کاشت، داشت و پرورش کرفس در باغ یا باغچه
مقدمه کرفس با نام علمی Apium graveolens از خانوادهی چتریان (Apiaceae که شامل گشنیز، جعفری، رازیانه، هویج و…) گیاهی دوساله و از سبزیجات فصل خنک میباشد و قادر به تحمل دماهای بالا نمیباشد و در دماهای بالا وارد فاز زایشی میشود. کرفس بومی نواحی خاصی از آفریقا، آسیا و اروپاست و معمولاً در شرایط باتلاقی […]
مقدمه
کرفس با نام علمی Apium graveolens از خانوادهی چتریان (Apiaceae که شامل گشنیز، جعفری، رازیانه، هویج و…) گیاهی دوساله و از سبزیجات فصل خنک میباشد و قادر به تحمل دماهای بالا نمیباشد و در دماهای بالا وارد فاز زایشی میشود.
کرفس بومی نواحی خاصی از آفریقا، آسیا و اروپاست و معمولاً در شرایط باتلاقی رشد میکند. کرفس احتمالاً از نواحی دریای مدیترانه سرچشمه گرفته است. ممکن است باعث تعجب شود که از کرفس در کتاب اودیسه هومر بهعنوان سلینون (شکل لاتین کلمهی یونانی گیاه) نامبرده شده است. کرفس تا دههی ۱۶۰۰ جز طعمدهندههای اصلی در سراسر اروپا بود. در فرانسه به نام سلری (Celery) شناخته میشود. در قرن ۱۸ کرفس به علت دارا بودن طعم قوی بهعنوان یک سبزی روزمره طعم دار در آلمان و انگلیس و فرانسه استفاده میشد. کرفس ارزش غذایی بالایی دارد. از برگهای کرفس میتوان مانند فلفل دلمهای در سالاد یا پاستا استفاده کرد و از ساقههای آن برای درست کردن مربا، ترشی، استفاده در خورشت و یا آبگیری استفاده میشود.
فهرست محتوا این مقاله
کاشت کرفس
کرفس جز گیاهانی است که میتوانید بهراحتی آن را در منزل و یا باغ خود پرورش دهید. کرفس خانگی نسبت به انواع تجاری که از فروشگاهها خریداری میکنید دارای طعم بیشتر، رنگ تیرهتر و ساقههای کوتاهتر است. زیرا انواع تجاری معمولاً در گلخانهها و با تراکم بالا کشت میشوند و از نور خورشید محافظت میشوند که این باعث روشنتر شدن رنگ کرفس و بلندتر شدن ساقهی آن میشود. متأسفانه کرفسهای تجاری یکی از محصولات کشاورزی است که حاوی تعداد زیادی سموم دفع آفات هستند؛ بنابراین نهتنها کرفسهایی که در باغ یا منزل خودتان پرورش میدهید طعم بهتری دارند بلکه ازنظر شیمیایی نیز مواد شیمیایی کمتری دارند.
در اینجا ما توصیههایی در مورد کاشت، رشد و برداشت کرفس داریم. کرفس یک گیاه دوسالهی سرسخت است که بهصورت یکساله پرورش داده میشود و عمدتاً ساقههای خوراکی آن ۳۰ تا ۴۵ سانتیمتر رشد میکنند. این محصول از مرحلهی کاشت تا برداشت به هوای خنک نیاز دارد. در مناطقی که بهار و تابستان خنک دارند کرفس در اوایل بهار کشت میشود. در مناطق گرم با بهار و تابستان گرم، کرفس در اواخر تابستان کشت میشود و در اواخر پاییز یا اوایل زمستان برداشت میشود. اگرچه کرفس در میان گیاهان جز گیاهان پرتوقع است اما اگر نیازهای خاص آن را درک کنید کشت و نگهداری از آن بسیار آسان است.
نیازهای کرفس
- فصل رشد طولانیمدت (۱۳۰- ۱۴۰): کرفس به یکفصل رشد خنک و نسبتاً طولانی نیاز دارد. البته بعضی از ارقام هیبرید مانند رقم TANGO HYBRID هشتاد و پنج (۸۵) روزه است. یکفصل رشد خنک که دمای آن در زمان رشد بین ۱۵-۲۱ درجه سانتیگراد باشد برای کرفس مناسب میباشد. کرفس قادر به تحمل گرمای زیاد نمیباشد و در گرما ساقههای آن خشبی شده و تردی خود را از دست میدهند و همچنین گرما باعث ورود به فاز زایشی میشود.
- یک منبع آب ثابت: خاک اطراف گیاه باید در همهی اوقات سیراب بماند. اگر کرفس تنش آبی ببیند باعث ایجاد مشکلاتی در رشد آن میشود مانند ساقههایی محکم، رشتهای، توخالی و سخت با طعم تند. همچنین خاک باید دارای زهکش مناسب باشد.
- خاک غنی و حاصلخیز با مقدار زیادی مواد آلی مخلوط شده: کرفس نیاز غذایی بالایی دارد و نیاز دارد که در طول دورهی رشد کود دهی شود (خاک آن در طول دورهی رشد باید حاصلخیز باشد). ازآنجاکه ریشههای کرفس کمعمق است مطمئن شوید که مواد غذایی در بالای خاک قرار دارد.
آمادهسازی خاک
- جهت کشت کرفس مکانی را انتخاب کنید که نور مستقیم خورشید را دریافت کند.
- خاک را با یک چنگال یا پنجهی باغی به عمق ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتر نرم کنید. کمپوست یا کود پوسیدهشدهی حیوانی را در عمق ۵ تا ۱۰ سانتیمتری با خاک مخلوط کنید و یا کود ۱۰-۱۰-۵ به خاک اضافه کنید. خاک باید ضمن داشتن زهکش مناسب رطوبت خود را نیز حفظ کند.
- کرفس یک خاک با PH خنثی را ترجیح میدهد. اگر از PH خاک خود اطمینان ندارید میتوانید آزمایش خاک انجام دهید.
ازدیاد و تکثیر کرفس
شما میتوانید کاشت کرفس را از بذر در داخل خانه، یا خرید نشاهایی که گلخانهها پرورش میدهند و یا حتی از انتهای ساقهی کرفسهایی که از فروشگاه خرید کردهاید شروع کنید:
کشت از طریق بذر و نشاء گیری در منزل و یا خرید نشاهای پرورش دادهشده در گلخانهها
۱) به دلیل طولانی بودن فصل رشد، جهت سریعتر جوانه زدن بذرها، آنها را درون سینی کشت یا گلدانهای استارتر در خانه و در محیط گرم آماده کنید. برای کشت بهاره ۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از آخرین تاریخ سرمازدگی بذرها را بکارید و برای یک محصول پاییزه کاشت را ۱۰ تا ۱۲ هفته قبل از اولین تاریخ سرمازدگی پاییز شروع کنید.
۲) قبل از کاشت بذرها، آنها را یکشب در آب گرم خیس کنید. این عمل سرعت جوانهزنی را بالا میبرد.
۳) دانههای خیس شده را درون خاک فشار دهید. برای به دست آوردن جوانهزنی خوب و یکنواخت بذرها، آنها را با خاک نپوشانید. عمق کاشت بذرها باید ۰.۵ تا ۱ سانتیمتر باشد و بذرها نباید عمیق کشت شوند. چون بذر کرفس جزء بذرهایی است که برای جوانهزنی به نور احتیاج دارد
نکته: دانههای کرفس بسیار ریز هستند و باید از کاشت بیشتر از ۳ تا ۴ بذر در کنار هم خودداری کرد که این عمل آسان نیست زیرا دیدن این دانههای ریز بسیار دشوار است. اگر دانهها به تعداد زیاد در کنار هم قرار گیرند باعث نازک شدن ساقهها میشود. یک ترفند جهت جلوگیری از کشت چند بذر در یک سلول استفاده از یک پارچهی پنبهای و یا کتانی است. ابتدا پارچه را با آب مرطوب کنید سپس دانهها را با آن لمس کنید. دانهها به پارچه میچسبند. دانهها را یکبهیک با خلالدندان جدا کنید و آنها را در سلولهای کاشت بیندازید. اگر مهارتهای حرکتی بسیار خوبی دارید میتوانید از انگشتان خود مانند موچین استفاده کنید و آنها را کشت کنید.
۴) سینی یا گلدانهای استارتر را در نزدیکی یک پنجرهی آفتابگیر قرار دهید و با یک بطری اسپری آنها را مرطوب کنید. دانهها جهت جوانهزنی نیاز به رطوبت بالا دارند بنابراین میتوانید جهت حفظ رطوبت آنها را با پلاستیک بپوشانید تا رطوبت آن حفظ شود. هنگامیکه اولین گیاهان شروع به بیرون آمدن از خاک کردند، پوشش پلاستیکی را از روی آنها بردارید. معمولاً اگر همهی شرایط جهت جوانهزنی مناسب باشد، دانهها بعد از یک هفته شروع به جوانهزنی میکنند. اگر در این مدت بذرها جوانه نزدند زیاد نگران نباشید زیرا جوانهزنی میتواند تا ۱۸ روز هم طول بکشد.
۵) بلافاصله پس از جوانهزنی آنها را در مکانی قرار دهید که روزانه ۱۵ تا ۱۶ ساعت نور داشته باشد. اگر از لامپهای فلورسنت جهت تأمین نور استفاده میکنید توجه داشته باشید که آنها را بعد از دریافت ۱۵ یا ۱۶ ساعت نور خاموشکنید. چون گیاهان به تاریکی نیز احتیاج دارند
۶) دمای محیط را بین ۲۱ تا ۲۴ درجه در طول روز و بین ۱۵ تا ۱۸ درجهی سانتیگراد در طول شب حفظ کنید.
۷) مرتباً نشاها را مه پاشی کنید.
۸) نهالها را با کاهش اندکی از رطوبت و قرار دادن در فضای بیرون از خانه یا گلخانه به مدت یک ساعت از شبانهروز مقاوم و به شرایط سخت آدابته کنید.(نشاهای گلخانهای را معمولاً جهت سازگار کردن با شرایط مزرعه حدود یک هفته در خارج از گلخانه نگهداری میکنند)
۹) هنگامیکه نهالها ۵ تا ۶ سانتیمتر هستند میتوانید آنها را به گلدانها یا مکانی که برای کشت آنها در نظر گرفتهاید انتقال دهید. هنگام انتقال نشا دقت کنید که فقط یک گیاه در هر سلول باشد. اگر در هر سلول بیشتر از یک گیاه بود آن را حذف کنید. فاصله بین کشت گیاهان حداقل باید ۱۵ سانتیمتر باشد. کرفس روزانه به ۵ تا ۷ ساعت آفتاب کامل احتیاج دارد. بنابراین حتماً جایی آفتابگیر و روشن را برای کشت آنها یا نگهداری گلدانها انتخاب کنید.
۱۰) کرفس هنگامیکه دمای خاک به حداقل ۱۰ درجه سانتیگراد در روز برسد بیرون از گلخانه و در زمین کشت میشود. توجه داشته باشید که در این زمان دمای شب نباید به زیر ۴-۵ درجه سانتیگراد برسد (هوای سرد بعد از کاشت باعث پیچخوردگی برگها و بلتینگ میشود).
۱۱) قبل از کاشت حتماً کمپوست یا کود حیوانی پوسیدهشده را به خاک اضافه کنید و کاملاً با خاک مخلوط کنید. یا از کود ۱۰-۱۰-۵ (حدود ۱ پوند در هر ۳ مترمربع) استفاده کنید. کرفس در خاکهای رسی و سنگین و قدیمی قادر به رشد نیست زیرا ریشههای مویی و شکننده دارد. خاک جهت کشت کرفس باید سبک و غنی از مواد غذایی و دارای اسیدیته ی خنثی باشد. مقداری قهوه استفادهشده را نیز میتوانید به خاک اضافه کنید. زیرا نیتروژن موجود در قهوه با PH خنثی (۶.۵-۷.۵) باعث رشد گیاهان کرفس شما میشود.
۱۲) فاصله نشاها در زمین در روی ردیفها باید حدود ۱۵ تا ۲۵ سانتیمتر و فاصله بین ردیفها باید حدود ۶۰ سانتیمتر در نظر گرفته شود.
۱۳) بعد از کاشت نشاها را بهطور کامل آبیاری کنید.
کشت کرفس در خانه با استفاده از ساقههای کرفس خریداریشده از فروشگاهها
اگر اخیراً از فروشگاه مواد غذایی کرفس خریداری کردهاید، انتهای بلااستفادهی ساقهی آن را دور نیندازید. در عوض پایه را قطع کنید، آن را دریک لیوان یا کاسهی آب قرار دهید و نزدیک پنجره بگذارید. ساقههای بریدهشده باید رو به بالا باشند.
بعد از گذشت یک هفته متوجه میشوید که برگهای سبز و کوچکی در مرکز پایه در حال رشد هستند. آن را به گلدان یا باغ سبزیجات خود منتقل کنید و همهی قسمتهای آن به جز برگهای کوچک سبز را با خاک نرم و مرطوب که برای کشت بذر کرفس از آن استفاده میکنید بپوشانید.
گیاه کرفس را سیراب کنید و شاهد رشد ساقههای جدید از پایههای قدیمی باشید. این یک چرخهی زندگی زیبا برای مشاهده است. شما از فروشگاه یک کرفس خریداری کردهاید و فروشگاه در اصل یک گیاه به شما جایزه داده است.
مراقبتهای پس از کاشت
۱) کرفس به آب زیادی احتیاج دارد. در کل فصل رشد بهخصوص در روزهای گرم و خشک حتماً مقدار زیادی آب تأمین کنید. اگر کرفس آب کافی نداشته باشد ساقهها خشک، ضخیم و کوچک خواهد شد.
۲) مقدار زیادی کمپوست و مالچ را در اطراف گیاهان اضافه کنید تا رطوبت آن حفظ شود.
۳) کرفس را عاری از علفهای هرز نگهدارید اما هنگام وجین علفهای هرز مراقب باشید که ریشههای کرفس که عمق کمی دارند آسیب نبینند.
۴) بندهای کرفس در حال رشد را به هم وصل کنید تا از پخش شدن آنها در امان بمانید.
۵) اگرچه کرفس در برابر شکارچیان خزنده مقاوم است اما گاهی در معرض آفات و بیماریها و قارچها قرار میگیرد که باید بهموقع با آنها مبارزه شود. در مقیاسهای کوچک میتوان برای کنترل آفات طی ۴ تا ۶ هفتهی اول رشد گیاهان را با پارچههای مخصوص باغ پوشاند.
برداشت و نگهداری
بسته به نوع رقم و واریته کرفس را ۸۵ تا ۱۱۰ روز پس از کاشت میتوان برداشت کرد. قسمتهایی از کرفس که عمدتاً برداشت میشوند ساقهها هستند که برداشت آنها از سطح زمین صورت میگیرد.
ساقههای کرفس جوان نسبت به کرفس بالغ بهتر هستند. ممکن است ساقهها را هنگامیکه ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتر ارتفاع (از سطح زمین تا اولین برگ آن) دارند برداشت کنند.
اگر به تمام کرفسهای خود بهیکباره نیاز ندارید ساقههای بیرونی را برداشت کرده (ساقههای بیرونی سبز تیره هستند و طعم تندتری دارند اما ساقههای درونی شیرینتر و به رنگ سبز روشن هستند) و سپس در اطراف بوتههای کرفس خاک داده، به این صورت کرفس را تا یک ماه میتوان در باغ نگه داشت و این خاکدهی پای بوته کرفس باعث سفید ماندن ساقهها میشود. کرفس یک یخبندان سبک را تحمل میکند اما یخبندانهای متوالی را نمیتواند تحمل کند.
نکته: ساقههای تیرهتر مواد مغذی بیشتری را در خود جای میدهند. بافت کرفس با رنگ تغییر میکند. ساقههای سبز تیره نسبت به ساقههای سبز روشن خشبیتر هستند.
تازه نگهداشتن کرفس در خانه
برای تازه نگهداشتن کرفس تا دو هفته، برگهای کرفس را برداشته و ساقههای کرفس را در یک حوله مرطوب بپیچانید و در کیسه فریزر قرار دهید و در فریزر یخچال نگهداری کنید.
اگر میخواهید به مدت چندین ماه و برای طولانیمدت (۱۲ تا ۱۸ ماه) کرفس را نگهداری کنید ساقههای کرفس را به قطعات ۱ تا ۲ سانتی برش داده، آنها را به مدت ۱ دقیقه در آب جوش خیس کنید، سپس آنها را درون مقداری یخ رها کرده، سپس سریعاً از یخ بیرون آورده و در آبکش بگذارید تا خشک شود، آنها را در کیسه فریزر بستهبندی کنید و داخل فریزر یخچال نگهدارید. از برگهای کرفس در طی دو روز اول استفاده کنید تا بهترین طعم را داشته باشند.
انواع کرفس
در اینجا بهطور خلاصه به محبوبترین ارقام برای باغ خانگی اشاره میکنیم:
۱) پاسکال
شایعترین رقم کرفس که در باغها کشت میشود. تقریباً ۳۰ سانتیمتر رشد میکند و از کاشت تا برداشت یک دورهی رشد ۱۳۰ روزه دارد.
۲) رقم هیبرید تانگو
این رقم بسیار شیرین است. حداکثر ۴۵ سانتیمتر ارتفاع دارد. این رقم را میتوان به جای کاشت با فواصل ۳۰ سانتیمتری با فواصل ۱۵ تا ۲۰ سانتیمتری کشت کنید و محصول دلچسبتری داشته باشید. این رقم کرفس سریعتر از ارقام قدیمی بالغ میشود. فقط ۸۵ روز پس از کاشت میتوانید آن را برداشت کنید. همچنین این رقم در برابر نوسانات دما مقاومتر و نسبت به بیماری پژمردگی فوزاریوم مقاوم است. درنتیجه یک انتخاب خوب برای مبتدیان است.
۳) رقم یوتا R70-52
یک رقم اصلاحشده و مناسب برای باغداران با فضای محدود است زیرا ارتفاع آن نهایتاً به ۴۵ سانتیمتر خواهد رسید.
۴) رقم آلفینا
این رقم ساقههای باریکی دارد. یک رقم بارنگ سبز تیره و دورهی رشد بسیار کوتاه (۶۰ روزه) است.
۵) رقم Conquistador
این رقم نسبت به ارقام دیگر در برابر دمای بالا و آب کم تحمل بیشتری دارد.
آفات کرفس
تعدادی از آفات و حشرات وجود دارند که میتوانند وعدهی غذایی خوشمزهای از محصول کرفس شما داشته باشند:
شتهها
شتهها از آفات اصلی کرفس به شمار میروند و تقریباً از تمام گیاهان سبز موجود در جهان تغذیه میکنند. شته یک حشرهی کوچک و نرم است که دارای غدد فیتوتوکسیک بوده و از جوانهها، گلها، برگها، میوه و ساقههای گیاهان تغذیه میکند و به معنای واقعی کلمه زندگی گیاهان را مکش میکنند.
متأسفانه شتهها قدرت تولیدمثلی بالایی دارند. کفشدوزکها دشمنان طبیعی و شکارچیان شتهها هستند اما در جهان بهاندازهی کافی شکارچی وجود ندارد تا بتواند تمام شتهها را شکار کند. اما اگر شما در محل زندگی و حیاط و باغچهی خود کفشدوزک دیدید آنها را بهدقت بر روی کرفسهای شته دار خود انتقال دهید، شکم آنها از شما تشکر میکند. شتهها علاوه بر مکیدن شیرهی گیاهی کرفس، در رشد و گسترش ویروس موزاییک کرفس نیز نقش دارند.
تریپسها
حشرات بالدار بسیار ریزی هستند که از شیرهی گیاهی تغذیه میکنند. این آفت برای کرفس بسیار وحشتناک است زیرا کرفس یک سبزی آبدار است و این حشرات در جمعیتهای بالا میتوانند کل مایعات کرفس شما را بخورند. برگهای کرفس را برای نقاط سیاه وسفید بررسی کنید. برای کنترل تریپسها از روغن neem یا صابون حشرهکش روی گیاهان خود استفاده کنید.
پروانه برگخوار کرفس (Celery Leaftier)
این پروانه حدود ۳.۴ اینچ اندازه دارد اما لاروهای آن سرتاسر برگهای گیاهان کرفس شما را سوراخ خواهد کرد و صفحات کوچکی را در بین برگها قرار میدهد. با استفاده از حشرهکش پیرتروم میتوان با آن مبارزه کرد.
European corn borer
شبیه پروانهی برگخوار است اما به ساقههای کرفس شما حمله میکند و خسارات قابلتوجهی وارد میسازد…قبل از اینکه صدمات جدی به گیاه وارد کند لاروهای این آفت را کنترل کنید. علاوه بر مبارزهی شیمیایی میتوانید از باکتری Bacillus thuringiensis برای مبارزهی بیولوژیک با این آفت، استفاده کنید.
بیماریهای کرفس
بلایت باکتریایی و ساقه قهوهای کرفس
اگر ساقههای کرفس شما در نقاط مختلف قهوهای میشود و در روی پهنک برگ لکههای پوسیدهی قهوهای ایجاد میشود، گیاه شما ممکن است از باکتری Pseudomonas cichorii رنج ببرد. یکی از راههای جلوگیری از این بیماری رعایت فاصله کشت بین گیاهان است (حداقل فاصلهی ۳۰ سانتیمتری) تا برگها نتوانند آلودگی را گسترش دهند. همچنین برای جلوگیری از این بیماری استفاده از کودهای نیتروژنه را کاهش دهید. از آبیاری قطرهای استفاده کنید. آخرین راه جهت مبارزه با این بیماری استفاده از محلول بردوفیکس به نسبت ۲ تا ۵ در هزار میباشد.
پوسیدگی نرم (Soft rot)
ناشی از سه نوع باکتری Erwinia caratovera, Erwinia chrysanthemi و Pseudomonas marginalis است. پوسیدگی نرم به پایهی گیاه شما حمله میکند و آن را لاغر و له میکند. جهت جلوگیری از این بیماری همیشه از آب تمیز برای آبیاری گیاهان خود استفاده کنید. با مشاهده اولین علائم، ساقههای پوسیده و آسیبدیده را جدا کنید، اگر کل پایهی شما قهوهای و قارچی باشد ممکن است لازم باشد کل گیاه را حذف کرده تا موجب آلودگی سایر گیاهانتان نشود.
ویروس موزاییک کرفس
این ویروس که توسط شتهها پخش میشود موجب پیدایش لکههای تیره و روشن روی ساقه و برگهای کرفس میشود و همچنین موجب فر خوردن برگها میشود و مانع رشد گیاه میگردد. بهترین راه جهت جلوگیری از ویروس موزاییک کرفس مدیریت و کنترل شتههاست. همچنین بلافاصله گیاهان آلوده را حذف کنید تا انتشار ویروس را متوقف کنید.
سفیدک دروغی
باعث ایجاد لکههای زرد روی برگها و رشد کپک در زیر برگهای کرفس میشود که موجب ضعیف شدن گیاه میگردد. با استفاده از قارچکشها با آن مبارزه کنید.
پژمردگی فوزاریوم
قارچی است که گیاهان شما را در پایه نرم و قهوهای میکند و باعث ایجاد زردی در قسمتهای دیگر گیاه میشود. برخی از ارقام کرفس مانند هیبرید تانگو در برابر این بیماری مقاوم هستند. جهت جلوگیری از این بیماری وسایل باغبانی را بین استفادههای خود تمیز نگهداشته تا از پیشرفت و گسترش قارچ جلوگیری کنید.
خواص کرفس
رومیان باستان معتقد بودند که کرفس دارای قدرت شفابخشی (بهویژه در مواقع سردرد) است. شاید خوشحال شوید که متوجه شوید کرفس فواید زیادی در سلامتی و شادی شما دارد. کرفس علاوه بر داشتن یک ساقهی ترد و خوشمزه دارای ویتامین A,E,C,K, فولات و پتاسیم است. آب کرفس خالص به عنوان ستارهی نوشیدنیهای سمزدا شناختهشده است و یک نوشیدنی مغذی است. میتوانید با مصرف کرفس تازه در وعدههای معمول غذایی همان مزایای نوشیدن آب کرفس را به دست آورید.همچنین کرفس نقش زیادی در کاهش فشار خون و کنترل کلسترول خون دارد.
نتیجهگیری
کرفس از سبزیجات فصل خنک و سرشار از ویتامینها و مواد معدنی است که فواید بسیار زیادی برای سلامت و شادابی بدن دارد. با توجه به اینکه کرفسهایی که بهطور تجاری تولید میشوند حاوی سموم دفع آفات زیادی هستند بنابراین اگر باغ یا باغچه دارید توصیه میشود که خودتان اقدام به کشت آن کنید. حتی میتوانید این گیاه مفید را در بالکن خود در گلدان یا سبد پرورش دهید. کرفس یک دورهی رشد ۳ تا ۴ ماهه نیاز دارد اما جدیداً ارقام هیبریدی از آن تولید شده که دورهی رشد کوتاه (۶۰ تا ۸۵ روزه) دارند و نسبت به برخی بیماریها مقاوم هستند.
سلام ممنون از مقاله خوبتون من ساکن شهر میاندوآب از توابع آذربایجان غربی هستم تابستانها دما ممکنه تا ۴۰ و یا بالاتر هم بره میخواستم بدونم آیا میشه اینجا کرفس کاشت یا نه اگه آره کی؟