می‌دهد و موجب کاهش عامل آلودگی پاتوژنی کمک می‌کند. بنابراین، از بین بردن شاخه‌ها و میوه‌های آسیب‌دیده برای کنترل بلایت باکتریایی بسیار مهم است.

کنترل شیمیایی

برای کنترل پاتوژن بیماری‌زا، استفاده از مخلوط بردوفیکس بلافاصله پس از هرس در دوره پاییز توصیه می‌شود. پس از ۱۰ روز فاصله، كاربرد دوم با فرمولاسيون مس برای كنترل پاتوژن بسیار مؤثر می‌باشد.

بیماری پژمردگی انار

عامل‌های پژمردگی انار (Ceratocystis fimbriata ، Fusarium oxysporum و یا Rhizoctonia solani) می‌باشد یکی دیگر از عوامل بیماری‌زای مهم نیز می‌باشد که بر کل درخت تأثیر می‌گذارد و باعث از بین رفتن درخت می‌شود.

علائم

برگ‌های گیاهان آسیب‌دیده شروع به زرد و به دنبال آن خشک شدن و ریزش می‌کنند. این امر باعث می‌شود تا در همان سال درخت خشک شود.

بیماری پژمردگی انار
بیماری پژمردگی انار

اگر تنه درخت آلوده نزدیک به ریشه، به‌عنوان سطح مقطع بریده شود، رنگ تیره خاکستری-قهوه‌ای بر روی چوب دیده می‌شود. خاک منبع اصلی پاتوژن ها است. بیماری بیشتر در خاک‌های سنگین است و با افزایش رطوبت خاک، آلودگی افزایش می‌یابد.

کنترل به زراعی باغبانی

ازآنجاکه خاک منبع اصلی پاتوژن است، ضدعفونی کردن و سترون کردن خاک قبل از کاشت می‌تواند در جلوگیری از آلودگی بیماری مفید باشد. از طرف دیگر، فاصله کاشت درختان از هم (۵ متر ۳ متر) می‌باشد که یک اقدام پیشگیری‌کننده برای عوامل بیماری‌زا می‌باشد. کاشت متراکم باعث افزایش آلودگی پاتوژن ها می‌شود.

کنترل شیمیایی

استفاده از سموم قارچ‌کش بلافاصله پس از بروز علائم اولیه توصیه می‌شود و درختان بسیار آلوده باید از باغ حذف شوند. در مرحله اول، توصیه می‌شود با ۲ میلی‌لیتر پروپیونازول + ۴ میلی‌لیتر کلرپیریفوس اتیل در هر لیتر آب خیس کنید. بااین‌حال، باید در نظر داشت که کلرپریفوس اتیل ممکن است به گل‌ها آسیب برساند و عملکرد را کاهش دهد. بنابراین در صورت انتخاب این سموم کشاورزی، توصیه می‌شود تا پایان گلدهی صبر کنید.

مشکلات بیولوژیکی انار

ترک میوه انار

ترک خوردن میوه یک مشکل بسیار جدی انار است. تمام میوه‌های ترک ‌خورده ارزش خود را برای بازار (تازه خوری و فرآوری) از دست می‌دهند.

این میوه‌ها فقط در صورت عدم آلودگی قارچی، باکتریایی یا حشرات ممکن است برای تولید آب‌میوه استفاده شوند. برای تولید آب‌میوه ۱۰۰٪ طبیعی و سالم، که دارای استاندارد جهانی تولید آب‌میوه وجود دارد، میوه‌های ترک‌خورده انتخاب و استفاده نمی‌شوند. میوه‌های ترک‌خورده نیز مستعد ابتلا به بیماری‌های قارچی هستند.

دلایل ترک ‌خوردگی میوه انار

  1. علت اصلی ترک خوردن میوه، آبیاری نامنظم و یا سنگین یا باران شدید پس از مدت طولانی خشکی می‌باشد.
  2. تغییرات شدید دمای روز و شب ممکن است دلیل دیگر ترک‌خوردگی میوه باشد. دما همچنین ممکن است نفوذپذیری دیواره‌های سلولی و فرآیندهای بیوشیمیایی سلول‌ها را تحت تأثیر قرارداده و ترک‌خوردگی را تشدید کند.
  3. وزش باد گرم در ماه‌های تابستان، باعث افزایش ترک‌خوردگی میوه می‌شود.
  4. یکی دیگر از دلایل مهم ترک خوردن میوه کمبود بور و کلسیم است.
  5. تغذیه نامناسب و نامتناسب نیز می‌تواند باعث ترک‌خوردگی میوه شود.
  6. استفاده بیش‌ازحد ازت به‌ویژه قبل از بلوغ ممکن است باعث ترک‌خوردگی میوه شود.
  7. حمله شدید تریپس، کنه و برخی آفات دیگر ممکن است باعث تشدید ترکیدگی میوه شود و این آفات به پوست آسیب می‌رساند و در مقابل ترک‌خوردگی میوه‌ها را حساس می‌کند.
ترکیدگی انار

مدیریت ترکیدگی میوه انار

محل کاشت

مدیریت ترک‌خوردگی با انتخاب محل کاشت انار آغاز می‌شود. توصیه می‌شود از شرایط اقلیمی محلی قبل و موقع برداشت میوه اطلاعاتی را از اداره هواشناسی منطقه کسب شود.

آبیاری

برای کنترل موفقیت‌آمیز در ترک‌خوردگی، مهم‌ترین گام، آبیاری منظم است. مقادیر و تعداد آبیاری درخت ممکن است با توجه به ارقام کمی متغیر باشد.

بااین‌حال، مهم‌ترین نکته مهم این است که میزان آب ماهانه بسته به آب‌وهوای فصلی، منطقه جغرافیایی، بافت خاک، سن درخت و عملکرد درخت متغیر می‌باشد. بنابراین، آبیاری گیاهان پس از تشکیل میوه تا بلوغ با مقدار کافی آب در فواصل منظم بسیار مهم است.

آبیاری انار در هنگام برداشت نیز اهمیت بسیار زیادی دارد. برخی از تولیدکنندگان آبیاری را قبل از برداشت متوقف می‌کنند که به فیزیولوژی درخت آسیب می‌رساند که موجب افزایش ترک‌خوردگی میوه می‌شود. حفظ رطوبت خاک در ماه‌های بسیار گرم به دلیل کاهش سریع تبخیر و تعرق گیاه بسیار مهم است.

نقش درختان بادشکن

کاشت درختان بادشکن مناسب در اطراف باغ با زاویه مناسب در جهت باد غالب، برای جلوگیری از ترک‌خوردگی میوه مفید است.

نقش عناصر

دو کاربرد بور (۵٪) (۲ گرم در لیتر) یکی در مرحله رشد میوه و دیگری قبل از برداشت محصول برای جلوگیری از ترک‌خوردگی میوه مفید است. دو کاربرد کلسیم (نیترات کلسیم “۱۰٪” ۲-۴ گرم در لیتر) در مرحله اول در مرحله قبل از شکوفه دهی و در مرحله دوم یک ماه پس از شکوفه دهی و تشکیل میوه بسیار توصیه می‌شود. اسپری اسید جیبرلیک اسید (۴۰ پی پی ام) روی میوه‌های جوان همچنین احتمال ترک‌خوردگی میوه را به حداقل می‌رساند.

آفتاب‌سوختگی انار

آفتاب‌سوختگی همچنین یک مشکل فصلی و کم‌اهمیت برای انار است. این اختلال به‌طورکلی در درختان جوان رخ می‌دهد، اما هرس کاذب و نادرست ممکن است آفتاب‌سوختگی را بر روی درختان تقویت کند.

پوست سطحی میوه‌های انار رو به خورشید به رنگ قهوه‌ای یا برنز تغییر رنگ می‌دهد و همچنین ممکن است قهوه‌ای تیره شود. درجه حرارت بالا به همراه نور بیش‌ازحد، خشک‌سالی و رطوبت نسبی کم معمولاً دلیل اصلی صدمه بر روی پوست میوه می‌باشد. وزش باد داغ شدید یکی دیگر از دلایل مهم آفتاب‌سوختگی است.

آفتاب سوختگی انار
آفتاب سوختگی انار

مدیریت

کنترل آفتاب‌سوختگی انار

اولین قدم برای کنترل آفتاب‌سوختگی جلوگیری از هرس سنگین و ایجاد کانوپی مناسب با هرس مناسب و تغذیه گیاهان جهت ایجاد سایه بر روی میوه‌ها می‌باشد. در غیر این صورت، یا در میوه‌های جوان، محافظت از میوه‌ها در برابر نور مستقیم خورشید با پوشاندن میوه‌ها با روزنامه یا مواد مشابه توصیه می‌شود.

اسپری سه بار کائولن در فاصله ۱۵ روزه در ماه‌های گرم تابستان، یکی دیگر از روش‌های مؤثر کنترل آفتاب‌سوختگی می‌باشد. بااین‌حال، این روش به‌نوعی گران است. اسپری اول باید قبل از شروع گرما بیش از کانوپی و میوه‌ها با ۵٪ انجام شود. دو اسپری بعدی و بعضی‌اوقات سه اسپری ممکن است دوز ۵/۵ درصد از کائولن باشد. اگر باران شدید کائولن را از سطح میوه شستشو دهد، فاصله محلول‌پاشی باید کاهش یابد.

مقاله مرتبط: مقابله با آفتاب سوختگی زمستانه و تابستانه و روش‌های درمان آن

اختلال‌های ظاهری

میوه‌های انار تقریباً بیضی می‌باشد، اما در قطب‌ها (بالا و پایین میوه) صاف هستند. میوه‌های انار نسبت به اختلال‌های ظاهری حساس هستند.

دلیل اختلال‌های غیرطبیعی ممکن است آسیب مکانیکی در طول دوره تشکیل میوه و یا آسیب تریپس در هنگام گل و هنگام رشد میوه باشد. خسارت‌ها در طول تشکیل میوه باعث می‌شود که میوه‌ها ازنظر شکل غیرطبیعی باشند. بعضی‌اوقات، گرده ‌افشانی ناکافی ممکن است دلیل این اختلال‌های ظاهری باشد. برای کنترل اختلال‌های ظاهری، توصیه می‌شود در طول گل‌دهی و تشکیل میوه، آلودگی تریپس و شته را کنترل کنید. با این کار از آسیب رساندن به پوست میوه جلوگیری می‌شود و ممکن است از ایجاد اختلال‌های ظاهری جلوگیری کند.

خسارت تگرگ

آسیب تگرگ در انار مرسوم نیست. بااین‌حال، با آب‌وهوا ارتباط دارد و ممکن است در بعضی از کشورها خسارات شدید ایجاد کند. بنابراین، میزان ضرر و زیان از خفیف تا زیاد متغیر است. بارش تگرگ‌های شدید می‌توانند ازنظر شدت و مدت‌زمانی متفاوت باشند که در طول فصل رشد رخ می‌دهد.

علاوه بر خسارت به میوه‌ها، ممکن است خسارت‌هایی در برگ‌ها و تنه نیز ایجاد کند. برگ‌های حساس گیاهان خرد می‌شوند. آسیب تگرگ می‌تواند درختان جوان را به‌طور کامل از بین ببرد. آسیب تگرگ باعث افزایش حساسیت میوه‌ها به پوسیدگی می‌شود و همچنین ممکن است میوه آسیب‌دیده و به زمین بیوفتد.

مدیریت

جلوگیری از خسارت ناشی از تگرگ فقط با نصب توری روی درختان که اقتصادی نیستند امکان‌پذیر است. از طرف دیگر، پس از بارش تگرگ شدید، دانستن برخی از شیوه‌ها که می‌تواند به بازگرداندن درختان کمک کند و از میوه‌ها محافظت کند، بسیار مهم است.

شاخه‌های آسیب‌دیده به قارچ و باکتری حساس می‌شوند، زیرا بر روی پوست ایجاد زخم می‌کند و این زخم می‌تواند عامل ورود باکتری و قارچ‌ها به داخل میوه باشد. اولین حرکت، پس از بارش تگرگ شدید، هرس شاخه‌هایی می‌باشد که به‌شدت آسیب‌دیده است. پس‌ازآن، استفاده از کود نیتروژن بالا در گیاهان آسیب‌دیده برای رشد مجدد شاخه‌ها مفید می‌باشد. همچنین استفاده از خمیر بوردو ۱۰% بر روی زخم‌های آسیب‌دیده و شاخه‌ها بریده‌شده توصیه می‌گردد.

اگر آسیب دیدن میوه‌ها خیلی شدید باشد، ممکن است هرس میوه برای مدیریت بهتر بقیه میوه‌ها مناسب و مثبت باشد.

کاربرد دیگر استفاده ۲ گرم در لیتر اسید بوریک قبل از برداشت میوه است. علاوه بر اسید بوریک، ممکن است از ۲ گرم در لیتر روی نیز برای افزایش راندمان استفاده شود. تقریباً ۱۰ روز پس از استفاده از میکروالمنت ها، استفاده از ۵ گرم در لیتر اوره برای تقویت رشد مجدد شاخه‌های جدید و جوان توصیه می‌شود.

آسیب‌های فیزیکی

مانند بسیاری از میوه‌های دیگر، پوست انار به آسیب مکانیکی حساس است. به دلیل وزش باد شدید و هرس نادرست ممکن است به میوه‌ها آسیب برساند.

محافظت از باغ در برابر بادهای سخت

باد باعث می‌شود تا میوه‌ها روی شاخه درختان به‌درستی مستقر نشوند. ممکن است ایجاد آسیب‌های مکانیکی روی میوه موجب رشد پاتوژن ها در داخل میوه‌ها شوند. بنابراین، محافظت از باغ در برابر بادهای سخت توسط درختان بادگیر برای جلوگیری از آسیب‌های مکانیکی بسیار مهم است. از طرف دیگر، شاخه‌هایی که ممکن است به یکدیگر برخورد کنند و باعث ایجاد ازدحام شاخه در درختان شود، باید در حین هرس حذف شوند تا از صدمات مکانیکی جلوگیری شود.

هرس میوه

بسیاری از درختان بیشتر از آنچه که می‌توانند بارور می‌شوند و میوه تولید می‌کنند. این امر طبیعی به دلیل استعداد ذاتی گیاه برای ادامه نسل و تکثیر خود دارند. بیشتر درختان گل‌های زیادی تولید می‌کنند و اگر همه شرایط، یعنی آب‌وهوا، لقاح، آبیاری و غیره مناسب باشد، اکثر گل‌ها روی یک درخت ممکن است میوه تولید کنند.

هر میوه برای رشد به کربوهیدرات احتیاج دارد و در این حالت میوه‌ها را جذب و استفاده از کربوهیدرات‌ها با یکدیگر رقابت می‌کنند. منبع کربوهیدرات هر درخت محدود می‌باشد و درخت نمی‌تواند همه میوه‌ها را تغذیه کند. بنابراین تعداد زیاد میوه باعث می‌شود که میوه‌ها از اندازه ممکن کوچک‌تر باشند. از طرف دیگر، تعداد بیش‌ازحد میوه باعث کاهش قدرت درختان و درنتیجه کاهش مقدار محصول در فصل بعد نیز کاهش می‌یابد. به همین دلایل، هرس میوه مزایای بسیاری دارد که مهم‌ترین مورد آن افزایش اندازه و کیفیت میوه است.

هرس صحیح میوه، به هر میوه اجازه می‌دهد تا به‌اندازه حداکثر ممکن خود رشد کند (در صورت مساعد بودن عوامل دیگر) و همچنین افزایش قدرت درخت در مقابل عوامل دیگر نیز می‌شود. همچنین هرس صحیح میوه به هر میوه اجازه می‌دهد نور بیشتری دریافت کند که باعث بهبود رنگ و طعم میوه می‌شود. یکی دیگر از فواید هرس میوه ‌این است که از شکستن شاخه‌ها جلوگیری می‌کند. نکته آخر اینکه، بسیاری از آفات و بیماری‌ها به میوه‌هایی که به یکدیگر چسبیده‌اند راحت‌تر حمله می‌کنند و شرایط مناسب‌تری ایجاد می‌کنند.

هرس صحیح میوه انار

 درختان انار بسته به شرایط آب‌وهوایی می‌توانند در طول سال گل‌دهی انجام دهند. درختان به‌طورکلی در سال سوم شروع به باردهی اقتصادی می‌کنند. گل‌دهی اصلی، که میوه‌هایی باکیفیت بالا تولید می‌کند، در فوریه تا آوریل در نیمکره شمالی رخ می‌دهد.

بسته به رقم، ۵ تا ۷ ماه بعد از شکوفه دهی میوه آماده می‌شود. خود گرده‌افشانی در انار، روش گرده‌افشانی میوه‌ها شناخته می‌شود. كيفيت انار به مقدار ميوه درختان بستگی دارد.

نگه‌داشتن تمام میوه‌ها روی درخت باعث کاهش قابل‌توجه کیفیت میوه‌ها می‌شود. بنابراین، برای افزایش کیفیت میوه می‌توان از هرس میوه استفاده کرد. میوه انار بیشتر به‌صورت خوشه‌ای باردهی انجام می‌دهد. قاعده کلی هرس میوه‌ای است که میوه داخل کانوپی بر روی شاخه‌های اصلی را به‌صورت انفرادی نگاه‌داریم، درحالی‌که میوه‌های روی شاخه‌های فرعی و نا به جا حذف شود.

بهترین زمان برای هرس میوه بعد از تشکیل میوه، زمانی که میوه‌ها به‌اندازه گردو شده باشند، می‌باشد. دلیل آن این است که ریزش طبیعی گل قبل از تبدیل‌شدن به میوه رخ می‌دهد و هر گل تبدیل به میوه نمی‌شود.

بعد از هرس زودهنگام میوه ممکن است میوه کمتری بر روی درخت به دلیل ریزش میوه‌هایی است که گرده‌افشانی را ناقص انجام داده‌اند و هرس دیرهنگام میوه ممکن است احتمال افزایش اندازه میوه را کاهش دهد. همچنین هرس میوه باعث می‌شود تا میوه‌های آسیب‌دیده توسط حشرات یا بیماری از بین بروند.

فقط ۱ یا ۲ میوه باید روی شاخه‌ها یا خوشه‌های پر میوه باید باقی بماند. بسته به تقاضای بازار و استراتژی تقاضای میوه، می‌تواند تعداد میوه در هر درخت را تنظیم کرد تا به بالاترین سود برسد. با افزایش تعداد میوه‌ها، میانگین وزن و کیفیت میوه‌ها کاهش می‌یابد.

با هرس میوه‌ها، تعداد میوه‌ها کاهش می‌یابد، وزن و کیفیت میوه افزایش می‌یابد. بنابراین، عملکرد کل به‌طورکلی در هر دو شرایط مشابه می‌شود. نکته مهم در اینجا کیفیت میوه است که به‌نوبه خود بر سود نیز تأثیر می‌گذارد. اما باید به خاطر داشت که هرس میوه‌ها نیز برای کشاورزان هزینه‌ای دارد. جعفری و همکاران. (۲۰۱۴) مطالعه‌ای را برای تعیین اثرات شدت هرس میوه بر روی اندازه میوه و ویژگی‌های کیفیت ارقام انار ملس و ترش ساوه انجام دادند. آن‌ها گزارش دادند كه هرس كردن ميوه از ۸۷ به ۶۶ عدد، باعث افزايش ميانگين وزن ميوه از ۲۹۲ گرم به ۳۵۹ گرم شد. اما اختلاف معنی‌داری ازنظر عملکرد وزنی محصول (۲/۲۵ کیلوگرم در هر درخت) در گیاهان شاهد و( ۳/۲۳ کیلوگرم در درخت) در درختان هرس شده میوه وجود نداشته است.

مراحل پس از برداشت و انبارداری انار

دو ویژگی باکیفیت مهم برای میوه‌های انار مانند سایر میوه‌ها وجود دارد که عبارت‌اند از: ویژگی‌های کیفیت خارجی و داخلی میوه می‌باشد.

ویژگی‌های خارجی شامل رنگ، اندازه میوه و شکل است درحالی‌که ویژگی‌های داخلی شامل نوع بافت، کل مواد جامد محلول، اسیدیته میوه، عطروطعم (نسبت brix / اسید) ، آنتوسیانین، ویتامین C، ویژگی‌های مزه، کیفیت غذایی، کیفیت عملکرد و کیفیت میکروبی می‌باشد.

این خصوصیات بسته به رقم، شرایط جغرافیایی، آب‌وهوا و میزان رسیدگی متفاوت است. بنابراین، مهم‌ترین هدف از مدیریت پس از برداشت، تعیین روش مناسب برای نگهداری در شرایط مطلوب می‌باشد تا به مصرف‌کننده برسد. به همین دلیل، اولین قدم پس از برداشت، تعیین شرایط مناسب نگهداری و شرایط انبارداری مناسب برای حفظ خصوصیات کیفی میوه می‌باشد.

مرحله برداشت و انبارداری انار

ویژگی‌های کیفیت خارجی

رنگ

رنگ پوست میوه در بین ارقام از سفید تا قرمز متفاوت است. میوه‌های تیره دارای بهترین طعم هستند. رنگ پوست اولین پارامتر برای تعیین زمان برداشت و همچنین بازارپسندی انار می‌باشد.

محبوب‌ترین رقم جهان رقم Wonderful است که دارای پوست قرمزرنگ می‌باشد. اندازه‌گیری رنگ به‌طورکلی بارنگ سنج انجام می‌شود (یعنی Minolta).

مشتقات ماده طبیعی pelargonidin مسئول رنگ‌های قرمز-نارنجی می‌باشد و همچنین مشتقات دلفینیدین مسئول رنگ‌های آبی و بنفش هستند.

هرناندز و همکاران گزارش دادند که شش رنگ‌دانه آنتوسیانین وجود دارد که مسئول رنگ قرمز آب انار هستند. به گفته محققان، این موارد عبارت‌اند از: دلفینیدین ۳- گلوكوزید ، ۳/۵-دیگلوكوزید ، سیانیدین ۳-گلوكوزید ، ۳،۵-دیگلوكوزید ، پلارگونونین ۳-گلوكوزید و ۳/۵-دیگلوكوزید. آن‌ها همچنین گزارش دادند که رنگ‌دانه‌ها در حین رسیدن میوه افزایش می‌یابد.

در مراحل اولیه رسیدن میوه، دلفینیدین ۳،۵-دیگلوکوزید رنگ‌دانه اصلی هستند، به دنبال آن سیانیدین ۳،۵-دیگلوکوزید، درحالی‌که در مراحل بعدی، مشتقات مونوگلوکوزید سیانید ۳-گلوکوزید و delphinidin 3-گلوکوزید به‌طور قابل‌توجهی افزایش می‌یابد.

اندازه میوه

اندازه میوه می‌تواند از ۵ سانتی‌متر روی ارقام کوچک میوه‌ای تا ۱۸ سانتی‌متر در ارقام بزرگ‌تر میوه‌دار باشد. طبق گفته محققان تعداد میوه تشکیل‌شده در ارقام دارای میوه درشت قالب کمتر از ۳۰۰ عدد میوه در هر درخت می‌باشد.

میوه‌های ریز تز در هر درخت بیش از ۶۰۰ عدد در هر درخت تولید خواهد داشت ( در بلوغ کامل میوه). بعد از خصوصیات رقم، کیفیت گل از مهم‌ترین پارامترها بر اندازه میوه در انار می‌باشد.

تولید میوه‌های بزرگ به گل‌هایی احتیاج دارد که تعداد کافی تخمک و همچنین منبع گرده قوی و مناسبی داشته باشند. گیاه انار با داشتن گل‌های هرمافرودیت ( نر و ماده ) در کنار هم مشخص می‌شود، شرایطی به نام آندرومونسی.

تمایز تخمک در انار قبل از باز شدن جوانه‌های گل رخ می‌دهد. به همین دلیل، گرده‌افشانی کافی برای اندازه و رشد میوه بسیار مهم است. بر این اساس، گل‌های انار گرده‌های زیادی را در بساک‌ها از ۱۰۰ تا بیش از ۳۰۰ گرده در هر گل تولید می‌کنند.

درصد دانه‌های انار(ariel) بدون در نظر گرفتن اندازه میوه، ۵۰٪ از کل وزن میوه باقی را تشکیل می‌دهد. بااین‌حال، مطالعات زیادی گزارش‌شده است كه وزن دانه‌ای انار ۶۸ درصد (بر اساس رقم) از كل وزن ميوه را تشکیل می‌دهد.

وزن دانه‌های انار رقم Wonderful، که از مهم‌ترین و تجاری‌ترین ارقام جهان است، حدود ۶۰٪ توسط تعیین می‌شود. همچنین گزارش‌شده است كه متوسط وزن میوه رقم Wonderful برابر با ۴۸۱/۱۲ گرم است كه در آن متوسط وزن رقم آكو ۳۵۰/۳۱ گرم است. با این ‌حال باید در نظر داشت که شرایط جغرافیایی، آب‌وهوا، گرده‌افشانی و مراقبت از باغ برای اندازه میوه از اهمیت بالایی برخوردار است.

شکل میوه

شکل و فرم میوه در بازارپسندی و فروش میوه بسیار اهمیت زیادی دارد.

ویژگی‌های کیفیت داخلی

خصوصیات بافت

خصوصیات بافتی میوه انار شامل استحکام، انسجام، مقدار راحتی جهت جویدن و حالت ارتجاعی است. از بین این خصوصیات، استحکام شناخته‌شده‌ترین و مهم‌ترین خصوصیت بافتی می‌باشد که با دستگاه سنجش فشار در واحدهای نیوتن اندازه‌گیری می‌شود.

استحکام میوه یک از ویژگی‌های مهم کیفیت پس از برداشت میوه و سبزیجات است. مطالعه‌ای در مورد خصوصیات بافتی شش رقم انار انجام داده شد و گزارش داده شد که استحکام پوست از ۷۴/۴۲ نیوتن تا ۷۹.۹۸ نیوتن متغیر می‌باشد.

مطالعات متعددی گزارش داده‌اند که ویژگی‌های بافتی میوه انار بسته به شرایط نگهداری تغییر می‌کند. با توجه به ذخیره‌سازی رقم های مختلف در دمای ۲۵ درجه سانتی‌گراد، ۱۵ درجه سانتی‌گراد و ۸ درجه سانتی‌گراد منجر به کاهش استحکام میوه بعد از ۱ ، ۵ و ۷ هفته شد.

میردخان و همکاران. (۲۰۰۶a) گزارش دادند که اگر Mollar de Elche در ۲ درجه سانتی‌گراد و ۹۰٪ RH ذخیره شود، بعد از ۹۰ روز کاهش قابل‌توجهی در استحکام نشان می‌دهد. بر این اساس، میوه‌های انار پس از ۳۰ روز نگهداری در ۵ درجه سانتی‌گراد، سفت‌تر می‌شوند. بااین‌حال، کاهش استحکام میوه همچنین با تلفات رطوبت مرتبط است و درنتیجه سخت شدن پوست میوه به وجود می‌آید.

محققان مطالعه‌ای در مورد تأثیر شرایط نگهداری و انبارداری میوه انار بر روی خصوصیات فیزیکی و مکانیکی پس از برداشت انار انجام دادند و گزارش دادند که مقاومت در صورت پیچیده شدن میوه‌ها با ورقه‌های پلی‌اتیلن نسبت به نمونه‌هایی که با EPE فوم پیچیده می‌شوند به‌طور قابل‌توجهی بهتر حفظ می‌شوند.

مواد جامد محلول

رنگ پوست میوه انار برای تشخیص میزان رسیدگی میوه انار شاخص قابل‌اعتماد نیست. به همین دلیل، برداشت میوه‌های انار در زمان مناسب به برخی عوامل دیگر، یعنی رنگ‌دانه‌های انار، طعم و کل مواد جامد محلول بستگی دارد.

به گفته برخی از نویسندگان، ترکیب برخی از شاخص‌ها، یعنی رنگ پوست، رنگ‌دانه‌های دانه انار، مواد جامد محلول و اسیدیته برای تعیین رسیدگی میوه بسیار مهم است. بااین‌حال، در واقعیت، کل مواد جامد محلول، بیشترین ویژگی برای تعیین رسیدگی کامل میوه است.

طبق استانداردهای رسیدگی برای انارهای رقم Wonderful که در کالیفرنیا اصلاح‌شده است، کل مواد جامد محلول باید بیش از ۱۷ درصد باشد. آن‌ها همچنین گزارش دادند. بااین‌حال، این مقادیر رقمی وابسته به جغرافیایی منطقه هم هست. گزارش‌شده است که رقم Wonderful به‌طور متوسط ۲۱.۴۵٪ کل مواد جامد محلول در قبرس را دارد. طبق همین تحقیقات، رقم Acco دارای ۱۷.۲۹٪ و هرسکوویتز به‌طور متوسط ۱۶.۰۰٪ کل مواد جامد محلول را دارد.

اکبرپور و همکاران. (۲۰۰۹) مطالعه‌ای را در مورد کل مواد جامد محلول در ۱۲ ارقام در ایران انجام داد و گزارش داد که کل مواد جامد محلول از ۱۵.۱۷ تا ۲۲.۰۳ (° Brix) متغیر می‌باشد.

از طرف دیگر، وارسته و همکاران. (۲۰۰۹) پنج رقم در ايران را مورد ارزيابی قرارداد و مواد جامد محلول موجود در کل از ۲۶/۶۰٪ تا ۲۶/۱۶٪ متغير بوده است. مقدار کل مواد جامد محلول در میوه‌ها ممکن است در طول ذخیره‌سازی متفاوت باشد، اما همچنین به شرایط رقم و انبارداری بستگی دارد. همچنین کاهش قابل‌توجهی در کل مواد جامد محلول با مدت نگهداری طولانی‌مدت را برای دو رقم گزارش دادند: Bhagwa و Ruby که در دمای ۵ درجه سانتی‌گراد، ۷ درجه سانتی‌گراد و ۱۰ درجه سانتی‌گراد در ۹۲٪ RH به مدت ۱۲ هفته نگهداری شده‌اند. نتایج مشابهی توسط Artés و همکاران برای رقم Mollar de Elche در دمای ۰ درجه سانتی‌گراد و ۵ درجه سانتی‌گراد در ۹۵٪ RH به مدت ۸۰ روز نگهداری، گزارش‌شده است.

Titratable Acidity

Titratable Acidity (TA) آب انار در بین ارقام متفاوت است، منطقه در حال رشد و بلوغ مانند کل مواد جامد محلول گزارش داد که رقم انار “Wonderful” ازنظر اسیدیته بین ۱۱/۱ تا ۵/۱٪ است. همچنین گزارش‌شده است که شرایط ذخیره‌سازی بر TA تأثیر می‌گذارد و باعث کاهش دما بین ۰ تا ۱۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۱۶ هفته می‌شود. بااین‌حال، محققان هیچ‌گونه تغییر معنی‌داری در TA برای رقم Mollar de Elche در حین ذخیره در ۵ درجه سانتی‌گراد به مدت ۸۰ روز گزارش نکرده‌اند. علاوه بر این، وی همچنین گزارش داد که، ۷ روز ماندگاری به‌طور قابل‌توجهی کاهش‌یافته است. گزارش‌شده است که میزان اسیدیته آب انار از ۳۵/۰ تا ۳۶/۳ درصد متغیر است. وارسته و همکاران. (۲۰۰۹) پنج رقم در ايران را مورد ارزيابی قرارداد و تغيير نزدیک‌تری برای TA نشان داد و در آنجا گزارش كرد كه از ۷۹/۰ تا ۱.۳۵٪ متغیر بوده است.

آنتوسیانین

در مورد فواید سلامتی آنتوسیانین اطلاعات زیادی وجود دارد که باعث افزایش مصرف میوه‌هایی که دارای آنتوسیانین زیاد است می‌شود. طبق گفته فیشر و همکاران. (۲۰۱۱) ، انار یکی از منابع اصلی آنتوسیانین است. بااین‌حال، پلی فنول های بی‌رنگ در انار غالب هستند و آنتوسیانین ها نقش کمی در فعالیت‌های بیولوژیکی میوه‌های انار دارند.

آنتوسیانین رنگ‌دانه‌های طبیعی مسئول رنگ قرمز در میوه‌ها مخصوصاً بنفش و آبی در انار هستند. انواع و محتوای آنتوسیانین در بین ارقام انار متفاوت است. آنتوسیانین های اصلی گزارش‌شده در انارها عبارت بودند از: دلفینیدین ۳-گلوکوزید ، دلفینیدین ۳،۵-دیگلوکوزید ، پلارگونیدین ۳-گلوکوزید ، Pelargonidin 3،۵-diglucoside ، سیانیدین ۳-گلوکوزید و سیانیدین ۳،۵-دیگلوکوزید.

محققان اختلاف معنی‌داری در سطح آنتوسیانین در بین ۱۵ رقم انار ایرانی نشان دادند. آن‌ها گزارش كردند كه برخی ارقام ازنظر آنتوسيانين بسيار كم، كمتر از ۲۵.۰ میلی‌گرم در ليتر هستند. بااین‌حال برخی از ارقام، یعنی ترش مصری کازرون و ترش معمولی لسجر بیش از ۲۵۰.۰ میلی‌گرم در لیتر محتوی آنتوسیانین دارند.

آن‌ها همچنین گزارش دادند که پاستوریزه شدن آب انار ممکن است باعث کاهش سطح آنتوسیانین در برخی از ارقام و افزایش در برخی ارقام دیگر شود. محققان گزارش داده‌اند كه غلظت آنتوسيانين كل در ميوه ارقام مولار دو ولچه در طول مدت ۱۲ هفته نگهداری در ۰ درجه سانتی‌گراد و ۵ درجه سانتی‌گراد در ۹۵٪ RH افزايش يافت.

بااین‌حال، تحقیقات دیگری با نتیجه خلاف به نتیجه رسیدند که هیچ تغییری در غلظت آنتوسیانین برای همان رقم بین برداشت و ماندگاری بعد از ۱۲ هفته مشاهده نشد. از طرف دیگر، وارسته و همکاران. (۲۰۰۹) پنج رقم در ایران را مورد ارزیابی قرار داده و شاخص آنتوسیانین مشاهده کرده را از۱.۰۴-۱.۹۲ vari متغیر اعلام کرده‌اند.

تجمع فنولی

ترکیبات فنولی بسیاری از خواص عملکردی میوه‌های انار را بر عهده‌دارند. میوه انار دارای خواص آنتی‌اکسیدانی و محتوای فنولی زیادی هستند. فاوول و همکاران. (۲۰۱۲) گزارش دادند كه تجمع آنتی‌اکسیدان ارقام مختلف انار نيز درجاهای مختلف آفريقای جنوبی متفاوت بوده است.

رقم باقوا بالاترين شاخص آنتی‌اکسیدانی ۹۵.۷٪ و بعد از آن آراكتا (۲/۹۳٪) و روبی (۹/۷۹٪) متفاوت است. لی و همکاران (۲۰۰۶) گزارش دادند كه تركيبات فنولی كه همچنين پتانسيل آنتی‌اکسیدانی میوه‌ها هستند، نسبت بهدانه‌ها ازنظر پوستی بالاتر است.

به‌طور مشابه برخی از مطالعات گزارش داده‌اند که پوست انار دارای ترکیبات فنولیک بیشتری است، ازجمله: آنتوسیانین ها، گلیکوزیدهای اسید الاجیک، اسید الاجیک آزاد، اللاگیتانین ها، پونیکالاژین، پونیکالین و گالوتانین ها (سعد و همکاران ۲۰۱۲).

گزارش‌شده است كه تركیبات فنولی در زمان رسیدگی كاهش قابل‌توجهی دارند. آن‌ها گزارش دادند كه فنول كل در مرحله اول رشد ميوه بين ۲۰ تا ۴۰ روز پس از گل‌دهی كامل حدود ۵۴.۵ درصد كاهش دارد و اين كاهش تا ۱۴۰ روز (تا زمان برداشت) ادامه می‌یابد. به همین ترتیب، برخی محققان از كاهش حدود ۵۰٪ در Wonderful خبر داد. یک مطالعه متفاوت دیگر نتایج قابل‌توجهی را نشان داد که در آن‌ها گزارش‌شده که میوه‌های میان‌رس دارای غلظت بالاتری از فنول در مقایسه با میوه‌های رسیده در ارقام پیش رس و دیررس بوده‌اند.

اسید اسکوربیک (ویتامین C)

اسید اسکوربیک ازجمله مؤلفه‌های مهم انار است. با این ‌حال اعتقاد بر این است که مدت‌زمان ذخیره‌سازی میوه‌ها می‌تواند باعث کاهش غلظت اسید اسکوربیک شود. به‌علاوه برخی مطالعات این ایده را تأیید كردند. به‌عنوان‌مثال، زارعی و همکاران. (۲۰۱۱) کاهش معنی‌داری از ۸/۲۵ میلی‌گرم در ۱۰۰ گرم به ۸/۹ میلی‌گرم در ۱۰۰ گرم از میوه ۲۰ روزه به ۱۴۰ روز میوه را نشان داده‌اند. بنابراین، یافته‌های مشابه گزارش‌شده توسط کلکارنی و آرادیا (۲۰۰۵) نشان داد که غلظت اسید اسکوربیک در آب انار (رقم گانش) به‌سرعت در مراحل اولیه بلوغ میوه کاهش می‌یابد. در مقابل، برخی از مطالعات یافته‌های متضاد را نشان دادند، یعنی Shward و همکاران. (۲۰۰۹) که در آن از افزایش قابل‌توجهی در غلظت اسید اسکوربیک هنگام رسیدگی کامل انارهای رقم Wonderful خبر دادند.

ترکیب فرار

تصور می‌شود ترکیبات فرار میوه انار کم است. بنابراین بو و رایحه میوه کم است. محققان۱۸ ترکیب معطر در انارهای اسپانیایی را گزارش کرده‌اند درحالی‌که Melgarejo و همکاران. (۲۰۱۱) ۲۱ ترکیب مختلف آروماتیک را شناسایی کردند.

کیفیت تغذیه‌ای

نه‌تنها میوه‌های انار، بلکه کل میوه‌ها برای سلامتی انسان مفید است. استفاده انار به‌عنوان تازه و آب‌میوه‌ دارای ارزش غذایی بسیار زیادی می‌باشد.

بااین‌حال، کیفیت مواد غذایی به‌طورکلی بدون فرآوری، که از مزارع مستقیماً به مصرف توسط انسان خورده می‌شوند، اشاره دارد. رقم، اندازه میوه، منطقه جغرافیایی و شیوه‌های استفاده از میوه‌ها (مستقیم و فرآوری) بستگی دارد. درصد دانه در میوه انار ممکن است از ۵۰٪ تا ۶۸٪ باشد. بااین‌حال، درصد کمتر و بالاتر نیز ممکن است اتفاق بیوفتد. به‌عنوان یک اصل کلی برای دانه‌های انار (arils).

آب حدود ۸۵٪ و قند ۱۰٪ را تشکیل می‌دهد. ۵٪ دیگر عمدتاً از ۱.۵٪ پکتین، اسیدهای آلی مانند اسید اسکوربیک، اسیدسیتریک و اسید مالیک، ویتامین‌ها، پلی ساکاریدها و ترکیبات مهم مواد معدنی تشکیل‌شده است. طبق بسیاری از مطالعات، بیشترین میزان مواد غذایی برای پتاسیم یافت می‌شود. Gözlekci و همکاران. (۲۰۱۱) گزارش دادند که ترتیب محتوای مواد معدنی آب‌میوه انار به شرح زیر است: K> P> Ca> Mg> Na> Mn> Zn> Fe> مس.

زوال بعد از برداشت

کاهش وزن میوه

کاهش وزن ازجمله عمده مشکلات پس از برداشت میوه‌های انار است که در این صورت ضررهای سنگینی در وزن و درآمد برای بازاریابان ایجاد می‌کند و باعث سخت شدن و قهوه‌ای شدن پوست بیرونی میوه می‌شود که در این صورت باعث کاهش بازارپسندی میوه می‌شود.

جدا از نظر ظاهری، تغییرات قابل‌توجهی در کیفیت بافت میوه‌ها به دلیل کاهش وزن ایجاد می‌شود. ماندگاری میوه انار در دمای ۲۱ درجه سانتی‌گراد و ۸۲٪ رطوبت نسبی کمتر از ۱۵ روز است. با این‌وجود، کاهش دمای ذخیره‌سازی در حدود ۵-۷ درجه سانتی‌گراد و افزایش رطوبت نسبی بیش از ۹۰٪، مدت‌زمان انبارداری میوه‌های انار را ازنظر کاهش وزن طولانی‌تر می‌کند.

محققان گزارش دادند كه كاهش وزن میوه‌های انار در صورت نگهداری در دمای ۲۲ درجه سانتی‌گراد به مدت ۸ هفته می‌تواند به ۳۲٪ برسد. از سوی دیگر، كاهش وزن میوه‌های انار رقم Halow ممكن است در ۶ هفته به ۴۲/۱۶ درصد در دمای ۲۱ درجه سانتی‌گراد و ۶۵ درصد RH برسد كه در صورت كاهش وزن تنها در صورت نگهداری در دمای ۷ درجه سانتی‌گراد و ۹۵ درصد RH به مدت ۶ هفته فقط ۴۲/۳ درصد است. نتایج مطالعات حاضر نشان می‌دهد که بهترین راه برای کاهش وزن ، کاهش دمای ذخیره و افزایش رطوبت نسبی است. بااین‌حال، کاهش دما باعث ایجاد سرمازدگی می‌شود و افزایش رطوبت نسبی شرایط مطلوبی برای شرایط خطر طغیان بیماری را افزایش می‌دهد، یعنی بیماری بوتریتیس ایجاد می‌کند.

صدمه سرما در انبارداری (سردخانه)

صدمه سرما یکی دیگر از مشکلات مهم انبارداری در سردخانه پس از برداشت است که باعث خراب شدن انارها می‌شود، پس از قرار گرفتن در معرض دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد برای مدت طولانی‌تر از ۴ هفته. بنابراین، بروز و شدت صدمه به مقدار سرما بسته به مدت‌زمان نگهداری و دمای محیط دارد.

علائم خارجی صدمه به انار شامل تغییر رنگ پوست به قهوه‌ای، ایجاد چاله‌های نکروتیکی و افزایش حساسیت به پوسیدگی می‌باشد. به‌عنوان یک علامت داخلی؛ تغییر رنگ تیغه‌های سفید رنگ داخل میوه به قهوه‌ای یا خاکستری می‌باشد. رنگ قهوه‌ای خارجی و داخلی مربوط به اکسیداسیون فنولی ها می‌باشد. میوه انار رقم شگفت‌انگیز ازجمله ارقامی است که در صورت نگهداری در دمای کمتر از ۵ درجه سانتی‌گراد برای بیش از ۲ ماه نسبت به سرمازدگی و بیماری‌های دیگر بسیار حساس می‌شود.

تاول روی پوست

یک تغییر رنگ پوست به رنگ قهوه‌ای است که بدون تغییر داخلی قابل‌ملاحظه بر روی میوه‌ ایجاد تاول و پوسته می‌کند. ایجاد تاول روی پوست، حساسیت به پوسیدگی را افزایش می‌دهد و در مراحل پیشرفته، مناطق تاول درگیر قارچ می‌شوند.

میوه‌های برداشت‌شده دیررس نسبت به میوه‌های زودرس حساسیت کمتری دارند. این اختلال فیزیولوژیکی به دلیل اکسیداسیون ترکیبات فنولیک روی پوست هنگام انبارداری در سردخانه، در دمای بالاتر از ۵ درجه سانتی‌گراد اتفاق می‌افتد.

محققان ارتباطی بین شیوع تاول پوستی و میزان اکسید دی هیدروکسی فنول های قابل‌استخراج از پوست آسیب‌دیده را اندازی گیری کرده‌اند. همچنین نشان داده‌شده است كه موفق‌ترین روش كنترل تاول روی پوست در میوه‌های انارها، انبار کردن میوه‌ها (میوه‌های دیررس) در اکسیژن ۲٪ در دمای ۲ درجه سانتی‌گراد می‌باشد. بااین‌حال، این انبارداری منجر به تجمع اتانول شده و باعث تغییر طعم میوه انار می‌شود. همچنین محققان گزارش داده‌اند كه شرايط جوی کنترل‌شده 2٪ اکسیژن و ۰.۶٪ دی‌اکسید کربن در ۵ درجه سانتی‌گراد نگهداری باعث كاهش ميزان و شدت تاول پوست می‌شود و آسيب سرمای سردخانه کمتر می‌شود.

پوسیدگی

علت عمده پوسیدگی میوه انار پوسیدگی خاکستری می‌باشد که قارچ عامل آن Botrytis cinerea ایجاد می‌باشد. قارچ‌های دیگری وجود دارد که باعث پوسیدگی میوه می‌شود ازجملهAspergillus niger ، Alternaria spp. ، penicillium spp. ، Coniella granati یا Pestalotiopsis Versicolor ،. B. cinera تاج میوه‌های جوان را در مزرعه (گاهی اوقات گل) آلوده می‌کند، در آنجا میزبان است و پس از برداشت محصول از تاج به بقیه اندام میوه شیوع پیدا می‌کند.

از طرف دیگر، B. cinerea با پخش از میوه‌های آلوده به میوه‌های سالم مجاور می‌تواند انارهای انبارشده دیگر را آلوده کند. مطلوب‌ترین شرایط برای توسعه پوسیدگی خاکستری ۵-۱۰ درجه سانتی‌گراد و رطوبت نسبی بالاتر از ۹۰٪ است.

خسارات ناشی از پوسیدگی خاکستری ممکن است بدون هیچ‌گونه کنترلی به ۳۰٪ انارهای انباری ترسد. استفاده از فلوئیدوکسونیل (۲۵٪ ۶۰ گرم در ۱۰۰ لیتر آب) به‌طور قابل‌توجهی تلفات پوسیدگی بعد از برداشت را کاهش می‌دهد. با این ‌حال، برای کاهش بروز بیماری‌های پس از برداشت باید با مشتقات کلر ضدعفونی انجام گیرد.

استفاده از فلوئیدوکسونیل یا هر نوع قارچ‌کش دیگری باشد. اسپورهای قارچ بوتریتیس میزبان میوه‌ها و درختان آلوده در باغ و علف‌های هرز است. بنابراین آن‌ها به‌راحتی در اثر باد پخش می‌شوند. اسپورهایی که روی بافت‌ها باقی می‌مانند، جوانه می‌زنند و هنگامی‌که آب کافی روی سطح گیاه وجود دارد، موجب ایجاد آلودگی می‌شود. پوسیدگی به‌سرعت در دمای ۱۸-۲۴ درجه سانتی‌گراد تغییر شیوع پیدا می‌کند. کنترل گردوغبار و ضدعفونی ممکن است به کاهش بروز بیماری بعد از برداشت کمک کند.

تنفس میوه و تولید اتیلن

انار میوه‌ای نیست که پس از برداشت قادر به ادامه روند رسیدگی باشد اما، میوه‌های انار زنده هستند و روند تنفس را بعد از برداشت نیز ادامه می‌دهند. این فرایند برای حفظ کنش‌های بیوشیمیایی، سازمان‌دهی سلولی و یکپارچگی غشاها ضروری است.

انار نسبت به دمای تغییر دما حساس است و باعث افزایش تنفس می‌شود درنتیجه باعث خراب شدن زودهنگام بعد از برداشت می‌شود. محققان مقدار اتیلن (کمتر از ۰.۲ میکروگرم در کیلوگرم در ساعت) را نشان دادند که میوه‌ها در دمای ۲۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۲ هفته پس از ذخیره‌سازی در ۰ درجه سانتی‌گراد و ۱۰ درجه سانتی‌گراد به مدت ۳ ماه نگهداری شدند.

آن‌ها همچنین یک تنفس نسبتاً کم گزارش کردند (۸ میلی‌لیتر CO2 / کیلوگرم در ساعت). محققان گزارش دادند که تولید اتیلن (<0.1μL / کیلوگرم در ساعت) از میوه انار ممکن است هنگام نگهداری در دمای ۲۱ درجه سانتی‌گراد و ۶۵٪ رطوبت نسبی به مدت ۶ هفته افزایش یابد.

آن‌ها همچنین گزارش دادند که انبارداری میوه‌ها در دمای ۷ درجه سانتی‌گراد و ۹۵٪ رطوبت نسبی به‌طور قابل‌توجهی میزان تولید اتیلن، بیش از ۶۳٪ سرکوب می‌کند. محققان همچنین بیان كردند كه میوه انار نسبت به‌قرار گرفتن در معرض اتیلن حساس نیستند، این مهم ممكن است تنفس را با ۱ میكرو لیتر بر کیلوگرم در ساعت تحریک كند.

توصیه‌هایی برای انبارداری (سردخانه) میوه‌ انار

دما و رطوبت نسبی دو عامل اصلی ذخیره موفق میوه‌ها و سبزیجات هستند. بااین‌حال، همان‌طور که در بالا ذکر شد، ۴ دلیل اصلی و بسیار مهم پس از برداشت در انار وجود دارد و این‌ها متفاوت از دما و رطوبت نسبی تأثیر می‌گذارد.

بنابراین، توصیه برای انبارداری میوه‌های انار بسیار دشوار است. به‌عنوان‌مثال، دمای زیر ۵ درجه سانتی‌گراد حساسیت به سرمازدگی را افزایش می‌دهد. اما برعکس درجه حرارت بالاتر از ۵ درجه سانتی‌گراد باعث افزایش احتمال ایجاد تاول بر روی پوست می‌شود و پوسیدگی میوه و همچنین کاهش وزن را به دنبال دارد.

علاوه بر این، رطوبت نسبی بالاتر از ۹۰٪ باعث افزایش پوسیدگی میوه می‌شود، درحالی‌که رطوبت نسبی زیر ۹۰٪ باعث کاهش وزن و ایجاد تاول بر روی پوست می‌شود. مطابق برخی مطالعات مناسب‌ترین دما برای ذخیره میوه‌های انار ۵.۵-۶.۵ درجه سانتی‌گراد با رطوبت نسبی ۸۵-۹۵٪ می‌باشد.

این شرایط انبارداری بسته به رقم ممکن است تا ۳ ماه یا بیشتر کمک کند. استفاده از فلوئیدوکسونیل برای کنترل پوسیدگی میوه بسیار توصیه می‌شود. استفاده از متیل یاسمونات، کربنات کلسیم یا برخی مواد شیمیایی دیگر برای طولانی شدن مدت‌زمان نگهداری با کاهش ریسک‌های فیزیولوژیکی روی میوه‌ها آزمایش‌شده است. بااین‌حال، هیچ‌یک از آن‌ها کنترل مؤثری را ارائه نمی‌دهند.

جدیدترین فناوری برای طولانی‌تر شدن مدت‌زمان انبارداری و ماندگاری میوه‌ها، روش بسته‌بندی اصلاح اتمسفری (MAP) می‌باشد. این روش بسته‌بندی شرایط محیطی ذخیره میوه را تعدیل می‌کند، شرایط فیزیولوژی و فعالیت‌های بیوشیمیایی میوه را تحت تأثیر قرار می‌دهد و از رشد میکروارگانیسم‌های آلوده‌کننده روی سطح میوه جلوگیری می‌کند و کیفیت فیزیکی و شیمیایی اصلی میوه را حفظ می‌کند.

اصلاح اتمسفر انبار

بسته‌بندی با اصلاح اتمسفری روشی است که در آن جو محیط اطراف محصول کاملاً به‌عنوان بسته‌بندی خلأ انجام می‌گیرد، یا جو تغییریافته به‌عنوان فضای کنترل‌شده گفته می‌شود، یا جو اطراف به‌طور مداوم اصلاح می‌شود که به‌عنوان اصلاح اتمسفری تغییریافته است. به‌عبارت‌دیگر، اگر تنظیم ترکیب جوی در اطراف میوه در سردخانه یا از مهارکننده‌ها جهت کنترل اتمسفر کنترل شود (CA) و در صورت دستیابی به بسته‌بندی با بسته‌های پلاستیکی پلمپ، از آن به‌عنوان اصلاح اتمسفری انبار یاد خواهد شد.

در همه موارد، هدف این است که با حفظ کیفیت محصول، مدت نگهداری و ماندگاری میوه‌ها را افزایش داد. بسته‌بندی اتمسفری (با استفاده از گازها با بالانس خاص) و سبزیجات، به‌نوعی با محصولات تازه که محصولات باغی در آن زنده هستند با گوشت و فرآورده‌های گوشتی متفاوت است و پس از برداشت برای واکنش‌های مهم زیست‌شناختی، تنفس خود را ادامه می‌دهند. هنگامی‌که میوه‌های تازه برداشت‌شده بسته‌بندی می‌شوند، با احیای O2 و تولید CO2، محیط اطراف خود را تغییر می‌دهند.

MAP روند تنظیم انباری میوه را با تنظیم محیط اطراف خود حفظ می‌کند. با این ‌وجود، باید از مصرف کامل اکسیژن برای جلوگیری از تخمیر بی‌هوازی با انتخاب مواد بسته‌بندی مناسب جلوگیری کرد تا اجازه ورود O2 و CO2 در بسته فراهم شود. یکی دیگر از نگرانی‌های مهم فن‌آوری‌های MAP، تجمع اتیلن دربسته‌ها می‌باشد. نگه‌داشتن غلظت اتیلن در سطوح پایین به‌منظور طولانی کردن ماندگاری محصولات بسیار ضروری می‌باشد.

برای اصلاح نواقص موجود در تکنولوژی و تکنیک MAP ، ممکن است مواد افزودنی خاصی در ظرف بسته‌بندی وارد شود تا اتمسفر اطراف میوه را تغییر دهد، که به‌عنوان بسته‌بندی فعال اتمسفر اصلاح‌شده شناخته می‌شود. با فعالیت مواد جاذب، فضای بسته‌بندی تغییریافته و به افزایش زمان انبارداری و ماندگاری محصولات کمک می‌کند.

خلاصه؛ اصلاح اتمسفر بسته‌بندی (MAP) یک فرآیند پویا از تغییر ترکیب گازی درون بسته‌بندی می‌باشد. تعامل بین تنفس (RR) محصول و نفوذپذیری مواد بسته‌بندی دو عنصر مهم در این نوع بسته‌بندی می‌باشد که بدون کنترل بر روی ترکیب اولیه گاز انجام می‌شود. اما عوامل مختلفی تأثیر مستقیمی بر اتمسفر بسته نهایی شامل دما، وزن محصول و مساحت بسته می‌باشد. مناسب‌ترین شرایط نگهداری انار برای نگهداری مناسب بسته به رقم متفاوت است.

جمع‌بندی

بیماری‌های میوه انار به دودسته قبل از برداشت و پس از برداشت تقسیم‌بندی می‌شود. در صورت بروز هر یک از این عوامل بازارپسندی میوه را به‌شدت کاهش می‌دهد و حتی کیفیت میوه برای محصولات فرآوری مانند آب‌میوه به‌شدت کاهش می‌یابد.

برای مبارزه درست و صحیح نیاز به شناخت دقیق و عوامل آن دارد تا بتوان به‌راحتی پیش‌گیری و کنترل نمود. باید توجه داشت همیشه پیشگیری بیماری بسیار کاربردی‌تر و راحت‌تر از مدیریت و درمان بیماری می‌باشد. به خاطر همین معمولاً پیش‌بینی و پیش‌گیری بسیار قابل‌توجه می‌باشد.

یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که همه باغ داران میوه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند ترک‌خوردگی میوه می‌باشد که می‌تواند عواملی مانند آفت و بیماری و همچنین عوامل فیزیولوژیکی موجب این امر شود.

یکی دیگر از عواملی که باید حتماً به آن توجه داشت، بعد از برداشت میوه و شرایط نگهداری میوه برای جلوگیری از زوال و کاهش کیفیت میوه می‌باشد. نگهداری و انبارداری درصورتی‌که به‌خوبی انجام نگیرد، موجب افت شدید و به بعد رفتن چندین ماه زحمت باغ دار و خسارات مالی برای دولت و همچنین خسارات غیرمستقیم برای مردم می‌باشد.

خسارات غیرمستقیم برای مردم شامل عدم استفاده از این میوه پرخاصیت برای افزایش تندرستی آن‌ها می‌باشد. با افزایش سلامتی مردم به‌صورت مستقیم در کاهش هزینه‌های درمانی و افزایش تندرستی و سلامت افراد جامعه خواهد بود.

این پست برای شما مفید بود؟

با کلیک بر روی ستاره به این مقاله امتیاز دهید! (بالاترین امتیاز ستاره سمت چپ)

میانگین امتیاز ۳.۸ / ۵. مشارکت‌کننده‌ها: ۸

اولین نفری باشید که به این مقاله امتیاز می‌دهد!

اگر این مقاله را دوست داشتید و مفید بود ...

این مقاله رو در شبکه های اجتماعی به اشتراک بذار!

از این که این مقاله برایتان مفید نبود متاسفیم!

چگونه این مقاله رو بهبود بدیم؟

به ما بگو چطور بهتر شیم؟

منتظر دیدگاه شما هستیم! ارسال دیدگاه
۲ دیدگاه پرسش و پاسخ خود را درباره این مطلب ارسال کنید!
  1. فرهاد
    ۱۳۹۹/۱۱/۳۰

    سلام مهندس خیلی ممنون بابت مطالب بسیار مفید و کاملی که به اشتراک گذاشتید،
    بنده باغ انار دارم میخوام به فاصله سه متری حصاری با درخت صنوبر بزنم، آیا مشکلی واسه درخت انار داره یا نه؟ با تشکر

دیدگاه خود را ارسال کنید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

*
*